ΑΓΡΟΤΗΣ
•
11
λογίζεται στο γενικότερο σύνολο του νερού που απαι-
τείται κατά την παραγωγική διαδικασία.
Τα συστήματα δροσισμού διακρίνονται σε δύο κατη-
γορίες με βάση το αν απαιτείται ενέργεια για τη λει-
τουργία τους ή όχι. Τα
παθητικά συστήματα δροσι-
σμού
είναι συστήματα όπου δεν απαιτείται ενέργεια
για τη λειτουργία τους όπως είναι (α) ο φυσικός αερι-
σμός, (β) η σκίαση, (γ) τα συστήματα αποθήκευσης
ενέργειας, (δ) οι τεχνικές μείωσης της ακτινοβολίας
μεγάλου μήκους κύματος που εισέρχεται στο θερμο-
κήπιο και (ε) οι θερμοδυναμικές διατάξεις. Τα
δυνα-
μικά συστήματα δροσισμού
είναι συστήματα όπου
απαιτείται κατανάλωση ενέργειας όπως είναι (α) ο
εξαερισμός με τη χρήση ανεμιστήρων, (β) ο δροσι-
σμός με τη χρήση υγρής παρειάς και ανεμιστήρα και
(γ) η υδρονέφωση.
Εξαερισμός
Ο
φυσικός εξαερισμός
είναι το μοναδικό σύστημα
κλιματισμού των περισσότερων θερμοκηπίων χαμη-
λού ενεργειακού κόστους της μεσογειακής λεκάνης.
Κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου το σύστημα
του φυσικού αερισμού χρησιμοποιείται για τη μείωση
των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται στο
εσωτερικό του θερμοκηπίου, ενώ κατά τη διάρκεια
του χειμώνα χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με το
σύστημα θέρμανσης για την αφύγρανσή του. Η αρχή
λειτουργίας του διέπεται από την έξοδο του θερμού
αέρα από τα ανοίγματα (οροφής ή πλαϊνά) του θερ-
μοκηπίου και την αντικατάστασή του με εξωτερικό
αέρα χαμηλότερης θερμοκρασίας.
Σε γενικές γραμμές, για θερμοκήπια με πλάτος μι-
κρότερο των 10 μέτρων η ύπαρξη μόνο πλαϊνών πα-
ραθύρων μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική, ενώ σε
μεγαλύτερα θερμοκήπια απαιτούνται και παράθυρα
οροφής τα οποία θα πρέπει να είναι ρυθμιζόμενα έτσι
ώστε να ικανοποιούνται διαφορετικοί ρυθμοί αερισμού
ανάλογα με την περίοδο του έτους. Ιδιαίτερα στα μι-
κρά θερμοκήπια σημαντικό παράγοντα στην ανανέω-
ση του αέρα διαδραματίζει το είδος της καλλιέργειας,
το οποίο στην περίπτωση που αναπτύσσει μεγάλη
φυλλική επιφάνεια (π.χ. αγγουράκι) αυξάνει την αντί-
σταση ροής του αέρα. Σημαντική μείωση στον ρυθμό
ανανέωσης επιφέρει και η χρησιμοποίηση εντομοστε-
γών δικτύων στα ανοίγματα. Το ποσοστό επιφάνειας
των ανοιγμάτων αερισμού σε ένα θερμοκήπιο για
επαρκή αερισμό πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 15-30%
της επιφάνειας του εδάφους (εκ των οποίων 6% περί-
που να αποτελείται από πλαϊνά παράθυρα). Μεγαλύ-
τερο ποσοστό δεν επιφέρει σημαντική διαφοροποίη-
ση στη ρύθμιση της θερμοκρασίας.
Ο
δυναμικός εξαερισμός
αποτελεί μια πιο αποτε-
λεσματική μέθοδο αερισμού του θερμοκηπίου, πα-
ραμένει όμως πιο ενεργοβόρα. Η αρχή λειτουργίας
του βασίζεται στη βίαιη έξοδο του εσωτερικού αέρα,
τη δημιουργία υποπίεσης εντός του θερμοκηπίου και
την είσοδο εξωτερικού αέρα χαμηλότερης θερμοκρα-
σίας από ανοίγματα στην ανάντη. Γενικά για να δια-
τηρηθεί η θερμοκρασία εντός του θερμοκηπίου μόλις
4-6°C πιο πάνω από τη θερμοκρασία του εξωτερικού
αέρα απαιτούνται περίπου 60 εναλλαγές του όγκου
του αέρα του θερμοκηπίου την ώρα. Για την αποδοτι-
κή λειτουργία του συστήματος, τα ανοίγματα εισόδου
του αέρα απέναντι από τους ανεμιστήρες πρέπει να
είναι τουλάχιστον 1,5 φορές το άνοιγμα του ανεμιστή-
ρα και να βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 40
μέτρων, ενώ η απόσταση μεταξύ των ανεμιστήρων
δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10 μέτρα.
Γενικά έχει υπολογιστεί ότι για τη λειτουργία του συ-
στήματος του δυναμικού εξαερισμού απαιτούνται ημε-
ρησίως περίπου 50 κιλοβατώρες ανά δεκάριο. Εάν
για παράδειγμα σε ένα θερμοκήπιο όγκου 2.016m
3
(21m x 24m x 4m) κρίνεται ικανοποιητική η τοποθέ-
τηση τεσσάρων ανεμιστήρων με δυναμικότητα ροής
του αέρα 31.500m
3
/h ανά ανεμιστήρα.
Σκίαση
Ο φυσικός ή δυναμικός αερισμός πολλές φορές δεν
είναι επαρκής για να μειώσει τη θερμοκρασία στα
επι θυμητά επίπεδα. Η μείωση της έντασης του φω-
τισμού (σκίαση) χρησιμοποιείται επίσης και για τη
μείωση της θερμοκρασίας κατά τη θερμή περίοδο
Εικόνα 3:
Δυναμικός εξαερισμός με ανεμιστήρες πρόσοψης θερμοκηπίου (α) και ανοίγματα στην ανάντη (β)
α
β
