18
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Εικόνα 2:
Ατελή θηλυκά (α) και αρσενικά (β) άνθη σε φυτό καρπουζιού
είναι χαμηλή τότε πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα
ώστε να αποφευχθεί οψίμιση ή μείωση της παραγω-
γής. Τοποθέτηση μίας παραγωγικής κυψέλης ανά τέσ-
σερα δεκάρια θεωρείται ικανοποιητική για τις ανάγκες
της καλλιέργειας. Ακόμη και στην παρουσία αυξημένου
πληθυσμού εντόμων, η απόρριψη ανθέων στο καρπού-
ζι είναι σύνηθες φαινόμενο.
Γενικά, ο μέσος αριθμός καρπών ανά φυτό στις μεγαλό-
καρπες ποικιλίες κυμαίνεται σε δύο ως τρεις. Ορισμένες
μικρόκαρπες ποικιλίες οι οποίες αξιολογήθηκαν σε πει-
ράματα του ΙΓΕ βρέθηκε ότι μπορεί να φέρουν μέχρι και
οκτώ καρπούς ανά φυτό. Το είδος της ποικιλίας διαδρα-
ματίζει καθοριστικό ρόλο στον αριθμό των καρπών ανά
φυτό, ωστόσο η εφαρμοζόμενη καλλιεργητική πρακτική
αλλά και οι εδαφοκλιματικές συνθήκες μπορεί επίσης
να τον επηρεάσουν σημαντικά. Παραμορφωμένοι και
γενικά μη εμπορεύσιμοι καρποί πρέπει να αφαιρούνται
έγκαιρα ώστε να αυξάνεται η πιθανότητα καρπόδεσης
νέων ανθέων από το ίδιο φυτό κατά την περίοδο της
άνθισης. Η περίοδος ανθοφορίας του φυτού κατά την
όψιμη καλλιέργεια είναι σχετικά σύντομη και το περι-
θώριο για αφαίρεση των προβληματικών καρπών πολύ
περιορισμένο. Σε πειράματα στον πειραματικό σταθμό
Ζυγίου του ΙΓΕ, παρατηρήθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσο-
στό των ανθέων που έδωσαν εμπορεύσιμους καρπούς,
καρπόδεσαν εντός μίας εβδομάδας από την έναρξη της
άνθισης (40 μέρες περίπου από τη μεταφύτευση). Σε
ορισμένες, όμως, μικρόκαρπες ποικιλίες όπως η Extazy
και η Petite, η περίοδος ανθοφορίας/καρπόδεσης πα-
ρατάθηκε σε 2-3 κύματα που διήρκεσαν μέχρι και δύο
εβδομάδες από την έναρξη της άνθισης.
Ποικιλίες εμβολίων καρπουζιού
Ένας συνήθης τρόπος κατηγοριοποίησης των ποικι-
λιών καρπουζιού είναι με βάση το μέγεθος του καρπού
και περιλαμβάνει τις εξής κατηγορίες: (α) μικρόκαρπες
(2-4 kg), (β) μεσόκαρπες (5-8 kg), και (γ) μεγαλόκαρπες
(≥9 kg). Ομαδοποίηση των ποικιλιών καρπουζιού μπο-
ρεί να γίνει, επίσης, με βάση τον τρόπο παραγωγής του
σπόρου από τη σποροπαραγωγική μονάδα: (α) ποικιλί-
ες ανοικτής επικονίασης, (β) διπλοειδή ένσπερμα υβρί-
δια, και (γ) τριπλοειδή άσπερμα υβρίδια.
Τα πλεονεκτήματα των υβριδίων έναντι των ποικιλιών
ανοικτής επικονίασης αφορούν στην ανθεκτικότητα σε
ορισμένες ασθένειες και στην αυξημένη απόδοση, και
στην ομοιομορφία ανάπτυξης και ωρίμασης των καρ-
πών. Μειονέκτημα των υβριδίων αποτελεί το σημαντι-
κά υψηλότερο κόστος του σπόρου. Λόγω των πλεονε-
κτημάτων των υβριδίων έναντι των ποικιλιών ανοικτής
γονιμοποίησης οι τελευταίες έχουν εκτοπιστεί από την
κυπριακή αγορά. Στην Κύπρο καλλιεργούνται ως επί το
πλείστον ένσπερμα-διπλοειδή υβρίδια, αφού τα άσπερ-
μα-τριπλοειδή δεν έχουν προς το παρόν ιδιαίτερη απή-
χηση στην κυπριακή αγορά. Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ
τα τριπλοειδή υβρίδια έχουν εκτοπίσει τις υπόλοιπες
κατηγορίες ποικιλιών καταλαμβάνοντας το 80% της
αγοράς, ενώ κύριο μερίδιο αγοράς κατέχουν, επίσης,
στην ευρωπαϊκή αγορά και σε αυτήν του Ισραήλ.
Εχθροί και ασθένειες του καρπουζιού στην Κύπρο
Κυριότεροι εντομολογικοί εχθροί του καρπουζιού στην
Κύπρο είναι οι αφίδες (
Aphis spp.
), οι οποίες λει-
τουργούν ως φορείς μετάδοσης καταστροφικών ιο-
γενών ασθενειών, και ο αλευρώδης (
Bemisia tabac
i
και
Trialeurodes vaporariorum
). Σοβαρά προβλήματα
μπορεί να προκαλέσει, επίσης, η προσβολή της καλ-
λιέργειας από τον θρίπα (
Thrips tabaci
) αλλά και τον
τετράνυχο (
Tetranychus urticae
) εάν δεν τύχουν έγκαι-
ρα κατάλληλης αντιμετώπισης. Ιδιαίτερα ζημιογόνοι
μύκητες που προσβάλλουν την καλλιέργεια, εκτός
από το φουζάριο (
Fusarium oxysporum f. sp. niveum
),
μπορεί να είναι το ωίδιο (
Sphaerotheca filiginea
), και
υπό ευνοϊκές συνθήκες η ανθράκνωση (
Colletotrichum
lagenarium
). Ανάμεσα στις ιολογικές ασθένειες, οι κυρι-
ότερες όσων μεταδίδονται από αφίδες είναι: ο ιός του
μωσαϊκού της καρπουζιάς (
Watermelon mosaic virus,
WMV
), ο ιός της δακτυλιωτής κηλίδωσης της παπάγιας
(
Papayia ring spot virus, PRSV-W
) – παλαιότερα γνω-
στός ως WMV 1, ο ιός του κίτρινου μωσαϊκού της κολο-
κυθιάς (
Zucchini yellow mosaic virus, ZYMV
), και ο ιός
του μωσαϊκού της αγγουριάς (
Cucumber mosaic virus,
CMV
) Σημαντικές απώλειες μπορούν να προκληθούν
και από την πράσινη ποικιλοχλώρωση της αγγουριάς
που προκαλείται από τον ιό CGMMV ο οποίος μεταδί-
δεται με μηχανικά μέσα και με τον σπόρο.
α
β
Η Γεωργική μας Έρευνα
