ΑΓΡΟΤΗΣ
•
5
της ευλογιάς της δαμασκηνιάς, επίσης με αφίδες, τη
μετάδοση του ιού του κηλιδωτού μαρασμού (TSWV)
στις ντομάτες με θρίπες και τη μετάδοση του ιού του
καρουλιάσματος των φύλλων της αμπέλου 1 και 3
(GLRaV-1, GLRaV-3) με ψευδόκοκκους. Παράδειγμα
μετάδοσης ιού με νηματώδη αποτελεί ο ιός του μωσα-
ϊκού της αραβίδας (
Arabis mosaic
virus) στα αμπέλια
με νηματώδεις του γένους
Xiphinema
, ενώ παράδειγ-
μα μετάδοσης ιού μέσω μύκητα-φορέα είναι o lettuce
big vein virus που μεταδίδεται με τον μύκητα
Olpidium
brassicae
.
Ο έλεγχος και η καταπολέμηση των φορέων είναι
ο μόνος τρόπος για να περιοριστούν οι ιώσεις τις
οποίες μπορεί να μεταφέρουν. Ο τρόπος με τον
οποίο θα γίνει ο έλεγχος και η καταπολέμησή τους
εξαρτάται από το κατά πόσο η μετάδοση του ιού
από τον φορέα στο φυτό γίνεται με
έμμονο
ή
μη
έμμονο τρόπο
.
Στην
έμμονη
μετάδοση, η πρόσληψη και η ενεργοποί-
ηση του ιού απαιτεί αρκετό χρόνο (ώρες) ώστε ο ιός
να περάσει στην κυκλοφορία του εντόμου, να ενεργο-
ποιηθεί και να καταλήξει στους σιαλογόνους αδένες
από όπου και μπορεί να μεταδοθεί στο επόμενο φυτό,
ενώ η μολυσματική ικανότητα του φορέα διατηρείται
για εξίσου μεγάλο χρονικό διάστημα. Λόγω του μεγά-
λου χρόνου που απαιτείται, φορείς που μεταδίδουν
ιούς με αυτό τον τρόπο μπορούν να καταπολεμηθούν
με φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Στη
μη έμμονη
μετάδοση, τα σωματίδια του ιού προ-
σκολλώνται στα στοματικά μόρια του φορέα σε διά-
στημα δευτερολέπτων και μπορούν να μεταδοθούν
άμεσα στο επόμενο φυτό μόλις ο φορέας τραφεί από
το επόμενο φυτό, αλλά η μολυσματική ικανότητα χά-
νεται άμεσα μόλις ο φορέας τραφεί σε υγιές φυτό και
το μολύνει. Ο συνδυασμός αφίδων και PVY στις πα-
τατοφυτείες είναι ένα σημαντικό παράδειγμα. Λόγω
της ταχύτατης μετάδοσης, στην περίπτωση της μη
έμμονης μετάδοσης οι ψεκασμοί εναντίον των φο-
ρέων δεν είναι αποτελεσματικοί, και ο έλεγχος του
φορέα πρέπει να γίνεται με
εναλλακτικές μεθόδους
όπως περίφραξη με φυτά παγίδες (π.χ. περίφραξη
πατατοφυτείας με μια ζώνη σιταριού για να προσελ-
κύει τις αφίδες οι οποίες χάνουν το μολυσματικό τους
φορτίο στο σιτάρι πριν την είσοδό τους στην πατα-
τοφυτεία), χρήση θερινού λαδιού ή άλλων απωθητι-
κών, κ.λπ.
Όπως είναι εμφανές, η επιτυχής καταπολέμηση των
ιώσεων στα φυτά γίνεται με συνδυασμό πρόληψης και
καταπολέμησης. Ο παραγωγός πρέπει να προμηθεύ-
εται υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό για τη φυτεία του,
ενώ σε περίπτωση προσβολής, οι ενέργειες πρέπει
να είναι συγκεκριμένες και σε συνεργασία με καταρτι-
σμένους γεωπόνους.
Εικόνα 3:
Συμπτώματα του ιού του μωσαϊκού της αγγουριάς
(Cucumber Mosaic Virus) σε λουβί. Μετάδοση του ιού με αφί-
δες και σπόρο.
Εικόνα 4:
Συμπτώματα του ιού Υ της πατάτας (Potato Virus Y)
σε φύλλα πατάτας. Μετάδοση του ιού με αφίδες.
Εικόνα 5:
Παραμόρφωση καρπών δαμασκηνιάς λόγω προ-
σβολής από τον ιό της σιάρκας (Plum Pox Virus). Μετάδοση
του ιού με αφίδες και εμβολιασμό.
* Στο κείμενο, η ονομασία «ιός» αναφέρεται αποκλειστικά σε φυτοϊούς.
