20
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 1
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
αντιβιοτικών συστήνεται, επίσης, να γίνεται μόνο μετά
από ταυτοποίηση του παθογόνου μικροοργανισμού και τη
διενέργεια δοκιμής ευαισθησίας (αντιβιογράμματος) και να
περιορίζεται μόνο στα ασθενή ζώα.
Προς την κατεύθυνση της διαφύλαξης της διαθεσιμότητας
αποτελεσματικής αντιμικροβιακής αγωγής για τον άνθρωπο
και τα ζώα και εναρμόνισης με τις διεθνείς προσπάθειες
ολιστικής αντιμετώπισης του προβλήματος, μπήκε σε
εφαρμογή, στις αρχές του 2013, η
«Εθνική Στρατηγική της
Κύπρου για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής
στα αντιβιοτικά»
. Η εν λόγω στρατηγική πρωταρχικό
στόχο έθεσε την ανάπτυξη και υλοποίηση συγκεκριμένων
ενεργειών που θα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της
παρατηρούμενης μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά
στην Κύπρο. Επιμέρους στόχος η βελτίωση στενά
συσχετιζόμενων παραμέτρων όπως: (α) η συχνότητα των
λοιμώξεων που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών
υγείας και (β) η χρήση αντιβιοτικών στην κτηνιατρική
και κτηνοτροφία. Την ευθύνη του συντονισμού για τη
διεκπεραίωση των δράσεων της Εθνικής Στρατηγικής
φέρει η Εθνική Επιτροπή Αντιβιοτικών η οποία συστάθηκε
το 2004 από το Υπουργείο Υγείας (Υ.Υ) και στελεχώνεται
με μέλη από το Υπουργείο Υγείας, τις Ιατρικές και
Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υ.Υ, τις Κ.Υ και το Τμήμα
Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης
και Περιβάλλοντος.
Σχεδόν παράλληλα, ανασυστάθηκε και η Επιτροπή
Αντιβιοτικών των Κ.Υ (ΕΑΚΥ) προκειμένου να προχωρήσει
στην εκπόνηση και εφαρμογή ενός Σχεδίου Δράσης το οποίο
να δρα με κεντρικό άξονα τη χρήση - και τις επιπτώσεις από
αυτή - των αντιμικροβιακών παραγόντων στους ζωικούς
πληθυσμούς του τόπου, αλλά και συνεργιστικά με την
υλοποίηση της «Εθνικής Στρατηγικής της Κύπρου για την
αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά». Ως
κυριότεροι άξονες δράσης του Σχεδίου αυτού τέθηκαν:
• Η
επιτήρηση
της κατανάλωσης/χρήσης αντιβιοτικών και
της ανθεκτικότητας ζωονοτικών βακτηρίων.
• H
βελτίωση της διάγνωσης και χρήσης
αντιβιοτικών
στα ζώα μέσω, κυρίως, της επαναξιολόγησης της
σχέσης οφέλους-κινδύνου, ιδιαίτερα για τις τάξεις των
αντιβιοτικών που ανήκουν στα CIAs, στις περιπτώσεις
εκείνες που ανιχνευθεί μια σημαντική αύξηση στα
ποσοστά ανθεκτικότητας (για την αποφυγή ανάπτυξης
ανθεκτικότητας στα αντιμικροβιακά πρέπει ουσιαστικά
να επιλέγονται, όσο γίνεται, στενού φάσματος αντιβιοτικά
και να αποφεύγεται η ταυτόχρονη χρήση πολλών
αντιβιοτικών).
• H
ενίσχυση των μέτρων ελέγχου και πρόληψης
λοιμώξεων
μέσω κυρίως: (i) της εντατικοποίησης στην
επιτήρηση της εφαρμογής του Κανονισμού 852/2004
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
αναφορικά με τα μέτρα υγιεινής τα οποία οφείλουν να
ακολουθούνται σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής
ζωικών προϊόντων, (ii) της αύξησης του ετήσιου αριθμού
επιθεωρήσεων που διενεργούνται σε όλα τα στάδια της
αλυσίδας διακίνησης των αντιβιοτικών σκευασμάτων
μέχρι το τελικό σημείο χρήσης, (iii) της προώθησης
συγκεκριμένων προγραμμάτων εμβολιασμών.
• H συνεχής προσπάθεια
ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης,
εκπαίδευσης και κατάρτισης
των κτηνιάτρων, των
κτηνοτρόφων και άλλων επαγγελματιών που εμπλέκονται
στον τομέα της κτηνιατρικής/κτηνοτροφίας, μέσω
εκπαιδευτικών ημερίδων, εγχειριδίων και ενημερωτικών
φυλλαδίων για την προαγωγή της συνετής χρήσης των
αντιβιοτικών στην κτηνιατρική.
• H
ανάπτυξη και προώθηση της έρευνας
μέσω της
ευαισθητοποίησης τοπικών ερευνητικών φορέων και
κέντρων για την ενεργό εμπλοκή τους σε ερευνητικές
δραστηριότητες με θέμα τη μικροβιακή ανθεκτικότητα
σε συνδυασμό με τη συμμετοχή σε διεθνείς ερευνητικές
πρωτοβουλίες επί τούτου.
Με πενταετή ορίζοντα υλοποίησης, το Σχέδιο Δράσης
από την ημερομηνία της επίσημης εφαρμογής του θα
αξιολογείται σε ετήσια βάση ώστε να επικαιροποιείται και
να αναθεωρείται όταν και εάν κρίνεται αναγκαίο για την
καλύτερη αποδοτικότητά του.
Επιπρόσθετα με την εφαρμογή του, και στο πλαίσιο
της προστασίας της δημόσιας υγείας, συνεχίζεται η
εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Παρακολούθησης
και Ελέγχου Καταλοίπων Κτηνιατρικών Φαρμακευτικών
Ουσιών, Φυτοφαρμάκων και Περιβαλλοντικών Ρυπαντών
στα ζωντανά ζώα και τα προϊόντα τους το οποίο έχει ως
στόχο: (α) τον εντοπισμό παράνομων θεραπειών (χρήση
απαγορευμένων ουσιών) στα ζώα παραγωγής, και (β)
τον έλεγχο της συμμόρφωσης τόσο με τα ανώτατα όρια
καταλοίπων για τα ΚΦΠ (πρακτικός έλεγχος της τήρησης
του χρόνου αναμονής των σκευασμάτων) όσο και με τα
ανώτατα όρια υπολειμμάτων περιβαλλοντικών ρυπαντών.
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα πρόγραμμα επιτήρησης
καταλοίπων για συγκεκριμένες ομάδες ουσιών (στις οποίες
περιλαμβάνεται και σημαντικός αριθμός αντιμικροβιακών
παραγόντων) που εντοπίζονται σε ζώα και ζωικά προϊόντα
και πιο συγκεκριμένα στα βοοειδή, χοίρους, πρόβατα και
κατσίκες, πουλερικά, ζώα υδατοκαλλιέργειας, γάλα, αυγά,
κρέας κουνελιών, εκτρεφόμενα θηράματα και στο μέλι.
Οι Κ.Υ τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο συμμετοχής τους στο
πρόγραμμα επιτήρησης ESVAC (European Surveillance of
Veterinary Antimicrobial Consumption) το οποίο συντονίζει
ο ΕΜΑ (European Medicines Agency), παρακολουθούν
στενά και καταγράφουν τις ποσότητες και το είδος των
αντιβιοτικών που πωλούνται στο νησί μας για χορήγηση στα
ζώα. Συνδυαστικά, από το 2010 και έπειτα, στο πλαίσιο των
Εθνικών Προγραμμάτων Ελέγχου Σαλμονέλας, εφαρμόζουν
πρόγραμμα επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής σε
στελέχη Salmonella που απομονώνονται από όρνιθες
αυγοπαραγωγής και αναπαραγωγής και από κοτόπουλα και
γαλοπούλες πάχυνσης.
Αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη για λήψη μέτρων
περιορισμού της διασποράς των ανθεκτικών μικροβίων, τόσο
η εφαρμογή της «Εθνικής Στρατηγικής για την αντιμετώπιση
της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά», αλλά και
ειδικότερα το Σχέδιο Δράσης των Κ.Υ για την ορθολογιστική
χρήση και τον περιορισμό της εμφάνισης της μικροβιακής
αντοχής στα αντιβιοτικά, αναμένεται να αποτελέσουν τον
στρατηγικό άξονα της πολιτικής που θα ακολουθηθεί από
τη χώρα μας τα επόμενα χρόνια προκειμένου το φαινόμενο
της αλόγιστης χρήσης και της εμφάνισης μικροβιακής
αντοχής να τεθεί υπό έλεγχο.
