ΑΓΡΟΤΗΣ
•
15
μηχανικός τρόπος, όπου ο ιός μεταδίδεται με την
επαφή του προσβεβλημένου φυτού με το αμόλυ-
ντο φυτό μέσω πληγών των φυτικών ιστών. Τα
φυτά, συνήθως πληγώνονται από δυνατούς ανέ-
μους ή από πρακτικές που υιοθετούνται από τους
παραγωγούς. Η πρακτική του τεμαχισμού του πα-
τατοσπόρου πριν τη φύτευση, χωρίς να απολυ-
μαίνονται τα μαχαίρια ή τα εργαλεία κοπής είναι
ακόμη ένας τρόπος μετάδοσης του ιού. Η μετά-
δοση του ιού με μηχανικό τρόπο περιορίζεται σε
πολύ κοντινές αποστάσεις, συνήθως εντός μιας
φυτείας.
Ο
πατατόσπορος
αποτελεί την πιο σημαντική
πηγή μολύσματος για εξάπλωση του ιού, ιδιαίτερα
σε μεγάλες αποστάσεις και από χώρα σε χώρα.
Στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και
κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες εφαρμόζονται
αυστηρά συστήματα πιστοποίησης πολλαπλασι-
αστικού υλικού και επομένως ελαχιστοποιείται ο
κίνδυνος εξάπλωσης του ιού μέσω του μολυσμέ-
νου πατατοσπόρου. Μια άλλη σημαντική πηγή
μολύσματος είναι τα
φυτά εθελοντές,
είναι οι
κόνδυλοι που παραμένουν στη φυτεία μετά τη συ-
γκομιδή και συνήθως βλασταίνουν τις επόμενες
καλλιεργητικές περιόδους. Σε περίπτωση όπου η
φυτεία προσβληθεί από τον ιό PVY, o ιός μεταφέ-
ρεται όχι μόνο στα υπέργεια τμήματα του φυτού,
αλλά επίσης, και στους κονδύλους. Αυτό σημαί-
νει, ότι οι κόνδυλοι που παραμένουν στο χωράφι
μετά τη συγκομιδή είναι προσβεβλημένοι και ο ιός
μεταφέρεται και στο υπέργειο τμήμα μετά τη βλά-
στησή τους και στη συνέχεια στα φυτά της νέας
φυτείας με μηχανικό τρόπο ή μέσω των εντόμων
φορέων. Επίσης, αρκετά
είδη ζιζανίων
της οικο-
γένειας των σολανωδών αποτελούν ξενιστές του
ιού, που μπορεί να προσβληθούν με μηχανικό
τρόπο ή μέσω εντόμων φορέων. Εάν δε λαμβά-
νονται μέτρα καταπολέμησης των ζιζανίων, τότε ο
ιός δύναται να μεταδοθεί από τα προσβεβλημένα
ζιζάνια στην πατατοφυτεία και στη συνέχεια στις
πατατοφυτείες της γειτνιάζουσας περιοχής.
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα φυτοπροστατευτικά
προϊόντα ή άλλα μέσα που θα μπορούσαν να θε-
ραπεύσουν τα φυτά από τους ιούς. Όπως συμ-
βαίνει για όλους τους φυτοϊούς,
οι τρόποι αντιμε-
τώπισης του PVY βασίζονται σε προληπτικά
μέτρα,
με την υιοθέτηση ορθών καλλιεργητικών
πρακτικών και μέτρων καλής υγιεινής. Πιο κάτω
περιγράφονται τα βασικότερα μέτρα που πρέπει
να εφαρμόζονται για την προστασία της φυτείας
και τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού PVY.
Η
φύτευση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού
αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για
την παραγωγή βρώσιμης πατάτας ή πατατοσπό-
ρου απαλλαγμένων από την ίωση PVY. Σε πε-
ρίπτωση που ο πατατοπαραγωγός χρησιμοποιεί
πατατόσπορο δικής του παραγωγής, τότε, πρέ-
πει να επιβεβαιώνεται ότι προέρχεται από φυτεία
που δεν είχε εμφανής προβλήματα με ιώσεις.
Για να αποφεύγονται επιμολύνσεις, θα πρέπει
να αποφεύγεται ο
τεμαχισμός του πατατοσπό-
ρου,
δραστηριότητα που είναι υποχρεωτική για
τους παραγωγούς πατατοσπόρου. Για τους πα-
ραγωγούς βρώσιμης πατάτας, εάν επιλέγουν να
τεμαχίζουν τον πατατόσπορο, τότε τα μέσα κο-
Eικόνα 1:
Νεκρωτικές κηλίδες σε φύλλα πατάτας (Α) και νεκρωτικοί δακτύλιοι σε κόνδυλο πατάτας (Β), λόγω προσβολής από
την ίωση Ψ της πατάτας
(πηγές: (Α) φωτογραφικό αρχείο Κλάδου Προστασίας Φυτών και (Β)
/ )
