22
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Επειδή η προέλευση του ΔΠΥ καλύπτει ολόκληρο το
εύρος της φυσικής εξάπλωσης του είδους, λαμβάνο-
νται μέτρα ώστε αυτό να έχει ευρεία γενετική βάση.
Aυτό επιτυγχάνεται με τη συλλογή υλικού από μεγά-
λο αριθμό ατόμων από διαφορετικές περιοχές. Για
τον σκοπό αυτό και ειδικά για την τραχεία πεύκη, η
Κύπρος χωρίστηκε σε δύο περιοχές προέλευσης, μία
για το δάσος Πάφου και άλλη μία για τα δάση Τροό-
δους, Αδελφοί και Μαχαιρά, με την κάθε περιοχή να
χωρίζεται σε δύο υψομετρικές ζώνες, 0-800 μέτρα και
πάνω από 800 μέτρα.
Πριν από τη συλλογή των κώνων, περί τα τέλη Μαΐου
γίνεται δειγματοληπτικός έλεγχος για να διαπιστωθεί
η γονιμότητα και η καλή ποιότητα του σπόρου. Η συλ-
λογή τους ανατίθεται σε ιδιώτες, οι οποίοι τοποθετούν
τους κώνους σε σάκους στους οποίους αναγράφουν
την περιοχή προέλευσης και το υψόμετρο. Για τη δι-
ασφάλιση της άριστης ποιότητας του πολλαπλασια-
στικού υλικού κατά τη συλλογή των κώνων πρέπει
απαραίτητα να εφαρμόζονται τα πιο κάτω.
Η συλλογή κώνων να γίνεται από συστάδες δέ-
ντρων στις οποίες δεν υπάρχουν καχεκτικά και άρ-
ρωστα δέντρα.
Τα δέντρα να είναι υγιή και σε πλήρη ανάπτυξη της
κόμης.
Η συλλογή να γίνεται από ώριμα δέντρα και όχι
από υπερώριμα για τον λόγο ότι οι σπόροι τους
συνήθως δεν είναι γόνιμοι.
Να αποφεύγεται η συλλογή κώνων από απομονω-
μένα δέντρα γιατί λόγω της αυτεπικονίασης δεν
επιτυγχάνεται η ευρεία γενετική βάση του είδους.
Η εκκόκκιση γίνεται χειρωνακτικά, αξιοποιώντας την
ηλιοφάνεια και τις υψηλές θερμοκρασίες. Για τον σκο-
πό αυτό το Τμήμα Δασών έχει δημιουργήσει τρεις
χώρους (πλατείες), στους οποίους μεταφέρονται οι
κώνοι, (α) Δασικός Σταθμός Γιαλιάς για το δάσος Πά-
φου, (β) Δασικός Σταθμός Γεφύρι της Παναγιάς, για
τα δάση Τροόδους, Αδελφοί και Μαχαιρά, (γ) Δασι-
κός Σταθμός Λυθροδόντα, για τα δάση Μαχαιρά και
Αδελφοί.
Οι χώροι αυτοί είναι από επίπεδες επιφάνειες, επι-
στρωμένες με μπετόν και κατάλληλα διαχωρισμένοι
για να δέχονται τους κώνους ανά παρτίδα, σύμφω-
να δηλαδή με την περιοχή και την υψομετρική ζώνη
προέλευσής τους. Οι κώνοι απλώνονται σε λεπτές
στρώσεις ύψους 10-15 εκατοστών και μπροστά
από κάθε παρτίδα τοποθετούνται πινακίδες στις
οποίες αναγράφεται η περιοχή συλλογής τους και
το υψόμετρο.
Για την απελευθέρωση των σπερμάτων από τους
κώνους πρέπει να προηγηθεί άνοιγμα των καρπικών
λεπίων. Έτσι οι κώνοι καταβρέχονται καθημερινά τις
πρώτες μέρες και πιο αραιά στη συνέχεια. Αφού αρχί-
σει η απελευθέρωση των σπερμάτων γίνεται αναμό-
χλευση και μετακίνηση των κώνων με τη χρήση τσου-
γκράνων και μάζεμα των σπόρων οι οποίοι φέρουν
μεμβρανώδες πτερύγιο.
Η αφαίρεση των πτερυγίων γίνεται με μηχανικά μέσα
(αναδευτήρα) και ο διαχωρισμός (σπόρου-πτερυγί-
ων) με τη βοήθεια του ανέμου, συνήθως χρησιμο-
ποιείται ανεμιστήρας. Με την ολοκλήρωση των πιο
πάνω εργασιών οι σπόροι καθαρίζονται από ξένες
ουσίες και τοποθετούνται σε σάκους στους οποίους
αναγράφεται η παρτίδα, η περιοχή προέλευσης των
σπόρων και όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να
είναι αναγνωρίσιμος ο σπόρος, και αποθηκεύονται.
Για την παραγωγή ενός κιλού σπόρου τραχείας πεύ-
κης χρειάζονται 12-15 κιλά ώριμων κώνων ενώ ένα
κιλό σπόρου περιλαμβάνει περίπου 17.000-20.000
σπόρους.
Στη συνέχεια, και για όσο καιρό οι σπόροι είναι απο-
θηκευμένοι, γίνεται ετήσιος έλεγχος φυτρωτικότητας
όλων των παρτίδων. Παρτίδες οι οποίες δεν έχουν
ικανοποιητικό ποσοστό φυτρωτικότητας απομακρύ-
νονται από τις αποθήκες και δεν χρησιμοποιούνται
στις δασώσεις/αναδασώσεις. Οι σπόροι που συλλέ-
γονται χρησιμοποιούνται στα δασικά φυτώρια για την
παραγωγή φυτών και για σπορά στις δασώσεις/ανα-
δασώσεις σύμφωνα με την προέλευσή τους.
Eικόνες 2-4:
Xώρος συγκέντρωσης κώνων
