ΑΓΡΟΤΗΣ
•
45
Ο δάκος της ελιάς και η καταπολέμησή του
Στέλλα Λάμπρου
Λειτουργός Γεωργίας Α΄
στο Τμήμα Γεωργίας
Ο δάκος είναι ένα μικρό δίπτερο έντομο, δηλαδή μια
μικρή μύγα, μοιάζει πολύ με οικιακή μύγα, έχει μήκος
4-5mm με κιτρινωπή κεφαλή και δύο μεγάλα μάτια,
με θώρακα που φέρει μία κίτρινη κηλίδα και τέσσερις
γκρίζες γραμμές και κιτρινοκαφέ κοιλιά. Τα φτερά του
είναι διαφανή με μικρή καστανή κηλίδα στην άκρη.
Ο δάκος τρέφεται αποκλειστικά από τον καρπό της
ελιάς. Η προνύμφη ή σκουλήκι του δάκου όπως είναι
γνωστό, τρέφεται μέσα στη σάρκα του ελαιόκαρπου.
Προκαλεί πρόωρη καρπόπτωση που μπορεί να
ανέλθει στο 30-40% της συνολικής παραγωγής,
αλλά κυρίως προκαλεί υποβάθμιση της ποιότητας
της επιτραπέζιας ελιάς. Οι προσβεβλημένοι καρποί
είναι ακατάλληλοι για τη διάθεση τους στην αγορά.
Επιπλέον, το ελαιόλαδο που προέρχεται από προ-
σβεβλημένους καρπούς είναι υποβαθμισμένης ποιό-
τητας λόγω αύξησης της οξύτητάς του αλλά και υπο-
βάθμισης των οργανοληπτικών του χαρακτηριστικών
(ταγγή γεύση, κάψιμο λαιμού κτλ.).
Συμπτώματα προσβολής από τον δάκο
Οπή στον ελαιόκαρπο λόγω εισόδου του ωοθέτη
του εντόμου για ωοτοκία.
Ελικοειδής στοά μέσα στη σάρκα του καρπού.
Οπή στον ελαιόκαρπο λόγω εξόδου του ενήλικου
από τον καρπό.
Ανάπτυξη βούλας, στα σημεία ωοτοκίας (νύγμα-
τα) του δάκου, κάτω από ευνοϊκές καιρικές συν-
θήκες λόγω δευτερογενούς προσβολής από μύ-
κητες όπως μακροφόμα, ξεροβούλα και σαπιοβούλα.
Βιολογία και παράγοντες που επιδρούν στην
ανάπτυξη του δάκου
Ο κύκλος ζωής του δάκου (αυγό, προνύμφη, νύμφη,
τέλειο έντομο) ολοκληρώνεται σε 32-36 ημέρες και
έχει 3-5 γενεές ανά έτος. Μετά τη διαχείμαση κατά
τους χειμερινούς μήνες, επανεμφανίζεται τέλος Απρι-
λίου. Το θηλυκό γεννά συνολικά μέχρι 250 αυγά, αλλά
τοποθετεί μόνο ένα αυγό σε κάθε καρπό. Κατά την
εκκόλαψη, το σκουλήκι αρχίζει να τρέφεται από τον
καρπό δημιουργώντας ελικοειδή στοά. Αν ο καρπός
δεν είναι επιδεκτικός προσβολής (μη ξυλοποιημένος
πυρήνας) τότε αναστέλλεται η δράση του εντόμου.
Η πληγή που δημιουργείται ευνοεί τη δευτερογενή
προσβολή από βούλα και τους μύκητες μακρóφoμα,
ξεροβούλα και σαπιοβούλα.
Για καλή ανάπτυξη του δάκου, η μέση θερμοκρασία
ημέρας πρέπει να είναι πάνω από 9°C και να μην
υπερβαίνει τους 24°C (20-28°C ωοτοκία). Όταν επι-
Α
πό το τέλος Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και μέχρι το στάδιο συγκομιδής του ελαιόκαρπου, οι ελαιο-
καλλιεργητές πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σχετικά με την καταπολέμηση του δάκου. Ο
δάκος είναι ο κυριότερος και ο πιο σοβαρός εχθρός της ελιάς. Προσβάλλει μόνο τον καρπό και προ-
καλεί σοβαρή ζημιά, με αποτέλεσμα να μειώνει την παραγωγή και να υποβαθμίζει την ποιότητα, τόσο
των επιτραπέζιων ελιών, όσο και του ελαιόλαδου που θα παραχθεί από προσβεβλημένους καρπούς,
με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση του εισοδήματος του ελαιοκαλλιεργητή.
Eικόνα 1:
Τέλειο έντομο δάκου
Eικόνα 2:
Στοά δάκου σε
προσβεβλημένο καρπό
Eικόνα 3:
Οπές εξόδου του
δάκου από τον καρπό
