40
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Η κυπριακή γεωργία ήταν διαχρονικά εκτεθειμένη σε
ακραία καιρικά φαινόμενα. Δύο φορές στο παρελθόν
η Κύπρος εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της
μετά από μεγάλες ανομβρίες, η μια από τις οποίες
κράτησε για 36 ολόκληρα χρόνια. Η προσπάθεια του
Kύπριου γεωργού να επιβιώσει και να αξιοποιήσει τα
συγκριτικά του πλεονεκτήματα, προσκρούει συνήθως
σε διάφορες καιρικές αντιξοότητες.
Η ανομβρία αποτελεί για τον Kύπριο γεωργό το κυρι-
ότερο πρόβλημα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της σι-
τηροκαλλιέργειας ασκείται ξηρικά. Ξηρικό είναι και το
μεγαλύτερο μέρος των αμπελιών και των ελαιώνων,
ενώ και οι υπόλοιπες καλλιέργειες στηρίζονται στην
ύπαρξη επαρκών βροχοπτώσεων προκειμένου να
τροφοδοτούνται απρόσκοπτα από τα διάφορα υδατι-
κά έργα. Η ανομβρία του 1973, η σοβαρότερη τον 20
ο
αιώνα, αποτέλεσε την αιτία κατάρρευσης οποιωνδή-
ποτε σχεδίων στήριξης λειτουργούσαν τότε και οδή-
γησε σε μαζική έξοδο από τη γεωργία, αστυφιλία, εξα-
θλίωση και άλλες κοινωνικές συνέπειες.
Το 1978, ιδρύθηκε ο Οργανισμός Γεωργικής Ασφάλι-
σης, με αποστολή να καλύψει ασφαλιστικά τους σημα-
ντικότερους κινδύνους που μαστίζουν τη γεωργία. Στο
ασφαλιστικό σχέδιο του ΟΓΑ εντάχθηκαν σταδιακά 9
καλλιέργειες και 16 διαφορετικοί κίνδυνοι. Ο ΟΓΑ έχει
κοινωνικό ρόλο και τα ποσά που συγκεντρώνονται
στο ταμείο του προορίζονται για τις αποζημιώσεις,
χωρίς την επιδίωξη οποιουδήποτε κέρδους.
Οι ζημιές στον γεωργικό τομέα ήταν και συχνές και
μεγάλες σε ένταση, σε σημείο που να μην υπάρχουν
οι προοπτικές κερδοφορίας που θα προσέλκυαν τον
ιδιωτικό τομέα στον τομέα της γεωργικής ασφάλισης.
Η εικόνα αυτή παραμένει μέχρι και σήμερα, και ο ΟΓΑ
αποτελεί τον μοναδικό γεωργοασφαλιστικό φορέα
στην Κύπρο. Η αναγκαιότητα αυτή του ΟΓΑ υπογραμ-
μίστηκε και από τους ξένους εμπειρογνώμονες που
κλήθηκαν να αξιολογήσουν τη λειτουργία των διάφο-
ρων υπηρεσιών του Υπουργείου Γεωργίας, και να
υποβάλουν προτάσεις για την επιχειρούμενη μεταρ-
ρύθμιση.
Η ανομβρία εξακολουθεί να αποτελεί τον κυριότερο
κίνδυνο. Μικρές ανομβρίες υπάρχουν σχεδόν κάθε
χρόνο σε τοπικό επίπεδο. Kαθολική ανομβρία εμφα-
νίζεται συνήθως κάθε 5-10 χρόνια, και όταν συμβαίνει
οι επιπτώσεις της είναι τραγικές για τους γεωργούς
αλλά και την εθνική οικονομία. Το 2008 ο ΟΓΑ κατέ-
βαλε στους ανομβριόπληκτους σιτηροκαλλιεργητές
ποσό 16 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ την ίδια περίοδο
το κράτος, μέσα από έκτακτο σχέδιο διοχέτευσε σε
όλους τους γεωργικούς κλάδους που επηρεάστηκαν
άμεσα ή έμμεσα ένα επιπρόσθετο συνολικό ποσό
67,5 εκατομμυρίων ευρώ. Για την ανομβρία του 2014
προϋπολογίζονται συνολικές αποζημιώσεις στα σιτη-
ρά 13 εκατομμύρια ευρώ, μέρος των οποίων έχει ήδη
καταβληθεί, ενώ για τις υπόλοιπες καλλιέργειες έχει
ήδη υποβληθεί αίτημα χορήγησης αποζημιώσεων
από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σημαντική ζημιά προκαλείται επίσης από τον παγετό,
που επηρεάζει περισσότερο από κάθε άλλη καλλιέρ-
γεια τις πατάτες. Οι ζημιές από τον παγετό επανα-
λαμβάνονται κάθε χρόνο, και πιο εκτεθειμένες είναι οι
φυτείες πατατών που έχουν τα κρίσιμα τους στάδια
τους μήνες Γενάρη-Φεβράρη. Πρόκειται για φυτείες με
πολύ καλές προοπτικές εμπορίας, και αρκετοί παρα-
γωγοί αναλαμβάνουν το ρίσκο αυτό, σε αντίθεση με
Η
γεωργία είναι μια ιδιαίτερα ευάλωτη δραστηριότητα. Μια σειρά από παράγοντες, που άλλοι μπο-
ρούν να ελεγχθούν από τον γεωργό και άλλοι όχι, είναι δυνατό να περιορίσουν ή και να εκμηδε-
νίσουν το γεωργικό εισόδημα. Ζημιά για τον γεωργό θεωρείται, επίσης, η αποτυχία της εμπορίας ή η
καταστροφή της παραγωγής του από κάποια ασθένεια.
Γεωργοοικονομικά
Ζημιές στον γεωργικό τομέα
Σάββας Χατζημιχαήλ
Λειτουργός Γεωργικής Ασφάλισης A΄
στον Οργανισμό Γεωργικής Ασφάλισης
