ΑΓΡΟΤΗΣ
•
33
Διασφάλιση της νομιμότητας στην ευρωπαϊκή
αγορά ξυλείας
Αχιλλέας Μιχαήλ
Δασικός Λειτουργός
στο Τμήμα Δασών
Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δασών (EFI) υπολογίζει ότι
20-40% της βιομηχανικής ξυλείας που παράγεται δι-
εθνώς, προέρχεται από δέντρα που έχουν κοπεί πα-
ράνομα. Το 20% της ξυλείας αυτής καταλήγει στην
Ευρωπαϊκή Ένωση, μια από τις μεγαλύτερες αγορές
οικοδομικής ξυλείας και άλλων προϊόντων ξύλου πα-
γκοσμίως (εικόνα 1).
Με σκοπό την πρόληψη της εισαγωγής παράνομης
ξυλείας στην ΕΕ, τη βελτίωση της παροχής νόμιμης
ξυλείας και την αύξηση της ζήτησης για ξυλεία που
προέρχεται από υπεύθυνη διαχείριση των δασών, η
ΕΕ υιοθέτησε, το 2003, το σχέδιο δράσης της ΕΕ για
την επιβολή της δασικής νομοθεσίας, τη διακυβέρνη-
ση και το εμπόριο (FLEGT - Forest Law Enforcement,
Governance and Trade). Το σχέδιο δράσης αποτε-
λείται από δύο θεμελιώδη στοιχεία, τις εθελοντικές
συμφωνίες εταιρικής σχέσης (voluntary partnership
agreements - VPAs) και τον ευρωπαϊκό κανονισμό
για την ξυλεία (EUTR).
Οι εθελοντικές συμφωνίες εταιρικής σχέσης (VPAs)
είναι διμερείς συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και των
παραγωγών χωρών που πλήττονται από παράνο-
μη υλοτομία και μη ανεπτυγμένη διακυβέρνηση στα
δάση. Η είσοδος στη συμφωνία είναι εθελοντική,
αλλά μόλις συμφωνηθεί, όλες οι εξαγωγές στην ΕΕ
θα προϋποθέτουν μια άδεια που θα πιστοποιεί τη νό-
μιμη προέλευση των δασικών προϊόντων.
Το ενδιαφέρον της ΕΕ για τη σύναψη συμφωνιών
εταιρικής σχέσης εστιάζεται σε χώρες της νοτιοανα-
τολικής Ασίας, της κεντρικής Αφρικής και της λεκάνης
του Αμαζονίου όπου υπάρχει διάχυτη συναίνεση για
την αντιμετώπιση του προβλήματος. Μέχρι σήμερα,
η ΕΕ κατέληξε σε διμερείς συμφωνίες με έξι χώρες
(Γκάνα, Καμερούν, Δημοκρατία του Κονγκό, Κεντρο-
αφρικανική Δημοκρατία, Λιβερία, Ινδονησία), ενώ σε
προχωρημένο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύ-
σεις με άλλες εννέα (Γκαμπόν, Λαϊκή Δημοκρατία του
Κονγκό, Μαλαισία, Βιετνάμ, Ονδούρα, Γουιάνα, Ακτή
Ελεφαντοστού, Λάος, Ταϊλάνδη). Επιπλέον, έντεκα
χώρες που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον, βρίσκονται
στο στάδιο ανταλλαγής πληροφοριών με την ΕΕ (ει-
κόνα 2).
Το εσωτερικό νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τον έλεγχο
της εισόδου ξυλείας και προϊόντων ξυλείας στην ΕΕ
Μ
εγάλες ποσότητες ξυλείας που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά προέρχονται από παρθένα
δάση τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις υλοτομούνται παράνομα. Η παράνομη υλοτομία είναι ολέ-
θρια για το περιβάλλον καθώς οδηγεί στην αποδάσωση, στην απώλεια της βιοποικιλότητας και στην
αλλαγή του κλίματος. Το 2012, η Παγκόσμια Τράπεζα σε έκθεσή της με τίτλο «Δικαιοσύνη για τα Δάση»,
αναφέρει ότι σε ορισμένες χώρες η παράνομη υλοτομία φτάνει μέχρι και το 90%, και ότι το μεγαλύτερο
μέρος της λαθραίας υλοτομίας διεξάγεται από το οργανωμένο έγκλημα, όπως ακριβώς γίνεται με το
εμπόριο ναρκωτικών και τα ετήσια έσοδά της φτάνουν μέχρι και τα 12 δισεκατομμύρια ετησίως.
Εικόνα 1:
Παράνομα υλοτομημένη ξυλεία που εισέρχεται στην
Ευρωπαϊκή Ένωση (Σχέδιο Δράσης FLEGT της ΕΕ)
Εικόνα 2:
Χώρες που έχουν συνάψει ή είναι στη διαδικασία
σύναψης VPA με την ΕΕ
