18
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 0
ΓΕΩΡΓIΑ
Τα φυτά για την ανάπτυξή τους έχουν απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία. Η εντατικοποίηση της γεωργίας κατά τις τελευταίες
δεκαετίες οδήγησε στην ανάγκη χρήσης λιπασμάτων για αύξηση της παραγωγής.
Ανάλογα με την ποσότητα στην οποία απαιτούνται, τα
θρεπτικά στοιχεία κατηγοριοποιούνται σε μακροθρεπτικά
ή μικροθρεπτικά (ιχνοστοιχεία). Ο ψευδάργυρος ή ζίγκος,
όπως είναι γνωστός στην Κύπρο, ανήκει στην κατηγορία
των μικροθρεπτικών. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται σε μικρές
ποσότητες. Παρόλα αυτά χρειάζεται, αφού συμμετέχει σε
σημαντικές διεργασίες που γίνονται στα φυτά. Μερικές από
αυτές είναι η κυτταροδιαίρεση, η αύξηση του μεγέθους των
φύλλων και βλαστών και η διαμόρφωση της χλωροφύλλης.
Επίσης, ο ψευδάργυρος αποτελεί συστατικό ενζύμων
και συμμετέχει στον μεταβολισμό υδατανθράκων και
πρωτεϊνών. Στην Κύπρο η έλλειψη ψευδαργύρου είναι
συνήθης στα φυλλοβόλα δέντρα. Κυρίως παρουσιάζεται
στις ροδακινιές, νεκταρινιές, καρυδιές και μηλιές.
Αιτίες έλλειψης ψευδαργύρου
Συμπτώματα έλλειψης ψευδαργύρου μπορεί να προκληθούν
από διάφορες αιτίες όπως (α) η ανεπάρκεια χορήγησης
λιπασμάτων με ψευδάργυρο, (β) το υψηλό pH του εδάφους
(>7,0, χαρακτηριστικό των εδαφών της Κύπρου) καθώς
ο ψευδάργυρος είναι περισσότερο διαθέσιμος σε pH
εδάφους 5,5 - 6,5, (γ) υπερβολικές λιπάνσεις με φωσφόρο
ο οποίος ανταγωνίζεται τον ψευδάργυρο, (δ) δροσερός και
υγρός καιρός που με σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες την
άνοιξη μπορεί να προκαλέσει έλλειψη ψευδαργύρου στα
δέντρα, (ε) η μειωμένη διαθεσιμότητα του ψευδαργύρου σε
ασβεστούχα εδάφη και (στ) περιορισμένο ή καταστραμμένο
ριζικό σύστημα. Η καλλιέργεια του εδάφους σε σημείο
που καταστρέφει τα ριζικά τριχίδια ή και εδάφη που είναι
συμπαγή και δεν επιτρέπουν την αύξηση/ανάπτυξη της ρίζας
οδηγούν στην μειωμένη πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων.
Συμπτώματα έλλειψης ψευδαργύρου στα φυλλοβόλα
δέντρα
Η έλλειψη ψευδαργύρου επιδρά στην αύξηση των φυτών
με διάφορα συμπτώματα όπως τα μικρά μεσογονάτια
διαστήματα, τα μικρά φύλλα, οι μικρού μεγέθους καρποί,
η πτώση ανθοφόρων οφθαλμών και η πτώση ανθέων και
καρπών. Ο ψευδάργυρος είναι δυσκίνητο στοιχείο τόσο στο
φυτό όσο και στο έδαφος. Ως εκ τούτου, τα συμπτώματα της
έλλειψης ψευδαργύρου παρατηρούνται στα νεαρά φύλλα.
Τα πρώτα συμπτώματα έλλειψης ψευδαργύρου ιδιαίτερα
στη ροδακινιά εκδηλώνονται κατά την άνοιξη με τα φύλλα
να είναι μικρά, επιμήκη, στενά, σε ροζέτες, δείχνουν
κυματοειδή περιφέρεια, με χρωματισμό λευκοπράσινο -
κιτρινωπό με πράσινα νεύρα.
Η έλλειψη ψευδαργύρου προκαλεί συμπτώματα και στους
βλαστούς, οι οποίοι παρουσιάζονται γυμνοί με μια τούφα
από μικρά φύλλα στην κορυφή. Οι νέοι βλαστοί έχουν μικρά
μεσογονάτια διαστήματα, ενώ παλαιότεροι βλαστοί χάνουν
μεγάλο μέρος των ανθοφόρων και βλαστοφόρων οφθαλμών
σε διάφορα στάδια αύξησης τους με αποτέλεσμα τη μείωση
της παραγωγής.
Στους καρπούς η έλλειψη ψευδαργύρου προκαλεί
παραμόρφωση, ακανόνιστο σχήμα και μικροκαρπία. Κυρίως
επηρεάζονται οι καρποί της κορυφής με τους καρπούς
στα κατώτερα μέρη του δέντρου να μην παρουσιάζουν
ανωμαλίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις το μαλάκωμα
καρπών ροδακινιάς ενδέχεται να οφείλεται σε έλλειψη
ψευδαργύρου. Στις μηλιές η έλλειψη ψευδαργύρου
επηρεάζει επιπρόσθετα την κινητικότητα του ασβεστίου του
οποίου έλλειψη προκαλεί την ανωμαλία «πικρή κηλίδωση».
Στους καρπούς της καρυδιάς ο ψευδάργυρος κατέχει πολύ
σημαντικό ρόλο στην ποιότητα των καρυδιών αφού είναι
απαραίτητος για το γέμισμά τους.
Αντιμετώπιση
Η έλλειψη ψευδαργύρου αντιμετωπίζεται συνήθως με δύο
τρόπους: Είτε με χορήγηση σκευασμάτων από το έδαφος
είτε με διαφυλλικούς ψεκασμούς. Στην Κύπρο όπου το
pH του εδάφους είναι ελαφρώς αλκαλικό η εφαρμογή
από το έδαφος ενδεχομένως να μην δίνει τα απαιτούμενα
αποτελέσματα. Λόγω του ότι είναι δυσκίνητο στοιχείο στο
έδαφος, απαιτείται ενσωμάτωσή του για να κατευθυνθεί
κοντά στο ενεργό ριζικό σύστημα των δέντρων. Η χρήση
όξινων λιπασμάτων όπως οξέα και θειικά λιπάσματα τα
οποία μειώνουν το pH του εδάφους ενδέχεται να βοηθήσουν
στην αντιμετώπιση της τροφοπενίας ψευδαργύρου. Στις
περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται έλλειψη ψευδαργύρου
από συμπτώματα στα δέντρα συστήνεται η εφαρμογή διαδο-
χικών ψεκασμών με σκευάσματα χηλικού ψευδαργύρου
νωρίς την άνοιξη, πριν την αλλαγή χρώματος (color break)
στους καρπούς.
Η έλλειψη ψευδαργύρου
στα φυλλοβόλα
Έλλειψη ψευδαργύρου σε πυρηνόκαρπα
Ιωάννης Σταύρου
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
