12
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 0
ΓΕΩΡΓIΑ
Το λαγοκέρασο
Το λαγοκέρασο
(Gooseberry στα αγγλικά)
ανήκει στο είδος
Ribes
, στην οικογένεια Saxifragaceae με επιστημονική
ονομασία
Ribes grossularia
L. Το λαγοκέρασο είναι πολυετές φυτό, ανήκει στα μικρά οπωροφόρα και περιλαμβάνεται
στα φρούτα του δάσους. Το φυτό είναι φυλλοβόλος, ξυλώδης θάμνος ο οποίος αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, με
ύψος που κυμαίνεται από 0,5 μέχρι και 1,50 μέτρα, με τις διακλαδώσεις του βλαστού να ξεκινούν από πολύ κοντά στο
έδαφος ακόμα και υπόγεια. Επειδή είναι θαμνώδες φυτό, έχει την τάση να αναπτύσσεται και σε πλάτος που μπορεί να
φτάσει έως και το 1,8 μέτρα διάμετρο, συνεπώς χρειάζεται προσοχή στις αποστάσεις φύτευσης. Η ρίζα του φυτού είναι
επιφανειακή, με αποτέλεσμα να καταστρέφεται εύκολα εάν εφαρμόζεται συχνή καλλιέργεια του εδάφους κοντά στο φυτό.
Οι αποστάσεις αυτές ποικίλλουν ανάλογα με το επιθυμητό
σχήμα διαμόρφωσης. Σε περίπτωση που θα σχηματιστούν
κορδόνια τότε η φύτευση θα είναι πιο πυκνή (ανάλογα
και με τον αριθμό των κορδονιών), ενώ αν θα σχηματιστεί
θάμνος τότε η φύτευση θα είναι πιο αραιή. Ένα μήνα πριν τη
φύτευση θα πρέπει να γίνει καλλιέργεια του χωραφιού και
να αφαιρεθούν όλα τα ζιζάνια.
Κλάδεμα
Το λαγοκέρασο μπορεί να διαμορφωθεί σε κορδόνια, σε
φράκτη και σε ελεύθερο θάμνο. Η κατάλληλη διαμόρφωση
διευκολύνει και τη συγκομιδή. Το κλάδεμα καρποφορίας
συνίσταται σε καθάρισμα ξεραμένων και αδύνατων κλάδων
και αραίωμα παλιών κλάδων ηλικίας από 5-6 ετών. Αυτό
γίνεται για να επιτευχθεί καλός αερισμός στο εσωτερικό
των φυτών, ωστόσο θα πρέπει να διατηρείται ικανοποιητική
φυλλική επιφάνεια για να καλύπτει τους καρπούς οι οποίοι
είναι ευπαθείς σε ηλιακά εγκαύματα. Στην περίπτωση που
το φυτό φέρει αγκάθια το κλάδεμά του είναι πιο δύσκολο
και χρειάζεται προσοχή ούτως ώστε να γίνει σωστή
διαμόρφωση η οποία θα επιτρέπει στο φυτό να αναπτυχθεί
σωστά και να αποδώσει καλή παραγωγή.
Συγκομιδή
Η παραγωγική ζωή του φυτού φθάνει τα 20 χρόνια αλλά
με κατάλληλες φροντίδες μπορεί να επεκταθεί και σε 25
χρόνια. Η συγκομιδή ξεκινάει από τον Μάιο μέχρι και τον
Αύγουστο, ανάλογα με το πώς θα χρησιμοποιηθεί ο καρπός.
Η συγκομιδή μπορεί να γίνει με το χέρι ή μηχανικά. Για να
γίνει μηχανικά θα πρέπει να έχει δοθεί το κατάλληλο σχήμα
διαμόρφωσης στη φυτεία και χρειάζεται προσοχή ούτως
ώστε να μην τραυματίζονται οι καρποί στην περίπτωση
που η ποικιλία φέρει αγκάθια. Η μηχανική συγκομιδή
εφαρμόζεται κυρίως όταν ο καρπός πρόκειται να
χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική ή ζαχαροπλαστική και όχι για
νωπή κατανάλωση. Το λαγοκέρασο καταναλώνεται φρέσκο,
ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην παρασκευή λικέρ,
αναψυκτικών, τσαγιών, χυμών, σιροπιών, μαρμελάδων και
σαλτσών. Γενικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική
και στη ζαχαροπλαστική. Χρησιμοποιείται, επίσης, ως
καλλωπιστικός θάμνος.
Εχθροί και ασθένειες
Οι κυριότεροι εχθροί που προσβάλλουν το λαγοκέρασο είναι
οι αφίδες, ο μαύρος βλαστορύκτης της γκροσσουλάρια,
η μύγα των ριβησίων, τα ακάρεα, ενώ οι κυριότερες
μυκητολογικές ασθένειες που προσβάλλουν το λαγοκέρασο
είναι το ωίδιο, ο βοτρύτης, η φυτόφθορα και η ανθράκνωση.
Επίσης, το λαγοκέρασο είναι ενδιάμεσος ξενιστής της
σκωρίασης
Cronartium ribicola
. Εχθρός του λαγοκέρασου
είναι και τα πουλιά.
Βιβλιογραφία:
• Μιλτιάδη Δ. Βασιλακάκη - «Μικρά Οπωροφόρα»
• Ηλία Δ. Δεκάζου - «Μικροί Καρποί»
• Christopher Brickell - «Πρακτικό Κλάδεμα»
Ελένη Χριστοδουλίδου
Λειτουργός Γεωργίας Α΄
Τμήμα Γεωργίας
Είναι αυτογονιμοποιούμενο φυτό, αλλά μπορεί να
επικονιαστεί και με τη βοήθεια των εντόμων και ειδικά
της μέλισσας ή και με τον άνεμο. Το φυτό μπορεί να φέρει
αγκάθια, αλλά υπάρχουν και ποικιλίες οι οποίες δεν φέρουν
αγκάθια. Ο καρπός είναι ράγα με λείο φλοιό και φέρει
πολλά μικρά σπέρματα. Το λαγοκέρασο δεν έχει ιδιαίτερες
απαιτήσεις σε έδαφος, αλλά προτιμά εδάφη τα οποία έχουν
καλή αποστράγγιση. Σε αμμώδη εδάφη δεν αναπτύσσεται
και τόσο καλά λόγω του ότι τα εδάφη αυτά έχουν την τάση
να συγκρατούν περιορισμένη υγρασία και να ξεραίνονται
εύκολα. Σε αντίθεση με άλλα μικρά οπωροφόρα, δεν έχει
απαιτήσεις σε ιδιαίτερα όξινο εδαφικό περιβάλλον. Τα φυτά
αντέχουν σε χαμηλές θερμοκρασίες και χρειάζονται ψύχος
κατά τους χειμερινούς μήνες για τη διακοπή του λήθαργου
των οφθαλμών. Δεν παρουσιάζουν προβλήματα όσον αφορά
τον παγετό, εκτός από ορισμένες ποικιλίες που ανθίζουν
πολύ νωρίς την άνοιξη. Θα πρέπει να αποφεύγεται η
φύτευση σε ανεμόπληκτες περιοχές διότι η νεαρή βλάστηση
είναι ευπαθής στους ανέμους. Επίσης, οι καρποί παθαίνουν
ζημία όταν με τον άνεμο έρχονται σε επαφή με τα αγκάθια.
Αν και η ποιότητα του καρπού ευνοείται από το φως,
το καλοκαίρι λόγω της έντονης ηλιοφάνειας μπορεί να
παρουσιαστούν εγκαύματα στους καρπούς καθώς και στα
φύλλα, ειδικά σε συνδυασμό με υψηλές θερμοκρασίες.
Κατά την περίοδο της ωρίμασης, σε περίπτωση που
παρατηρηθούν βροχοπτώσεις, μπορεί να παρουσιαστούν
σκισίματα στους καρπούς. Δεν είναι φυτό το οποίο έχει
ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό, αλλά η παρατεταμένη ξηρασία
μπορεί να επηρεάσει την έκπτυξη και την ανάπτυξη των
οφθαλμών κάτι που επηρεάζει και τη συνολική ανάπτυξη
του φυτού. Η άρδευση είναι προτιμότερο να γίνεται με
σταγόνες κοντά στο έδαφος και να αποφεύγεται η διαβροχή
του φυτού λόγω ευαισθησίας του στο ωίδιο.
Λίπανση
Πριν από τη φύτευση θα πρέπει να γίνεται ανάλυση εδάφους
για να μπορέσει να καθοριστεί το πρόγραμμα λίπανσης για
την καλλιέργεια. Γενικά το λαγοκέρασο έχει αυξημένες
απαιτήσεις σε κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο, ενώ, παρόλο
που έχει και αρκετές απαιτήσεις σε άζωτο, η προσθήκη του
πρέπει να γίνεται σταδιακά και σε μικρές ποσότητες λόγω
του ότι το άζωτο προκαλεί έντονη βλαστική ανάπτυξη στο
φυτό, ενώ ευνοεί και το σκίσιμο στους καρπούς και τις
μυκητολογικές προσβολές από ωίδιο.
Πολλαπλασιασμός
Ο πολλαπλασιασμός του φυτού γίνεται με μοσχεύματα
σκληρού ξύλου τα οποία φυτεύονται το φθινόπωρο, καθώς
και με καταβολάδες αλλά και με σπόρο. Η εγκατάσταση
της φυτείας γίνεται από τον Νοέμβριο μέχρι και τον
Φεβρουάριο. Ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο σε
βλαστούς της προηγούμενης χρονιάς αλλά και σε κεντριά
παλαιότερου ξύλου. Οι αποστάσεις φύτευσης κυμαίνονται
από 50-150 εκατοστά μεταξύ των φυτών στην ίδια γραμμή
και από 150-300 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
