15
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 0
ΓΕΩΡΓIΑ
Οι εντατικές καλλιέργειες που εγκαθίστανται στις θερμοκηπιακές μονάδες διαρκούν σχεδόν όλο το έτος με συνέπεια το
έδαφός τους να παρουσιάζει ολοένα και εντονότερα προβλήματα σε σχέση με διάφορους εχθρούς, ασθένειες και ζιζάνια,
γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την παραγωγή των φυτών. Η απολύμανση του εδάφους αποτελεί την κυριότερη μέθοδο
για αντιμετώπιση των σημαντικότερων εδαφογενών παθογόνων, σε αντίθεση με τις μεταφυτευτικές επεμβάσεις που
έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Επίσης, με την εφαρμογή της απολύμανσης έχουμε αύξηση της παραγωγής
και της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων.
Η καλύτερη περίοδος για την εφαρμογή της απολύμανσης
του εδάφους στα θερμοκήπια είναι οι μήνες Ιούνιος με
Σεπτέμβριος όπου επικρατούν οι κατάλληλες καιρικές
συνθήκες για την εφαρμογή της. Επίσης, αυτή την εποχή
συνήθως δεν υπάρχουν καλλιέργειες σε εξέλιξη. Έτσι
δίδεται ο απαιτούμενος χρόνος στους γεωργούς για
σωστή και καλή προετοιμασία των θερμοκηπίων για μια
επιτυχημένη καλλιέργεια κατά την επόμενη καλλιεργητική
περίοδο. Η απομάκρυνση των φυτικών υπολειμμάτων, η
βαθιά καλλιέργεια του εδάφους και το ξέπλυμα των αλάτων
είναι από τις βασικότερες εργασίες που πρέπει να γίνουν
πριν την απολύμανση του εδάφους. Οι πιο διαδεδομένες
μέθοδοι απολύμανσης του εδάφους των θερμοκηπίων που
μπορούν να εφαρμόσουν οι θερμοκηπιούχοι είναι η φυσική
μέθοδος μέσω της ηλιοαπολύμανσης, η χημική μέθοδος
με τη χρήση των διάφορων χημικών υποκαπνιστικών
σκευασμάτων και συνδυασμός των δύο μεθόδων.
Ηλιοαπολύμανση
Η ηλιοαπολύμανση είναι μία φυσική μέθοδος η οποία
αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια για να επιτύχει αύξηση
της θερμοκρασίας του εδάφους σε επίπεδα θανατηφόρα
ή ανασταλτικά για τους εχθρούς, τις ασθένειες και τα
ζιζάνια, ενώ, παράλληλα, αυξάνει τη διαθεσιμότητα των
θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος. Για τον λόγο αυτό η
μέθοδος αυτή επιβάλλεται να γίνεται οπωσδήποτε κατά
τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο τρόπος εφαρμογής της
ηλιοαπολύμανσης είναι απλός: Αρχικά απομακρύνονται όλα
τα φυτικά υπολειμματικά καθώς και το ριζικό σύστημα από
την υφιστάμενη καλλιέργεια. Ακολουθεί βαθιά καλλιέργεια
του εδάφους με άροτρο ή υπεδάφιο καλλιεργητή (ρίπερ) και
καλό πότισμα συνήθως με τεχνητή βροχή. Στη συνέχεια, το
έδαφος καλλιεργείται όταν βρίσκεται στον ρώγο του μέχρι
να ψιλοχωματιστεί και να απαλλαγεί τελείως από σβώλους.
Για καλύτερα αποτελέσματα κατά το τελευταίο φρεζάρισμα
μπορεί να χρησιμοποιηθεί θειική αμμωνία σε ποσότητα
50 κιλά ανά δεκάριο. Στη συνέχεια εγκαθίσταται το
σύστημα άρδευσης και τοποθετείται το πλαστικό κάλυψης
του εδάφους, κατά προτίμηση πλαστικό μειωμένης
διαπερατότητας (πάχους 35 microns). Το πλαστικό πρέπει
να εφάπτεται καλά με την επιφάνεια του εδάφους και οι
άκρες του πλαστικού να θάβονται σε αυλάκια έτσι ώστε να
αποφεύγεται τυχόν παρεμβολή αέρος. Η ηλιοαπολύμανση
πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον έξι εβδομάδες.
Ενδιάμεσα, εάν διαπιστωθεί ότι το έδαφος έχει ξηρανθεί,
μπορεί να ποτιστεί μέσω του συστήματος άρδευσης που
είναι εγκατεστημένο, με 25-30m³ νερού ανά δεκάριο
ανάλογα με τον τύπο του εδάφους. Μετά το πέρας αυτής
της περιόδου, το πλαστικό αφαιρείται από το έδαφος και
το θερμοκήπιο παραμένει αφύτευτο για τουλάχιστον μία
εβδομάδα.
Χημική απολύμανση
Χημική απολύμανση του εδάφους των θερμοκηπίων γίνεται
με τη χρήση εγκεκριμένων χημικών υποκαπνιστικών
σκευασμάτων. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται συνήθως
Χριστόδουλος Χατζηπέτρου
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
όταν υπάρχει σοβαρό ιστορικό μόλυνσης του εδάφους και
όταν είναι δύσκολη η εφαρμογή της ηλιοαπολύμανσης,
όπως για παράδειγμα κατά τους χειμερινούς μήνες, ή όταν
δεν υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος για την εφαρμογή
της ηλιοαπολύμανσης. Τα υποκαπνιστικά σκευάσματα
διατίθενται σε υγρή ή στερεή μορφή, και αμέσως μετά την
εφαρμογή τους απελευθερώνουν τοξικά αέρια στο έδαφος
που είναι θανατηφόρα για νηματώδεις, έντομα εδάφους,
μύκητες εδάφους και ζιζάνια. Λόγω αυτής της ιδιότητας
των υποκαπνιστικών, η κάλυψη του εδάφους με πλαστικό
πριν την εφαρμογή βελτιώνει την αποτελεσματικότητά τους.
Εξαιτίας του στενού φάσματος δράσης των υποκαπνιστικών
σκευασμάτων μπορεί να γίνει συνδυασμός δύο ή
περισσοτέρων υποκαπνιστικών δραστικών ουσιών για
αύξηση της δραστικότητάς τους. Ποτέ δεν πρέπει να γίνεται
ανάμειξη υποκαπνιστικών σκευασμάτων με διαφορετικές
δραστικές ουσίες στο ίδιο δοχείο γιατί μπορεί να προκληθεί
φυτοτοξικότητα.
Τα υποκαπνιστικά εφαρμόζονται μέσω του συστήματος
άρδευσης πριν από την εγκατάσταση της φυτείας, αφού
προηγουμένως γίνει η κατάλληλη προετοιμασία του
εδάφους, όπως και στην ηλιοαπολύμανση. Η εφαρμογή
τους γίνεται όταν το έδαφος έχει υγρασία γύρω στο
50% της υδατοϊκανότητάς του. Μετά τη διοχέτευση του
υποκαπνιστικού απαιτείται να δοθεί επιπλέον νερό για να
μεταφερθεί η δραστική ουσία σε βάθος 20-40 εκατοστά.
Σε όλες τις περιπτώσεις, μετά την απομάκρυνση του
πλαστικού εδαφοκάλυψης, τον αερισμό και την ελαφρά
καλλιέργεια, είναι καλό να γίνει έλεγχος βλαστικότητας με
κάρδαμο ή μαρούλι, ανάλογα με το υποκαπνιστικό που έχει
χρησιμοποιηθεί. Επίσης, πρέπει να τηρείται πιστά ο χρόνος
από την εφαρμογή των υποκαπνιστικών μέχρι τη φύτευση,
αφού τα σκευάσματα αυτά χαρακτηρίζονται πολύ τοξικά για
τα φυτά.
Συνδυασμόςχημικώνσκευασμάτωνκαι ηλιοαπολύμανσης
Ο συνδυασμός των δυο μεθόδων απολύμανσης εφαρμόζεται
όταν αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα με εδαφογενή
παθογόνα τα οποία δεν καταπολεμούνται αποτελεσματικά
μόνο με τη μια μέθοδο. Έτσι συνδυάζουμε τα χημικά
σκευάσματα με την ηλιοαπολύμανση, δηλαδή καλύπτουμε
το έδαφος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με πλαστικό
μειωμένης διαπερατότητας και διατηρούμε την κάλυψη
για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες. Με τη μέθοδο αυτή
επιτυγχάνουμε αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους
σε θανατηφόρα επίπεδα για τα παθογόνα και ταυτόχρονα
το πλαστικό μειωμένης διαπερατότητας επιβραδύνει τη
διαφυγή των τοξικών αερίων του υποκαπνιστικού στην
ατμόσφαιρα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι πριν την εφαρμογή υποκαπνιστικών
πρέπει να επιβεβαιώνεται η ισχύς της άδειας χρήσης τους.
Για περισσότερες πληροφορίες οι θερμοκηπιούχοι μπορούν
να επικοινωνούν με τα κατά τόπους Επαρχιακά Γραφεία του
Τμήματος Γεωργίας.
Απολύμανση εδάφους θερμοκηπίων
