28
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 0
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Σημαντικό εργαλείο για την ορθολογική διαχείριση των δασικών και δασωδών εκτάσεων αποτελεί πρωτίστως η
εξασφάλιση στοιχείων της σύνθεσης και της δομής της βλάστησης. Επίσης, σημαντικό στοιχείο που συμπληρώνει τη
γνώση και κατ’ επέκταση προσφέρει στον διαχειριστή την ικανότητα για λήψη αποφάσεων και μέτρων αποτελεί η χωρική
κατανομή των διάφορων τύπων και οικοτόπων βλάστησης που συνθέτουν τα είδη των φυτών που απαντούν σε μία
περιοχή. Στον τόπο μας έχουν εκπονηθεί αρκετές εργασίες/μελέτες καταγραφής της βλάστησης με γνώμονα τις ανάγκες
που προέκυπταν ανά περιόδους για σκοπούς αξιοποίησης/διαχείρισης συγκεκριμένων περιοχών ή δασικών εκτάσεων.
Έτσι ο σχεδιασμός τους έγινε στοχευμένα και τα αποτελέσματα μπορούσαν να έχουν εφαρμογή σε περιορισμένο εύρος
(τοπικό).
Κυριάκος Πυθαρίδης
Δασικός Λειτουργός
Τμήμα Δασών
Χαρτογράφηση της ξυλώδους δασικής
βλάστησης στην Κύπρο
Αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων
Ησύγχρονη αντίληψη περί αναγνώρισης και χαρτογράφησης
των χρήσεων γης τείνει να αξιοποιεί δορυφορικά δεδομένα.
Με τη χρήση συστημάτων τηλεπισκόπησης μπορούμε
σήμερα εύκολα και σχετικά γρήγορα να προχωρήσουμε
στη διάκριση καλλιεργήσιμων περιοχών, δασών, υδάτινων
επιφανειών, κατοικημένων περιοχών, εδάφους κ.λπ. Αυτό
επιτυγχάνεται με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και
την αναγνώριση της λεγόμενης φασματικής υπογραφής
κάθε επιφάνειας όπως αυτή αναγνωρίζεται από τους
δορυφορικούς αισθητήρες. Δυστυχώς, όμως, κάτι τέτοιο δεν
μπορεί να εφαρμοστεί και να αξιοποιηθεί με ασφάλεια στις
περιπτώσεις όπου απαιτείται διαχωρισμός των διάφορων
τύπων/ειδών βλάστησης. Το γεγονός ότι οι φασματικές
υπογραφές διαφορετικών ειδών μπορεί να μοιάζουν αλλά
και ότι η φασματική υπογραφή του ιδίου είδους βλάστησης
διαφοροποιείται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος, το
στάδιο ανάπτυξης, την εποχή του έτους κ.ά., καθιστά, υπό
τις παρούσες συνθήκες, δύσκολο το εγχείρημα για κάτι
τέτοιο. Τα προβλήματα ίσως ξεπεραστούν στο μέλλον με την
αναβάθμιση των δορυφορικών συστημάτων και γενικότερα
την τεχνολογική ανάπτυξη. Ωστόσο, η χρήση δορυφορικής
εικόνας και γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών
με παράλληλη επιβεβαίωση και συλλογή στοιχείων στο
πεδίο έχει αποδειχθεί εμπράκτως ως ο ασφαλέστερος
τρόπος συλλογής πληροφοριών που αφορούν τη βλάστηση.
Μάλιστα τα πρωτογενή δεδομένα μπορεί να είναι διαθέσιμα
σχετικά γρήγορα και να αναλυθούν με ακρίβεια έτσι ώστε
να εξασφαλιστούν αξιόπιστες πληροφορίες.
Χαρτογράφηση της ξυλώδους δασικής βλάστησης στην
Κύπρο
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η χαρτογράφηση της
βλάστησης στην Κύπρο δεν είναι κάτι άγνωστο. Τοπικά
έχουν εκπονηθεί αξιόλογες εργασίες σε επίπεδο τύπων
βλάστησης, οικοτόπων κ.λπ. Όμως, από την εμπειρία
και τη γνώση που αποκτήθηκε όλα αυτά τα χρόνια, έγινε
ξεκάθαρη η σημασία καθολικής και ομοιόμορφης εξαγωγής
πληροφοριών που να αφορούν τη δασική βλάστηση, σε
επίπεδο επικράτειας. Πληροφορίες που να ανταποκρίνονται
στις σύγχρονες απαιτήσεις και να αντικατοπτρίζουν τον
επαγγελματισμό και τη σοβαρότητα που επιδεικνύουμε
στον ευαίσθητο τομέα του περιβάλλοντος. Έτσι, για πρώτη
φορά στην Κύπρο, με τον κατάλληλο σχεδιασμό, το Τμήμα
Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης
και Περιβάλλοντος προχωρά στην εκπόνηση του έργου με
τίτλο «Χαρτογράφηση της Ξυλώδους Δασικής Βλάστησης
στην Κύπρο». Στο συγκεκριμένο έργο ο σχεδιασμός
έγινε κατά τρόπο ώστε τα στοιχεία που θα προκύψουν να
ανταποκρίνονται στη δασική νομοθεσία και να εξυπηρετούν
μελλοντικές εγχώριες αλλά και διεθνείς υποχρεώσεις.
Περιλαμβάνει, σε πρώτη φάση, την απευθείας καταγραφή
21 τύπων ξυλώδους δασικής βλάστησης. Για τον σκοπό
αυτό έχει εισαχθεί η έννοια της ελάχιστης έκτασης
χαρτογράφησης, όπως αυτή ξεκίνησε να εφαρμόζεται
για πρώτη φορά, βασισμένη στις ανάγκες καταγραφής
όπως αυτές προέκυψαν από την Οδηγία των οικοτόπων
92/43/ΕΟΚ. Ακόμη, κατά την πορεία των εργασιών, πέραν
του αριθμού που αναφέρθηκε πιο πάνω, αναμένεται να
εντοπιστούν και άλλοι τύποι ξυλώδους
βλάστησης που αφορούν σημειακούς και
περιορισμένης έκτασης τύπους βλάστησης
και οικοτόπων.
Παράλληλα, μέσω του σχεδιασμού δίνεται
η δυνατότητα ενσωμάτωσης στοιχείων
που έχουν καταγραφεί όλα αυτά τα
χρόνια από παλαιότερες εργασίες του
Τμήματος, δυνατότητα που παρέχουν τα
γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών.
Τέτοιες πληροφορίες αφορούν αξιόλογα
στοιχεία της φύσης, σπάνια φυτά κ.ά.
Έτσι με την ολοκλήρωση του έργου όλες
αυτές οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες
σε ένα μόνο αρχείο, τη γεωγραφική βάση
βλάστησης.
Στάδια εργασίας κατά τη διεξαγωγή του
έργου
Οι ενέργειες και τα στάδια εργασίας κατά
τη διεξαγωγή του έργου θα μπορούσαν εν
συντομία να συνοψιστούν ως ακολούθως:
Σε πρώτο στάδιο γίνεται διάκριση των
