30
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 0
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Το δάσος είναι ένας φυσικός πόρος που προσφέρει πολλές υπηρεσίες στον άνθρωπο και επομένως η προστασία του
αποτελεί καθήκον όλων μας. Ο ρόλος του είναι πολυσύνθετος και δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι το δάσος αποτελεί
τον πνεύμονα και την καρδιά της Κύπρου.
Αργύρης Αργυρού
Δασικός Λειτουργός 1
ης
Τάξης
Τμήμα Δασών
Τα δάση και ο πολυσύνθετος
ρόλος τους
Τα δάση της Κύπρου αποτελούν πολύτιμο εθνικό πόρο
και ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων εξαρτάται από αυτά.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στα δάση ως πηγές μεγάλου
αριθμού ωφελημάτων όπως είναι η βιοποικιλότητα, η
βελτίωση του μικροκλίματος, η παραγωγή νερού, η αγροτική
ανάπτυξη και οικονομία, η προστασία της χλωρίδας και
πανίδας, η αναψυχή και ο τουρισμός, η παραγωγή διαφόρων
προϊόντων και πολλά άλλα. Επίσης, το δάσος επιδρά
ευεργετικά σε αρκετές παραμέτρους που επηρεάζουν
την ατμόσφαιρα και το μικροκλίμα μιας περιοχής όπως η
θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και η κίνηση και ταχύτητα
του αέρα. Τα δάση γενικά μειώνουν τις μέγιστες και
αυξάνουν τις ελάχιστες θερμοκρασίες. Έχει βρεθεί
ότι στις θερμές μέρες του καλοκαιριού η θερμοκρασία
μέσα στο δάσος είναι χαμηλότερη κατά 8-10
o
C έναντι της
θερμοκρασίας υπαίθρου. Η ταχύτητα του αέρα μέσα στο
δάσος μειώνεται κατακόρυφα γεγονός που έχει μεγάλη
σημασία στις γεωργικές καλλιέργειες που βρίσκονται
κοντά στα υπήνεμα κράσπεδα του δάσους. Η ιδιότητα αυτή
αξιοποιείται ευρέως για τη δημιουργία ανεμοθραυστών για
την προστασία ευαίσθητων γεωργικών καλλιεργειών.
Με την αλόγιστη βιομηχανική ανάπτυξη και τη χρήση υγρών
και στερεών καυσίμων ως πηγής ενέργειας εκλύονται
κάθε χρόνο δισεκατομμύρια τόνοι επιβλαβών ουσιών που
ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα και θέτουν σε κίνδυνο την
επιβίωση του ανθρώπινου γένους. Το δάσος ως παράγοντας
απορρύπανσης συγκρατεί μεγάλες ποσότητες σκόνης που
περιέχει επιβλαβείς ουσίες, επιδρώντας ως ένα τεράστιο
φίλτρο και απαλλάσσοντας την ατμόσφαιρα από τις
ουσίες αυτές. Έχει βρεθεί ότι ένα εκτάριο δάσους πεύκης
συγκρατεί μέχρι και 32 τόνους σκόνης. Όσον αφορά το CO2
που λόγω της αύξησής του είναι υπεύθυνο για το φαινόμενο
του θερμοκηπίου, το δάσος απορροφά μεγάλες ποσότητες
από το αέριο αυτό κατά τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης
και έτσι συμβάλλει στην άμβλυνση των επιπτώσεων του
φαινομένου του θερμοκηπίου. Με την απορρόφηση CO2
τα φυτά παράγουν μέσω της φωτοσύνθεσης οξυγόνο. Έχει
βρεθεί ότι η καθαρή παραγωγή οξυγόνου από ένα εκτάριο
δάσους είναι 2,5 τόνοι τον χρόνο, ποσότητα αρκετή για τις
ανάγκες δέκα ανθρώπων για έναν χρόνο.
Το δάσος επιδρά κατασταλτικά στη διάβρωση του εδάφους
και στη βελτίωση της ποιότητας του νερού. Επίσης, με
την ικανότητά του να μειώνει την ταχύτητα και την ένταση
της βροχής που φθάνει στο έδαφος και με το ριζικό του
σύστημα να συγκρατεί το έδαφος, συμβάλλει σημαντικά
στη μείωση του φαινομένου της διάβρωσης. Ο ρόλος
του δάσους στην εδαφογένεση και την προστασία και
συντήρηση των υπαρχόντων εδαφών είναι τεράστιος και
ανεκτίμητος. Όσον αφορά την επίδραση του δάσους στο
νερό αυτή είναι τεράστια καθώς μειώνει τη δημιουργία
έντονων πλημμυρικών φαινομένων κατά 50-70% και δρα ως
φυσικό φίλτρο, ενώ παράλληλα, βελτιώνει σημαντικά την
ποιότητα του νερού.
Το δάσος, ανάλογα με τη σύνθεση και τη δομή του,
προσφέρει διάφορες οικολογικές συνθήκες για την
ανάπτυξη ζωικών και φυτικών οργανισμών που συμβάλλουν
στη βιοποικιλότητα ενός τόπου. Τα δασικά οικοσυστήματα
παρουσιάζουν τεράστια ποικιλία σε είδη χλωρίδας και
πανίδας. Ιδιαίτερα οι διάφοροι πληθυσμοί των πουλιών είναι
σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένοι με το δασικό περιβάλλον.
Στην Κύπρο η μεγάλη πλειοψηφία των ενδημικών φυτών
βρίσκεται μέσα στα δάση. Με αυτό τον τρόπο το δάσος
συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση των γενετικών πόρων.
