62
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Η συμβολή τoυ Τμήματος Μετεωρολογίας
στην προστασία των δασών
Δρ Κλεάνθης Νικολαΐδης
Ανώτερος Μετεωρολογικός Λειτουργός
στο Τμήμα Μετεωρολογίας
Η ευθύνη για μέτρηση των μετεωρολογικών παραμέτρων,
επεξεργασία και πληροφόρηση του κοινωνικού συνόλου
ανήκει στο Τμήμα Μετεωρολογίας, η οποία διαθέτει ένα
μεγάλο και πυκνό σχετικά δίκτυο μετεωρολογικών σταθ-
μών, το οποίο αποτελείται τόσο από σταθμούς συμβατι-
κής τεχνολογίας, όσο και πιο σύγχρονους σταθμούς, τους
αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς. Οι μετρήσεις των
τιμών των διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων λαμ-
βάνονται με βάση παγκόσμια πρωτόκολλα, τα οποία εκ-
δίδονται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.
Να αναφερθεί ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μετα-
ξύ των συμβατικών και των αυτόματων μετεωρολογικών
σταθμών με τις εξής κύριες διαφορές: α) Οι αυτόματοι με-
τεωρολογικοί σταθμοί δεν χρειάζονται μόνιμη επιτήρηση
από προσωπικό σε αντίθεση με τους συμβατικούς σταθ-
μούς όπου η λήψη των μετρήσεων απαιτεί την παρουσία
προσωπικού. β) Η τεχνολογία που υποστηρίζει τους αυ-
τόματους σταθμούς στηρίζεται στην ψηφιοποίηση των με-
τρήσεων έναντι των συμβατικών σταθμών όπου οι μετρή-
σεις έχουν αναλογικό χαρακτήρα. γ) Λόγω της φύσης της
τεχνολογίας που χρησιμοποιούν οι αυτόματοι μετεωρολο-
γικοί σταθμοί δίνεται άμεση πρόσβαση στη μετρούμενη
μετεωρολογική ποσότητα με αποτέλεσμα η διαθεσιμότητα
της να είναι άμεσα διαχειρίσιμη.
Το Τμήμα Μετεωρολογίας έχει εγκαταστημένους σε διάφο-
ρες περιοχές της Κύπρου, τόσο παράλιες όσο και ορεινές
αλλά και άλλες πεδινές περιοχές, 17 αυτόματους μετεω-
ρολογικούς σταθμούς. Οι μετρήσεις που λαμβάνονται από
το δίκτυο αυτό αποθηκεύονται και χρησιμοποιούνται για
σκοπούς τροφοδοσίας αρχικών συνθηκών των περιοχι-
κών μοντέλων που υποστηρίζουν τη μονάδα πρόγνωσης
καιρού του Τμήματος, για γνώση του παρόντος καιρού,
αλλά και για κλιματολογικούς, αγρομετεωρολογικούς και
άλλους σκοπούς. Παράλληλα, το Τμήμα Δασών έχει εγκα-
ταστήσει εδώ και μερικά χρόνια ένα δίκτυο επτά αυτόμα-
των μετεωρολογικών σταθμών που είναι εγκαταστημένοι
αποκλειστικά σε δασική γη, για σκοπούς εκτίμησης του
δείκτη κινδύνου έναυσης δασικής πυρκαγιάς. Οι σταθ-
μοί αυτοί που είναι εγκαταστημένοι στον Ακάμα, Πύργο
Τυλληρίας, Παρεκλησιά, Κάμπο, Κοιλάδα των Κέδρων,
Λυσό, και στο περιβαλλοντικό κέντρο Αθαλάσσας, παρέ-
χουν μετρήσεις ταχύτητας και διεύθυνσης τους ανέμου,
θερμοκρασίας, υγρασίας, ύψους βροχής και ηλιακής ακτι-
νοβολίας. Οι μετρήσεις φτάνουν αδιάλειπτα σε κεντρικό
σημείο όπου τυγχάνουν επεξεργασίας με βάση την οποία
εξάγεται και επικαιροποιείται ο δείκτης κινδύνου έναυσης
δασικής πυρκαγιάς. Εκτός των δυο πιο πάνω μετεωρολο-
γικών δικτύων, οι ορεινές κοινότητες Τροόδους, συμμετέ-
χοντας σε σχετικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα εγκατέστησαν
ένα άλλο δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών
με την επωνυμία «ΚΑΛΧΑΣ». Με τη βοήθεια του δικτύου
αυτού εκτιμάται και επικαιροποιείται η πιθανότερη διεύ-
θυνση εξάπλωσης μιας δασικής πυρκαγιάς αν αυτή ήθε-
λε παρουσιαστεί στην περιοχή των ορεινών κοινοτήτων
Τροόδους. Από τα πιο πάνω συνάγεται συμπερασματικά
η αναγκαιότητα της καλής λειτουργίας και των τριών δι-
κτύων προκειμένου να λαμβάνονται άμεσα οι πληροφορί-
ες για τον παρόντα καιρό, να ενημερώνεται το κοινωνικό
σύνολο με δεδομένα σχεδόν πραγματικού χρόνου αλλά
και στην περίπτωση ευθύνης του καιρού για έναυση ή και
επέκταση δασικών πυρκαγιών να λαμβάνονται άμεσα οι
αποφάσεις.
Οι αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί είναι, όπως ανα-
φέρθηκε, σε θέση να λειτουργούν χωρίς την παρουσία
προσωπικού και κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Η παροχή της απαραίτητης ενέργειας λειτουργίας τους,
δίνεται από μικρή αποθηκευτική μονάδα ηλεκτρικής ενέρ-
γειας (μπαταρία) στην οποία αποθηκεύεται η ηλεκτρική
ενέργεια που παράγεται από φωτοβολταϊκά πλαίσια που
είναι προσαρμοσμένα σε κάθε σταθμό. Η επικοινωνία με
τους αυτόματους σταθμούς γίνεται τηλεφωνικά ή μέσω
ευρυζωνικού δικτύου. Ωστόσο, η καλή λειτουργία και των
τριών δικτύων αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών βα-
σίζεται στην αρχικά καλή εγκατάσταση τους, αλλά και σε
μεγάλο βαθμό στο επίπεδο προληπτικής συντήρησής
τους. Το Τμήμα Μετεωρολογίας έχει κατάλληλα εκπαιδευ-
μένο προσωπικό, το οποίο κατέχει σε υψηλό βαθμό την
τεχνογνωσία συναρμολόγησης, εγκατάστασης και συ-
ντήρησης των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών. Το
Τμήμα Μετεωρολογίας και ειδικά ο Τομέας Υποστήριξης
έχει την ευθύνη της συντήρησης (προληπτικής και επιδι-
ορθώσεων). Σε ετήσια βάση γίνεται προγραμματισμένα
προληπτική συντήρηση των αυτόματων μετεωρολογι-
κών σταθμών και των τριών δικτύων, ενώ, με τη βοήθεια
κατάλληλου λογισμικού παρακολουθείται από κεντρικό
σημείο η καλή λειτουργία τους. Ειδικά στην περίπτωση
που παρατηρηθεί αδράνεια και μη λήψη δεδομένων από
κάποιο σταθμό, προγραμματίζεται άμεσα η επίσκεψη
τεχνικών του Τμήματος για σκοπούς διορθωτικής συντή-
ρησης, προκειμένου τα δίκτυα να είναι σε λειτουργήσιμη
κατάσταση.
Ο
ι μετεωρολογικές πληροφορίες και η γνώση του παρόντος καιρού σε μια περιοχή είναι πολύ μεγάλης ση-
μασίας για ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο αλλά και για εξειδικευμένους τομείς του κοινωνικού συνόλου,
αφού είναι δυνατόν να επηρεαστεί ένα πλήθος οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Ειδικά, για τις
περιπτώσεις όπου χρειάζεται η λήψη άμεσων αποφάσεων που σχετίζονται με τις επικρατούσες καιρικές συν-
θήκες, η ορθή και άμεση γνώση του παρόντος καιρού, έχει ακόμα πιο επιτατική σημασία.
