ΑΓΡΟΤΗΣ
•
63
Περιγραφή - Εξάπλωση - Οικολογική σημασία
Η αναγνώριση των ειδών δεν είναι δύσκολη και με προ-
σεκτική παρατήρηση, ο κάθε ένας μπορεί να τα διακρί-
νει. Επιπρόσθετα, πρέπει να αναφέρουμε ότι σε περιο-
χές που απαντούν περισσότερα από ένα είδη, πολλές
φορές υπάρχουν και υβρίδια που συγκεντρώνουν χα-
ρακτηριστικά δύο ειδών. Γενικά όλα τα είδη είναι αειθα-
λείς θάμνοι με φύλλα απλά, αντίθετα και με ύψος γύρω
στο 1-1,5m.
Η
Cistus creticus
έχει φύλλα πράσινα, ελαφρώς ρυτι-
δωμένα. Ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούνιο
και το άνθος της έχει χρώμα πορφυρορόδινο. Απαντά-
ται σε πάρα πολλές περιοχές του νησιού όπως σε πε-
τρώδεις πλαγιές, δάση και θαμνώνες από τον Ακάμα,
τις οροσειρές του Τροόδους και του Πενταδακτύλου,
την Καρπασία, το Κάβο Γκρέκο κ.ά. Στο νησί απαντούν
δύο υποείδη του είδους αυτού, το
C. creticus ssp.
creticus
και το
C. creticus ssp. eriocephalus
. Η
Cistus
salvifolius
έχει φύλλα πράσινα, ελαφρώς ρυτιδωμέ-
να. Ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο και
το άνθος της έχει χρώμα άσπρο. Απαντάται και αυτή
σε πετρώδεις πλαγιές, δάση και θαμνώνες από τον
Ακάμα, τις οροσειρές του Τροόδους και του Πενταδα-
κτύλου, την Καρπασία, το Κάβο Γκρέκο κ.ά. Η
Cistus
monspeliensis
έχει φύλλα πράσινα, λογχοειδή (χαρα-
κτηριστικό που την ξεχωρίζει από τα άλλα είδη). Ανθίζει
από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούνιο και το άνθος της
έχει χρώμα άσπρο. Απαντάται σε πετρώδεις πλαγιές,
δάση και θαμνώνες στον Ακάμα, στη Λυσό, στην Αργά-
κα και στο Ακρωτήρι. Η
Cistus parviflorus
έχει φύλλα
γλαυκοπράσινα με τρεις, χαρακτηριστικές για το είδος,
νευρώσεις στην κάτω επιφάνεια τους. Ανθίζει από τον
Ιανουάριο μέχρι τον Μάιο και το άνθος της έχει χρώμα
ρόδινο. Απαντάται σε περιοχές με υψόμετρο κάτω από
300m σε πετρώδεις πλαγιές, δάση και θαμνώνες στον
Ακάμα, στο Ακρωτήρι, στον Κορμακίτη, στην οροσειρά
του Πενταδακτύλου, στην Καρπασία, στο Κάβο Γκρέκο
κ.ά. Η
Cistus ladanifer
με ύψος μέχρι και 2m, είναι γε-
νικά το πιο εύρωστο από τα είδη που υπάρχουν στην
Κύπρο. Έχει φύλλα πράσινα, στενά, λογχοειδή (πολύ
μεγαλύτερα από τα άλλα είδη). Χαρακτηριστικό του εί-
δους είναι οι πολύ κολλώδεις βλαστοί και φύλλα. Ανθίζει
από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο και το άνθος της έχει
χρώμα άσπρο. Απαντάται σε αραιά πευκοδάση στο δά-
Αναφορά σε ένα από τα κυπριακά φυτά
στον κήπο μας
Οι ξισταρκές της Κύπρου
(Cistus spp.)
Θωμάς Κυριάκου
Δασικός Λειτουργός
στο Τμήμα Δασών
Σ
την Κύπρο απαντούν πέντε συνολικά είδη ξισταρκάς, οι
Cistus creticus, C. salviifolius, C. parviflorus,
C. latanifer
και
C. monspeliensis
. Πρόκειται για θάμνους πολύ γνωστούς αφού τα διάφορα είδη απα-
ντούν σχεδόν σε ολόκληρο το νησί, με εξαίρεση περιοχές με υψόμετρο πάνω από 1800 μέτρα. Τα είδη του
γένους
Cistus
είναι από τα γνωστά εκείνα είδη τα οποία μέσα από την παράδοση, κατέληξαν να έχουν
πολλά τοπικά κοινά ονόματα όπως ξισταρκά, λαδανιά, λουβιθκιά, ληόνιν, λεούτην, λεουθκιά, κουνουκλιά
και κλαδίν. Στα παλιά χρόνια από τις ξισταρκές (ιδιαίτερα από το είδος
C. creticus
) μαζευόταν το λάδανο
το οποίο είναι μια φαρμακευτική και αρωματική ουσία που χρησιμοποιείτο στην αρωματοποιία και τη
σαπωνοποιία. Η συλλογή του λάδανου γινόταν με τη βοήθεια των αιγών. Οι βοσκοί, ιδιαίτερα την άνοιξη,
οδηγούσαν τα κοπάδια τους μέσα από περιοχές στις οποίες αφθονούσαν οι ξισταρκές. Το λάδανο κολ-
λούσε πάνω στο τρίχωμα των ζώων και συλλεγόταν αφού πρώτα κούρευαν τα ζώα και έβραζαν το μαλλί.
