25
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 5
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Παρόμοια συμπτώματα δεν παρουσιάστηκαν τότε σε
κοπάδια με άλλα είδη ζώων. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η
νόσος προσβάλλει και τις αίγες. Προσβάλλει, κυρίως, ζώα
ηλικίας 2 ως 4 χρόνων, όμως, μπορεί να παρουσιαστεί
και σε ζώα κάτω των 2 χρόνων. Στην Κύπρο διαγνώστηκε
για πρώτη φορά το 1985 στα πρόβατα και το 1986 στις
αίγες. Σήμερα, το ποσοστό μόλυνσης στην Κύπρο
ανέρχεται σε 7,9% αφού από τις 2.946 εκμεταλλεύσεις
αιγοπροβάτων που υπάρχουν παγκύπρια, οι 234 τελούν
υπό περιορισμό λόγω τρομώδους νόσου, θεωρούνται
δηλαδή ως «μολυσμένες» εκμεταλλεύσεις.
Το αίτιο το οποίο προκαλεί την τρομώδη νόσο δεν έχει
πλήρως διευκρινιστεί, όμως, με βάση τα μέχρι στιγμής
ερευνητικά δεδομένα ενοχοποιείται μία μεμβρανική
γλυκοπρωτεΐνη, η ονομαζόμενη μολυσματική πρωτεΐνη
Prion, η οποία δεν μπορεί να ταξινομηθεί στις
μέχρι τώρα γνωστές κατηγορίες των μολυσματικών
παραγόντων (μικρόβια, ιοί, παράσιτα κ.λπ.). Το Prion
σημαίνει ουσιαστικά πρωτεϊνικό μολυσματικό σωματίδιο.
Η πρωτεΐνη Prion βρίσκεται φυσιολογικά στα θηλαστικά
σε πολλούς ιστούς του σώματος και ιδιαίτερα σε μεγάλο
ποσοστό στον νευρικό ιστό. Τα κύτταρα του οργανισμού
έχουν την ικανότητα να διασπούν την πρωτεΐνη αυτή που
σχηματίζουν τα νευρικά κύτταρα διατηρώντας έτσι ένα
ισοζύγιο στη σύνθεση και διάσπασή της. Από την άλλη,
η μολυσματική πρωτεΐνη Prion, που είναι ισόφορμη της
φυσιολογικής πρωτεΐνης, δεν έχει μπορεί να διασπαστεί,
έτσι με την είσοδο της στον οργανισμό μόνο παράγεται
και συσσωρεύεται στα κύτταρα του Κεντρικού Νευρικού
Συστήματος (ΚΝΣ) τα οποία ακολούθως νεκρώνουν. Με τη
νέκρωση των κυττάρων του ΚΝΣ σχηματίζονται κενοτόπια
που δίδουν στον εγκέφαλο τη χαρακτηριστική εικόνα του
σφουγγαριού. Η μολυσματική πρωτεΐνη Prion είναι πολύ
ανθεκτική στο περιβάλλον, στις υψηλές θερμοκρασίες,
στα διάφορα είδη ακτινοβολίας, ακόμη και στη φορμόλη.
Έχει αποδειχθεί ότι συγκεκριμένοι γονότυποι της
πρωτεΐνης Prion προσδίδουν ανθεκτικότητα στο πρόβατο
ως προς την τρομώδη νόσο.
Η τρομώδης νόσος είναι η παλαιότερη νόσος από τις Μεταδοτικές Σπογγώδεις Εγκεφαλοπάθειες (ΜΣΕ) καθώς
πρωτοεμφανίστηκε το 1732 στο Ηνωμένο Βασίλειο και αφορούσε αποκλειστικά τα πρόβατα. Η ονομασία
Scrapie
προήλθε από ένα από τα κύρια συμπτώματα της νόσου που είναι ο κνησμός (scrape), καθώς τα ασθενή ζώα να ξύνονται
έντονα σε τοίχους, πέτρες, δέντρα κ.λπ. Άλλα κλινικά συμπτώματα είναι οι διαταραχές στο βάδισμα και στο τρέξιμο (σαν
καλπασμός αλόγου που σέρνει άμαξα) η σιελόρροια, η πτώση του τριχώματος, η απίσχναση, η σπασμωδική κατάρρευση
και τελικά ο θάνατος.
δυστοκία οφείλεται στη λάθος θέση του εμβρύου. Για έναν
φυσιολογικό τοκετό πρέπει να προβάλλουν τα μπροστινά
πόδια και να ακολουθεί το κεφάλι. Κοινά περιστατικά
δυστοκίας είναι όταν μπροστινά πόδια και κεφάλι είναι στην
ίδια ευθεία γεγονός που προκαλεί στασιμότητα του εμβρύου
επειδή πιάνονται οι αγκώνες. Όταν γεννούνται δίδυμα τότε
πιθανόν να εμφανιστούν τα πόδια του ενός εμβρύου και το
σώμα του δεύτερου.
Το τρίτο στάδιο της γέννας είναι η αποβολή του πλακούντα
(ταίρι) ο οποίος πρέπει να πέσει μέσα σε 8ώρες από τη γέννα.
Σε αντίθετη περίπτωση το ζώο ανεβάζει πυρετό και κόβεται
η όρεξή του οπότε πρέπει να του χορηγηθεί αντιβιοτικό. Αν
το ζώο παραμένει ζωηρό, κινητικό και τρέφεται κανονικά
τότε δεν υπάρχει ανησυχία γιατί ο πλακούντας θα πέσει.
Ο χώρος της γέννας πρέπει να είναι στεγνός και χωρίς
ρεύματα αέρα προς αποφυγή υποθερμίας. Σε 30 λεπτά
από τη γέννα το νεογέννητο προσπαθεί να θηλάσει γι’
αυτό οι μητέρες πρέπει να βρίσκονται σε τέτοια θέση η
οποία να επιτρέπει την εύκολη πρόσβασή του στις θηλές.
Κατά τον θηλασμό, όταν τα αμνοερίφια είναι όρθια, το
κούρεμα γίνεται πιο εύκολα γεγονός που επιτρέπει την
καλύτερη επαφή με τη μητέρα τους. Μέσα σε διάστημα
δύο ωρών από τη γέννησή τους τα αμνοερίφια πρέπει να
θηλάσουν 50 κυβικά εκατοστά πρωτογάλακτος για κάθε
κιλό βάρους και 200-250 κυβικά εκατοστά τις πρώτες 24
ώρες της ζωής τους. Το πρωτόγαλα, εκτός από την παροχή
ανοσίας, προστατεύει το νεογέννητο από την υποθερμία
καθώς από το περιβάλλον της μήτρας με θερμοκρασία
37,5 βαθμούς Κελσίου βρίσκεται ξαφνικά σε περιβάλλον
με πολύ χαμηλότερη θερμοκρασία. Το νεογέννητο πρέπει
να θηλάσει το πρωτόγαλα το συντομότερο δυνατό και
όχι αργότερα από τρεις ώρες από τη γέννησή του καθώς
η απορροφητικότητα του πρωτογάλακτος μειώνεται
με την πάροδο του χρόνου και σε διάστημα 24 ωρών
παρουσιάζεται σημαντική μείωση. Σε περίπτωση που το
νεογέννητο δυσκολεύεται να θηλάσει είτε γιατί η θηλή
δεν βρίσκεται σε καλή λειτουργική κατάσταση είτε γιατί
η μορφολογία της δεν είναι η κατάλληλη ή γιατί η μητέρα
του είναι πρωτόγεννη (αρνάδα ή ριφάδα) και δυσκολεύεται
να το βοηθήσει, τότε επεμβαίνουμε και βοηθούμε το
νεογέννητο να θηλάσει («τσούρκασμα»). Ζώα ορφανά,
ζώα που δεν τα θέλει η μητέρα τους και ζώα πολύδυμα
παίρνουν το πρωτόγαλα είτε από άλλη μητέρα της οποίας
ψόφησε το δικό της είτε τεχνητά από αυτόματη μηχανή
τεχνητού θηλασμού ή μπιμπερό. Δυο μέρες μετά τον τοκετό
χορηγούνται στα νεογέννητα ενέσιμη βιταμίνη Ε και 2 γρ.
ενέσιμου σεληνίου. Ο εμβολιασμός επαναλαμβάνεται μετά
από 15 μέρες σύμφωνα με τις οδηγίες των κτηνιάτρων.
Η τρομώδης νόσος
και η καταπολέμησή της
Γεωργία Απάριν
Κτηνιατρικός Λειτουργός
Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
