16
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 5
ΓΕΩΡΓIΑ
Οι κύριες περίοδοι συγκομιδής των πατατών στη χώρα
μας είναι η χειμερινή και η εαρινή (ανοιξιάτικη). Για την
παραγωγή της ανοιξιάτικης εσοδείας καλλιεργείται κυρίως
βασικός αλλά και πιστοποιημένος πατατόσπορος ο οποίος
διακινείται κάθε χρόνο, από κράτη μέλη της Κοινότητας,
σε ποσότητες που κυμαίνονται περίπου στους 7.500-9.000
τόνους.
Από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα παρουσιάζεται
αρκετό ενδιαφέρον για παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου
πατατόσπορου κατά την ανοιξιάτικη εσοδεία. Αρχικά
η παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου
προοριζόταν για την ικανοποίηση των αναγκών των Kύπριων
πατατοκαλλιεργητών με πιστοποιημένο πατατόσπορο
για τις πατατοφυτείες χειμερινής εσοδείας αλλά κατά τα
τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη ζήτηση ντόπιου
πιστοποιημένου πατατόσπορου από αγορές του εξωτερικού
και κυρίως της Ελλάδας. Ο ντόπιος πιστοποιημένος
πατατόσπορος πλεονεκτεί έναντι του διακινούμενου, καθώς
συγκομίζεται νωρίς την άνοιξη και κατά συνέπεια μπορεί
να φυτευτεί τέλος καλοκαιριού μέχρι νωρίς το φθινόπωρο
για πρώιμη παραγωγή πατατών κατά τη χειμερινή περίοδο,
οι οποίες συνήθως απολαμβάνουν αμειπτικών τιμών
στην αγορά. Ο πατατόσπορος που παράγεται κατά την
καλοκαιρινή περίοδο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λόγω
των κλιματολογικών συνθηκών, είναι οψιμότερος του
κυπριακού και ανώριμος για να φυτευτεί την περίοδο
Αυγούστου - Οκτωβρίου. Για τους πιο πάνω λόγους ο ντόπιος
πατατόσπορος σημειώνει αυξανόμενη ζήτηση όχι μόνο στη
χώρα μας αλλά και σε άλλα κράτη μέλη, με σημαντικότερο
προορισμό την Ελλάδα.
Η ετήσια παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου
κυμαίνεται από 1.000 έως 1.600 τόνους. Αμέσως μετά
τη συγκομιδή ο πατατόσπορος αποθηκεύεται για μικρό
χρονικό διάστημα και στη συνέχεια πραγματοποιείται η
εμπορία του με ελκυστικές τιμές για τους παραγωγούς.
Για την παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου,
η ιδανικότερη περίοδος φύτευσης ξεκινά από τις αρχές
Δεκεμβρίου στις παράλιες περιοχές και συνεχίζεται μέχρι
τα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου στην επαρχία
Λευκωσίας. Αυτή την περίοδο, λόγω της βροχόπτωσης,
οι ανάγκες σε άρδευση βρίσκονται στο χαμηλότερο
δυνατό όριο. Επιπρόσθετα, λόγω χαμηλών θερμοκρασιών
που επικρατούν κατά τους μήνες αυτούς, οι προσβολές
από έντομα, όπως αφίδες (που είναι οι κύριοι φορείς
ιώσεων) και λίτα, καθώς και ασθένειες, όπως μελάνωση
και περονόσπορος, είναι πολύ περιορισμένες. Αυτός ο
συνδυασμός χαμηλού κόστους παραγωγής και αμειπτικών
τιμών κάνουν την καλλιέργεια ντόπιου πιστοποιημένου
πατατόσπορου αρκετά ελκυστική.
Διαδικασίες για την παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου
πατατόσπορου
Το Τμήμα Γεωργίας στις αρχές Νοεμβρίου δημοσιεύει
ανακοίνωση όπου ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους
για τις διαδικασίες και τους καλεί να συμπληρώσουν
αίτηση πρόθεσης παραγωγής πατατόσπορου. Τα έντυπα
αιτήσεων παραλαμβάνονται από τους ενδιαφερόμενους και
επιστρέφονται συμπληρωμένα στα Επαρχιακά Γεωργικά
Γραφεία.
Παράλληλα, και αμέσως μετά την παραλαβή των αιτήσεων,
διενεργείται δειγματοληψία για εργαστηριακό έλεγχο
του εδάφους των τεμαχίων που έχουν δηλωθεί ώστε
να διαπιστωθεί η απουσία κυστογόνων νηματωδών.
Ταυτόχρονα, διενεργείται και ο έλεγχος των κτηματολογικών
στοιχείων των τεμαχίων που θα φυτευτούν για παραγωγή
πατατόσπορου. Για φύτευση επιλέγονται τεμάχια που δεν
έχουν καλλιεργηθεί με οποιαδήποτε φυτά της οικογένειας
των σολανωδών (πατάτα, ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα,
καπνός κ.λπ.) κατά τα δύο τελευταία χρόνια.
Ειδικές συστάσεις για την αποφυγή ιώσεων στις φυτείες
για την παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου
Το αυξημένο ποσοστό ιώσεων αποτελεί τη συχνότερη
αιτία μη πιστοποίησης μολυσμένων σπορομερίδων
πατατόσπορου και οφείλεται στην προσβολή των τρυφερών
φύλλων των πατατών από αφίδες φορείς των ιώσεων,
κυρίως τις πρώτες 40-60 ημέρες από τη φύτευση. Για τον
λόγο αυτό οι παραγωγοί πιστοποιημένου πατατόσπορου θα
πρέπει να έχουν υπόψη τους τα παρακάτω:
• Επιλογή αγροτεμαχίων σε απομονωμένες περιοχές
και αποφυγή αγροτεμαχίων που βρίσκονται κοντά σε
πατατοφυτείες βρώσιμων πατατών ή συγγενικών ειδών.
• Εγκατάσταση φυτειών όσο δυνατόν πιο πρώιμα.
• Εγκατάσταση σιτηρών περιμετρικά του αγροτεμαχίου ως
ζώνη ανάσχεσης στις πτήσεις των αφίδων.
• Καταστροφή των σολανοειδών ζιζανίων που βρίσκονται
εντός ή κοντά στο αγροτεμάχιο.
• Χρήση παγίδων νερού για την έγκαιρη διάγνωση της
εισόδου αφίδων στο αγροτεμάχιο.
• Εφαρμογή των κατάλληλων προληπτικών φυτοπρο-
στατευτικών μέτρων για την καταπολέμηση των αφίδων
φορέων, κυρίως κατά τις πρώτες 40 μέρες από τη
φύτευση των πατατών αλλά και προς το τέλος της φυτείας
αν υπάρχει αναβλάστηση των φυτών μετά το κάψιμο της
φυλλικής επιφάνειας των φυτών.
• Φύτευση ανθεκτικών στις ιώσεις ποικιλιών πατατών για
την παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου.
• Άμεση εκρίζωση των πατατοφυτειών μετά την
καταστροφή της φυλλικής επιφάνειας και εφόσον η
επιδερμίδα των κονδύλων έχει ωριμάσει πλήρως, αλλά
πριν την αναβλάστηση της φυλλικής επιφάνειας γιατί
υπάρχει σοβαρός κίνδυνος προσβολής από αφίδες.
Καλλιεργητικές φροντίδες για την παραγωγή ντόπιου
πιστοποιημένου πατατόσπορου
Οι καλλιεργητικές φροντίδες στις φυτείες για την παραγωγή
πιστοποιημένου πατατόσπορου προσομοιάζουν με αυτές για
την παραγωγή βρώσιμων πατατών. Αδιαμφισβήτητα, όμως,
οι καλλιεργητικές αυτές φροντίδες όπως η καταπολέμηση
των ζιζανίων και κυρίως των ζιζανίων της οικογένειας
των σολανωδών καθώς και η καταπολέμηση εχθρών και
ασθενειών των φυτών θα πρέπει να γίνονται με μεγαλύτερη
επιμέλεια. Παράλληλα, θα πρέπει να επιδιώκεται η
παραγωγή μεγέθους κονδύλων εντός των προδιαγραφών
εμπορίας και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την πυκνή
φύτευση και την πρώιμη εκρίζωση.
Ευθύμιος Οδυσσέως
Λειτουργός Γεωργίας Α΄
Τμήμα Γεωργίας
Η καλλιέργεια ντόπιου
πιστοποιημένου πατατόσπορου
Η πατατοκαλλιέργεια είναι ίσως η σημαντικότερη καλλιέργεια στην Κύπρο, όχι μόνο από οικονομικής πλευράς, αλλά και
λόγω της αξίας της στην ανθρώπινη διατροφή.
