14
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 5
ΓΕΩΡΓIΑ
Στην Κύπρο τα παραγόμενα φυλλώδη λαχανικά
χρησιμοποιούνται κυρίως για την κάλυψη των αναγκών
της εσωτερικής αγοράς. Ωστόσο, διακινούνται αρκετές
ποσότητες σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ,
παράλληλα, εξάγονται και σε τρίτες χώρες. Τα λαχανικά,
λόγω της πολύ μεγάλης θρεπτικής και διαιτητικής τους
αξίας, καταναλώνονται στη χώρα μας σε μεγάλες ποσότητες.
Είναι πολύ δημοφιλή, ιδιαίτερα ως νωπά (σαλάτες κ.λπ.) ή
μαγειρευτά, διότι είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνες,
αμινοξέα και ανόργανα άλατα.
Έδαφος, άρδευση και λίπανση των φυλλωδών λαχανικών
Κατάλληλα εδάφη για την καλλιέργεια φυλλωδών
λαχανικών είναι τα ελαφριάς ως μέσης μηχανικής σύστασης
με πολύ καλή αποστράγγιση και πλούσια σε οργανική
ουσία. Για τη βελτίωση της δομής του εδάφους είναι καλό
κάθε δύο με τρία χρόνια να γίνεται προσθήκη 3-4 τόνων
ανά δεκάριο καλά χωνεμένης κοπριάς, η οποία βοηθά
τόσο στην αύξηση της παραγωγής όσο και στη βελτίωση
της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος. Σε εδάφη
όπου παρέχεται χημική ανάλυση μπορεί να γίνει βασική
λίπανση σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο με βάση σύσταση
λίπανσης. Ενδεικτικά, οι τύποι λιπασμάτων που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν στη βασική λίπανση είναι 20-10-10, 21-0-
0, 15-15-15 και άλλα, με μια ποσότητα γύρω στα 20 kg ανά
δεκάριο. Κατά τη διάρκεια ανάπτυξης των φυτών μπορούν
να γίνουν 1-3 επιφανειακές λιπάνσεις με νιτρική αμμώνια ή
νιτρικό ασβέστιο, οι οποίες θα πρέπει να σταματούν 15-20
μέρες πριν τη συγκομιδή. Οι υπερβολικές λιπάνσεις πρέπει
να αποφεύγονται διότι αυτές υποβαθμίζουν την ποιότητα
και αυξάνουν την περιεκτικότητα των λαχανικών σε νιτρικά.
Τα φυλλώδη λαχανικά είναι επιπολαιόριζα φυτά και η
έλλειψη νερού έστω και για μικρή περίοδο 2-3 ημερών
είναι σε θέση να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα και την
απόδοση των καλλιεργειών. Συνήθως ως σύστημα άρδευσης
χρησιμοποιείται η τεχνητή βροχή. Στις περιπτώσεις που
έχουμε γραμμική φύτευση με σπορόφυτα χρησιμοποιούνται
οι σταγόνες χαμηλής παροχής. Οι σταγόνες χαμηλής
παροχής προτιμώνται από το σύστημα τεχνητής βροχής
διότι η τεχνητή βροχή απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού και
νερό πάρα πολύ καλής ποιότητας. Επιπρόσθετα, με τη χρήση
της τεχνητής βροχής μπορούν να αναπτυχθούν διάφορες
μυκητολογικές ασθένειες όπως βοτρύτιδα, φυτοφθόρα,
περονόσπορος και ριζοκτόνια.
Η ποσότητα νερού και η συχνότητα άρδευσης εξαρτώνται από
την εποχή καλλιέργειας και τον τύπο του εδάφους που έχουμε
στη διάθεσή μας. Πολύ χρήσιμα εργαλεία για την ορθολογική
συχνότητα άρδευσης είναι η χρήση των τενσιόμετρων και η
κατάρτιση κατάλληλων προγραμμάτων άρδευσης.
Προετοιμασία εδάφους και εγκατάσταση φυτείας
φυλλωδών λαχανικών
Το έδαφος πριν από τη φύτευση πρέπει να είναι καλά
ψιλοχωματισμένο. Αν το έδαφος είναι πολύ ξηρό, το
αρδεύουμε για λίγο μέχρι να έρθει στο κατάλληλο σημείο
(ρώγο) που θα μπορεί να καλλιεργηθεί. Επίσης, με την
καλλιέργεια επιτυγχάνεται η καταστροφή των ζιζανίων
(αγριόχορτων) τα οποία δυνατόν να έχουν φυτρώσει πριν
την εγκατάσταση της φυτείας.
Στη συνέχεια ακολουθεί η δημιουργία των γραμμών
φύτευσης, τα λεγόμενα σαμάρια ή αυλάκια πάνω στα
οποία θα γίνει η φύτευση των λαχανικών. Ενδεικτικά, οι
αποστάσεις μεταξύ των γραμμών άρδευσης είναι 15-45
εκ. και μεταξύ των φυτών είναι 8-30 εκ., ανάλογα με το
καλλιεργούμενο είδος.
Γενικά τα λαχανικά είτε σπέρνονται με σπόρο απευθείας
στον αγρό ή μεταφυτεύονται μικρά φυτά που έχουν παραχθεί
σε σπορείο ή σε εξειδικευμένα φυτώρια. Τα φυτάρια είναι
έτοιμα για μεταφύτευση στο χωράφι 4 με 5 εβδομάδες
μετά από τη σπορά σε δίσκους ή κύβους φυτοχώματος,
ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες και το είδος
του λαχανικού που έχουμε στη διάθεσή μας. Σημαντικό
είναι να γίνεται ένας προγραμματισμός των ημερομηνιών
φύτευσης των λαχανικών έτσι ώστε να έχουμε συνεχή
παραγωγή και συνεχή εφοδιασμό της αγοράς. Για τον λόγο
αυτό συστήνεται η φύτευσή τους να γίνεται σταδιακά σε
διαδοχικές ημερομηνίες έτσι ώστε μόλις συμπληρωθεί η
συγκομιδή του ενός τεμαχίου να είναι έτοιμα για συγκομιδή
τα φυτά του επόμενου τεμαχίου.
Τα φυλλώδη λαχανικά μπορούν να φυτευθούν απευθείας
στην ύπαιθρο ή σε θερμοκήπια ή δικτυοκήπια ανάλογα
με τις τεχνικές καλλιέργειας, το κλίμα της περιοχής, το
είδος ή την ποικιλία που θα καλλιεργηθεί κ.λπ. Επίσης, τα
φυλλώδη λαχανικά μπορούν να καλλιεργηθούν σε διάφορα
υποστρώματα ενώ τα τελευταία χρόνια κερδίζουν έδαφος
και οι υδροπονικές καλλιέργειες φυλλωδών λαχανικών.
Ζιζανιοκτονία και φυτοπροστασία
Η καταπολέμηση των ζιζανίων επιτυγχάνεται είτε πριν από
τη φύτευση με την καλλιέργεια του εδάφους ή με βοτάνισμα
(ξεχόρτισμα) με το χέρι όταν τα ζιζάνια είναι λίγα, είτε και
με τη χρήση κατάλληλων ζιζανιοκτόνων που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν προφυτρωτικά ή μεταφυτρωτικά. Επίσης,
η εφαρμογή της πρακτικής της αμειψισποράς είναι δυνατόν
να μειώσει σημαντικά τους πληθυσμούς των ζιζανίων.
Όσον αφορά τη φυτοπροστασία, θα πρέπει να γίνεται με
μεγάλη προσοχή λόγω του μικρού βιολογικού κύκλου των
φυλλωδών λαχανικών αλλά και της νωπής κατανάλωσής
τους. Συστήνεται η παρακολούθηση της καλλιέργειας και η
πραγματοποίηση επεμβάσεων όταν αυτό κρίνεται απολύτως
απαραίτητο με το κατάλληλο σκεύασμα. Θα πρέπει να
τηρείται αυστηρά ο χρόνος ασφάλειας που αναγράφεται
στις ετικέτες των φυτοφαρμάκων και να ενημερώνεται ο
παραγωγός τακτικά για τα φυτοφάρμακα που επιτρέπεται
να χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια των φυλλωδών
λαχανικών.
Ορέστης Πολίτης
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
Καλλιέργεια φυλλωδών λαχανικών
Τα φυλλώδη λαχανικά είναι τα λαχανικά τα οποία καλλιεργούνται για το εδώδιμο φύλλωμά τους. Στην αγορά τα
συναντούμε συνήθως σε δέσμες γι’ αυτό και είναι γνωστά και ως λαχανικά δέσμης. Τέτοια είδη λαχανικών είναι το
μαρούλι, ο κόλιανδρος, ο μαϊντανός, η ρόκα, το σπανάκι, το σέλινο, η γλιστρίδα, τα αντίδια, τα λάχανα ή αλλιώς σέσκουλα,
το κρεμμυδάκι, το ραπανάκι, το ραδίκι, η μέθη, η μολοχία, ο βασιλικός και άλλα πολλά. Ο βασιλικός, η μολοχία και η
μέθη είναι είδη τα οποία προορίζονται κυρίως για εξαγωγές.
