10
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 5
ΓΕΩΡΓIΑ
Οργανική λίπανση για τη βελτίωση
της παραγωγικότητας των εδαφών
Ως έδαφος ορίζεται η επιφανειακή στιβάδα του στερεού φλοιού της Γης ή το στρώμα που εκμεταλλεύονται οι ρίζες
των φυτών. Αποτελείται από ανόργανα σωματίδια που προήλθαν από το μητρικό υλικό (δηλαδή το αρχικό πέτρωμα που
αποσαρθρώθηκε για να παραχθεί το έδαφος) για χιλιάδες χρόνια δράσης των κλιματικών παραγόντων και της χλωρίδας
και πανίδας (φυτά και ζώα του εδάφους). Τα σωματίδια είναι πολύ μικρά με μέγεθος, κάτω από 2 μικρά (χιλιοστά του
χιλιοστού) που είναι η άργιλος, από 2 έως 50 μικρά που είναι η ιλύς και πάνω από 50 μικρά που είναι η άμμος. Στο
έδαφος υπάρχει η οργανική ουσία, δηλαδή υλικό οργανικής προέλευσης καθώς και δισεκατομμύρια μικροοργανισμοί
αλλά και μεγαλύτεροι οργανισμοί όπως σκουλήκια κ.ά.
από τον αυξημένο ρυθμό αποσύνθεσης λόγω φυσικών ή
ανθρωπογενών παραγόντων. Η περιεκτικότητα των εδαφών
σε οργανική ουσία επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες:
•
Το κλίμα:
Η οργανική ουσία αποσυντίθεται ταχύτερα
στα ξηροθερμικά κλίματα ενώ παράλληλα παράγεται
λιγότερη βλάστηση.
•
Το τοπογραφικό ανάγλυφο:
Στα εδάφη με κλίσεις
προκαλείται μετακίνηση του εδάφους, του νερού και
της οργανικής ουσίας από την επιφάνεια αυτών με
αποτέλεσμα τη μικρή παραγωγή φυτικής ύλης.
•
Η σύνθεση του εδάφους:
Τα εδάφη με λεπτότερα
τεμαχίδια τείνουν να έχουν περισσότερη οργανική ουσία
και να συγκρατούν περισσότερες θρεπτικές ουσίες
και υγρασία, σε αντίθεση με τα εδάφη που έχουν πιο
χονδροειδή τεμαχίδια που αερίζονται καλύτερα και
η παρουσία του οξυγόνου έχει ως αποτέλεσμα την
ταχύτερη αποσύνθεση της οργανικής ουσίας.
•
Η υδρομορφία του εδάφους (στράγγιση):
Η υψηλή
υγρασία του εδάφους οδηγεί σε μείωση του διαθέσιμου
οξυγόνου για την αποσύνθεση της οργανικής ουσίας και
σε συσσώρευση της οργανικής ουσίας.
•
Η κατεργασία και διαχείριση του εδάφους:
Η εντατική
Γεωργία Σάρδαλου
Λειτουργός Γεωργίας Α’
Τμήμα Γεωργίας
Η έννοια της
οργανικής ουσίας
του εδάφους έχει να κάνει
με όλα τα οργανικά υπολείμματα φυτικής και ζωικής
προέλευσης, δηλαδή όλα τα φρέσκα μέχρι και τα πλήρως
αποσυνθεμένα φυτικά μέρη και όλοι οι ζωντανοί και νεκροί
μικροοργανισμοί του εδάφους. Η χρησιμοποίησή της με
σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας του εδάφους
ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων και αποτελούσε τον
κύριο και μοναδικό τρόπο βελτίωσης της γονιμότητας των
χωραφιών.
Ενώ το ωφέλιμο ποσοστό είναι τουλάχιστο 5%, η οργανική
ουσία του εδάφους στον τόπο μας δεν ξεπερνά το 1%. Στη
χώρα μας όταν προσθέσουμε στο έδαφος οργανική ουσία,
λόγω των εδαφοκλιματικών συνθηκών που χαρακτηρίζονται
από τις μακρές περιόδους υψηλών θερμοκρασιών, τη
χαμηλή βροχόπτωση, το υψηλό εδαφικό pH και το μεγάλο
ποσοστό ανθρακικού ασβεστίου στο έδαφος, δεν αυξάνεται
το ποσοστό της.
Αίτια μείωσης της οργανικής ουσίας των εδαφών
Η μείωση της οργανικής ουσίας προκαλείται από τη
μειωμένη παρουσία οργανικών υλικών σε αποσύνθεση ή
