16
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Τυποποιημένος Δείκτης Βροχοπτώσεων SPI-n
Παναγιώτης Mιχαήλ
Mετεωρολογικός Λειτουργός A΄
στη Mετεωρολογική Yπηρεσία
Η
ξηρασία είναι ένα φαινόμενο που συνδέεται άμεσα με την ποσότητα της βροχόπτωσης που πέφτει
σε μια περιοχή για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, σε σχέση με την αναμενόμενη (κανονική)
για την περιοχή και την περίοδο. Σημαντική μείωση της βροχόπτωσης, σε σχέση με την κανονική, απο-
τελεί μια βασική ένδειξη για ξηρασία. Επιπλέον, η ξηρασία εξαρτάται πολύ από την εξάτμιση (θερμοκρα-
σία, άνεμο, υγρασία, ακτινοβολία, ηλιοφάνεια) καθώς και από το φυσικό περιβάλλον, τη γεωλογία, τη
γεωμορφία κτλ. Η ξηρασία είναι μέρος του κλίματος και παρατηρείται σε όλα τα είδη κλίματος.
Για την αξιολόγηση της ξηρασίας, με βάση τη βρο-
χόπτωση, αναπτύχθηκε ο δείκτης ξηρασίας SPI-n
(Standardised Precipitation Index - Τυποποιημένος
Δείκτης Βροχοπτώσεων). O δείκτης αναπτύχθηκε από
τους McKee et. al. το 1993. Ο δείκτης ξηρασίας SPI-n
είναι ένας μετεωρολογικός δείκτης, ο οποίος συγκρί-
νει τη συνολική μετρήσιμη βροχόπτωση που πέφτει σε
μια περιοχή σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, σε
σχέση με τη συνολική κανονική βροχόπτωση. Το 2010,
ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (ΠΜΟ),
επέλεξε τον SPI-n ως κύριο δείκτη ξηρασίας. Η κανο-
νική βροχόπτωση μπορεί να αναφέρεται στην περίοδο
1961-1990, που είναι και η περίοδος αναφοράς του
ΠΜΟ ή σε οποιανδήποτε άλλη περίοδο διάρκειας του-
λάχιστον 30 χρόνων. Για σκοπούς ομοιόμορφης σύ-
γκρισης των αποτελεσμάτων του SPI-n, σε ευρωπαϊ-
κό επίπεδο, συστήνεται η περίοδος Ιανουαρίου 1971
- Δεκεμβρίου 2010.
Ο SPI-n, όπως φαίνεται και στον πιο κάτω πίνακα,
μπορεί να πάρει θετικές ή αρνητικές τιμές. Θετική τιμή
του δείκτη υποδηλώνει βροχόπτωση μεγαλύτερη από
τη μέση τιμή, ενώ, αρνητική τιμή του δείκτη υποδηλώ-
νει βροχόπτωση μικρότερη της μέσης τιμής.
Ο χρόνος έναρξης μιας περιόδου ξηρασίας, σύμφωνα
με τον δείκτη SPI-n, ορίζεται ως ο χρόνος κατά τον
οποίο ο δείκτης πήρε αρνητική τιμή και στη συνέχεια
φτάνει τουλάχιστον την τιμή -1, χωρίς ενδιάμεσα να
λάβει θετικές τιμές. Ως χρόνος λήξης της περιόδου ξη-
ρασίας, ορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο ο δείκτης
λαμβάνει για πρώτη φορά και πάλι θετική τιμή.
Ο δείκτης SPI-n, υπολογίζεται σε μηνιαία βάση, για
χρονικές περιόδους ενός, τριών, έξι, εννέα, δώδεκα,
εικοσιτεσσάρων, τριανταέξι, σαρανταοκτώ και εξήντα
μηνών με μοναδική μεταβλητή την επιφανειακή βρο-
χόπτωση των αντίστοιχων χρονικών περιόδων. Έτσι,
έχουμε αντίστοιχα, SPI-1, SPI-3 κ.ο.κ. Για παράδειγ-
μα, για τον Μάρτιο του 2013, οι υπολογισμοί του SPI
σημαίνουν τα εξής:
SPI-1 (ενός μηνός), π.χ. υπολογισμός μόνο για τον
Μάρτιο του 2013.
SPI-3 (τριών μηνών), π.χ. υπολογισμός από Ιανουά-
ριο 2013 μέχρι Μάρτιο 2013, κτλ.
Πιο συγκεκριμένα, για το SPI-6 (6 μηνών), συγκρί-
νεται, για παράδειγμα, η συνολική βροχόπτωση
από τον Οκτώβριο του 2012 μέχρι τον Μάρτιο του
Ένταση Ξηρασίας
SPI Δείκτης
Εξαιρετικά Υγρό
2_ ↑
Πολύ Υγρό
1.5_1.99
Μέτρια Υγρό
1.0_1.49
Περίπου Κανονικό
0.99_-0.99
Μέτρια Ξηρό
-1.0_-1.49
Πολύ Ξηρό
-1.5_-1.99
Εξαιρετικά Ξηρό
-2.0_ ↓
Πίνακας 1:
Δείκτης SPI
Εικόνα 1:
Φράγμα Διποτάμου
