19
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 3
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Κωνσταντίνος Αρσένογλου
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
Τριχινέλλα
Το παράσιτο μεταδίδεται στον άνθρωπο με την κατανάλωση
ωμού ή ατελώς ψημένου μολυσμένου με το παράσιτο
κρέατος (κυρίως αγριογούρουνου). Ευπαθείς ομάδες του
πληθυσμού θεωρούνται οι κυνηγοί που καταναλώνουν
συνήθως τα θηράματά τους, καθώς και όσοι καταναλώνουν
ωμά κρεατοπαρασκευάσματα από θηράματα-κυνήγια. Τα
ζώα μολύνονται με την κατανάλωση ωμών μολυσμένων
κρεάτων και σπλάχνων. Έχει αναφερθεί μετάδοση του
παρασίτου και με κατανάλωση ποντικών και αρουραίων από
τους χοίρους.
Η
Τrichinella spiralis
έχει ανευρεθεί σε όλες τις ηπείρους.
Είναι ευρέως διαδεδομένο παράσιτο στην Κεντρική
Ευρώπη, σε χώρες όπως η Πολωνία, η Βουλγαρία, η
Ρουμανία, η Σερβία, η Κροατία, αλλά και η Ισπανία και
στις χώρες της Βαλτικής, στη Φινλανδία, στη Σουηδία
και στη Ρωσία, καθώς, επίσης, σε πολλές χώρες της
νοτιοανατολικής Ασίας, στην Κίνα και στην Ιαπωνία. Μεγάλη
επιδημία τριχινέλλωσης παρουσιάστηκε στον Λίβανο το
1997, μολύνοντας περισσότερους από 200 ανθρώπους.
Ανευρέθηκε, επίσης, και στην Ελλάδα. Πρόσφατα, τον
Μάρτιο του 2018, ανευρέθηκαν αγριόχοιροι έντονα
μολυσμένοι με το παράσιτο στην Ουγγαρία, στα σύνορα με
τη Ρουμανία.
Με βάση τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2015/1375, για
τη θέσπιση ειδικών κανόνων σχετικά με τους επίσημους
ελέγχους για ανίχνευση τριχίνης στο κρέας, που έχει
αντικαταστήσει τον Κανονισμό (ΕΕ) 2075/2005, όλα τα
σφάγια χοίρων πρέπει να ελέγχονται για την παρουσία
του παρασίτου της τριχίνης, σε εργαστήριο που ορίζεται
από την αρμόδια Αρχή (επίσημο εργαστήριο), με χρήση
συγκεκριμένων μεθόδων ανίχνευσης. Στα σφάγια αυτά
που δεν ανευρίσκεται τριχίνη τοποθετείται σφραγίδα
στρογγυλή με το κεφαλαίο γράμμα «Τ». Σε περίπτωση
θετικού αποτελέσματος, όλα τα τμήματα των σφάγιων
χαρακτηρίζονται ακατάλληλα για κατανάλωση από τον
άνθρωπο και επιπλέον ακολουθείται το σχέδιο εκτάκτου
ανάγκης για τριχινέλλα από την αρμόδια Αρχή του κάθε
κράτους μέλους. Σε όλα τα σφαγεία για χοίρους που
λειτουργούν στην Κύπρο υπάρχουν εργαστήρια των
Κτηνιατρικών Υπηρεσιών για έλεγχο της τριχίνης και
ελέγχονται το 100% των χοίρων που σφάζονται. Επιπλέον,
ισοδύναμα μέτρα ισχύουν και για τις όποιες εισαγωγές
προϊόντων από τρίτες χώρες.
Με τον παλιότερο Κανονισμό 2075/2005 το Βέλγιο και η
Δανία θεωρούνταν απαλλαγμένες από τριχίνη. Όμως με
τον νέο Κανονισμό 2015/1375, δεν υπάρχει αυτή η πρόνοια
για ολόκληρες χώρες, αλλά δίνεται η δυνατότητα στην
αρμόδια Αρχή για επίσημη αναγνώριση εκμεταλλεύσεων
ή διαμερισμάτων που εφαρμόζουν ελεγχόμενες συνθήκες
σταβλισμού, που πληρούν συγκεκριμένες απαιτήσεις και
ακολουθούν μέτρα βιοασφάλειας. Στην Κύπρο δεν έχει
τύχει επίσημης αναγνώρισης καμία εκμετάλλευση μέχρι
σήμερα.
Η πρόληψη στον άνθρωπο επιτυγχάνεται με τους
καθολικούς ελέγχους των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών στα
σφαγεία χοίρειου κρέατος καθώς και με το ψήσιμο των
κρεάτων με βρασμό στους 60°C, τουλάχιστον για 10 λεπτά ή
με κατάψυξή τους τουλάχιστον στους -25°C για 20 ημέρες
(για τεμάχια κρέατος πάχους ή διαμέτρου 15 ως 50cm).
Η πρόληψη σε επίπεδο φάρμας επιτυγχάνεται με τη σωστή
διατροφή των χοίρων, με τροφές απαλλαγμένες από ωμά
κρέατα, σπλάχνα και σκουπίδια και με την εφαρμογή
κατάλληλων μέτρων βιοσφάλειας όπως η καταπολέμηση
των τρωκτικών.
Το παράσιτο τριχινέλλα βρίσκεται κατά κύριο λόγο στο χοίρειο κρέας, κυρίως του αγριόχοιρου, αλλά έχει βρεθεί και σε
ωμό κρέας αλόγου σε Γαλλία, Ιταλία και Πολωνία. Επίσης, συχνά έχει ανευρεθεί σε αρκούδες, αλεπούδες, λιοντάρια
αλλά και σε σκαντζόχοιρους. Στην Κύπρο δεν έχει ανευρεθεί ποτέ. Στον άνθρωπο προκαλεί την ασθένεια τριχινέλλωση.
Υπάρχουν διάφορα είδη τριχίνης, με την Τrichinella spiralis να είναι το πιο διαδεδομένο στην Ευρώπη. Άλλα είδη τριχίνης
είναι τα T. britovi, T. native, T. pseudospiralis, T. murrelli, T. nelsoni, T. papuae, T. zimbabwensis και T6.
