16
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 3
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Η Σπογγώδης Εγκεφαλοπάθεια των Βοοειδών (ΣΕΒ),
κοινώς γνωστή ως «η νόσος των τρελών αγελάδων», είναι
μια θανατηφόρα ασθένεια η οποία εκδηλώνεται λόγω της
προσβολής του κεντρικού νευρικού συστήματος από άτυπης
μορφής λοιμώδεις πρωτεϊνούχους παράγοντες, τα λεγόμενα
Prion. Ο χρόνος επώασης ποικίλλει από 2-8 χρόνια,
παρουσιάζεται όμως κυρίως σε βοοειδή ηλικίας 4-5 χρονών,
κατά την περίοδο γαλακτοπαραγωγής. Πρωτοεμφανίστηκε
στα τέλη της δεκαετίας του 80, με τη μέγιστη έξαρσή της το
1992 στη Μεγάλη Βρετανία. Η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια
των βοοειδών οφείλεται στη χρήση ζωοτροφών στην
παρασκευή των οποίων χρησιμοποιήθηκαν κρεατάλευρα
από μολυσμένα ζώα.
Κλινικά συμπτώματα
Μεταβολή
της
συμπεριφοράς,
υπερευαισθησία,
νευρικότητα, επιθετικότητα, δυσκολία στη μετακίνηση και
απώλεια βάρους.
Τρόπος μετάδοσης
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ενδείξεις, μεταδίδεται μέσω
πρωτεϊνούχων σωματιδίων, ελεύθερων από γενετικό
υλικό (DNA ή RNA), των λεγόμενων Prion. Στις πρωτεΐνες
αυτές αποδίδονται οι διάφορες μορφές μεταδοτικής
σπογγώδους
εγκεφαλοπάθειας
(Transmissible
Spongiform Encephalopathy - TSE), οι οποίες αποτελούν
ομάδα μεταδοτικών νοσημάτων του κεντρικού νευρικού
συστήματος με χαρακτηριστικές παθολογοανατομικές
αλλοιώσεις, όπως σχηματισμό κενοτοπίων, γλοίωση,
έκπτωση νευρικών κυττάρων και σπογγώδη εκφύλιση του
εγκεφάλου. Δεν παρουσιάζουν φλεγμονώδη αντίδραση
ούτε και ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος με
σχηματισμό αντισωμάτων.
H φυσιολογική πρωτεΐνη Prion (PrPs) βρίσκεται σε
υγιείς οργανισμούς και πιο συγκεκριμένα στην κυτταρική
μεμβράνη νευρικών και μυϊκών κυττάρων αλλά και
λευκών αιμοσφαιρίων. Τα μόρια της πρωτεΐνης Prion είναι
εξαιρετικά ανθεκτικά και ο ακριβής μηχανισμός δράσης
τους δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως.
Διάγνωση
Η διάγνωση των νοσημάτων αυτών μπορεί να επιβεβαιωθεί
μόνο μετά από βιοψία εγκεφάλου με τη μέθοδο της
ιστοπαθολογίας,ανοσοϊστοχημείας(Immunohistochemistry),
ανοσοκαθήλωσης (Western-blot) ή με ELISA. Σε περιπτώσεις
που υπάρχει υποψία εμφάνισης της νόσου των Creutzfeldt-
Jakob (nvCJD) συνιστάται η βιοψία αμυγδαλών.
Τομή εγκεφαλικού ιστού όπου διακρίνονται οι οπές (κενοτόπια),
αποτέλεσμα της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας
ΣΕΒ και κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία
Αρχικά υπήρχαν αμφιβολίες ως προς το κατά πόσον η
ΣΕΒ μεταδίδεται στον άνθρωπο, γιατί η νόσος των τρελών
αγελάδων θεωρήθηκε μορφή παρόμοιας νόσου των
αιγοπροβάτων, της νόσου scrapie («τρομώδης νόσος»), η
οποία - όπως ήταν από τότε γνωστό - δεν μεταδίδεται στον
άνθρωπο.
Σήμερα, όμως, με βάση τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα
γνωρίζουμε πως πρόκειται για διαφορετική νόσο, η οποία
ξεκίνησε από αγελάδες και μολύνει όποιο άλλο είδος
καταναλώσει ιστούς βοοειδών που πάσχουν από σπογγώδη
εγκεφαλοπάθεια. Oι ιστοί αυτοί ονομάστηκαν μετέπειτα
«Υλικά Ειδικού Κινδύνου»
.
Τον Μάιο του 2015 η Κύπρος αναγνωρίστηκε από τον
Διεθνή Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (ΟΙΕ) ως κράτος
μέλος με
αμελητέο επίπεδο κινδύνου
ως προς τη ΣΕΒ.
Ως αποτέλεσμα, στην Κύπρο ο χαρακτηρισμός των ιστών
ως «Υλικών Ειδικού Κινδύνου» περιορίζεται στο κρανίο,
εξαιρουμένης της κάτω γνάθου και συμπεριλαμβανομένων
του εγκεφάλου και των οφθαλμών, και στον νωτιαίο μυελού
των ζώων ηλικίας άνω των δώδεκα μηνών.
Η νόσος που προκαλείται στους ανθρώπους ονομάζεται
νόσος Creutzfeldt-Jakob (nvCJD). Έχει καταγραφεί μικρός
αριθμός περιστατικών, κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία.
Σπογγώδης Εγκεφαλοπάθεια
των Βοοειδών
