66
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Είναι φυλλοβόλος αρωματικός θάμνος ύψους 1-3m
και σε εξαιρετικές περιπτώσεις όταν κλαδευτεί και
περιποιηθεί μπορεί να γίνει μικρό δέντρο μέχρι
5-6m. Τα φύλλα είναι αντίθετα, έμμισχα, παλαμοειδή,
σύνθετα με 5-7 φυλλάρια. Τα φυλλάρια είναι γραμ-
μοειδή, λογχοειδή μήκους 2-12cm και πλάτους 0,3-
1,8cm, ακέραια, πράσινα στην πάνω επιφάνεια και
λευκά, τριχωτά στην κάτω. Τα λουλούδια φέρονται
σε πυκνές πολύκλαδες, κυματοειδείς ταξιανθίες και
έχουν χρώμα γαλακτώδες, άσπρο, μωβ ή μπλε. Οι
στήμονες είναι εμφανώς προεξέχοντες. Ο καρπός
είναι δρύπη, σφαιρική, διαμέτρου 3mm περίπου. Αν-
θίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Δεκέμβριο.
Είναι είδος φωτόφιλο, σχετικά βραδυαυξές, ανα-
πτύσσεται σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη και είναι
ανθεκτικό στην ξηρασία. Απαντά σε κοίτες ποταμών,
ρυάκια, αυλάκια άρδευσης, κατά μήκος δρόμων, σε
όρια χωραφιών και σε παραλίες, συνήθως σε υγρές
συνθήκες, από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι
950m υψόμετρο. Είναι ιθαγενές είδος της νότιας Ευ-
ρώπης και του μεσογειακού χώρου.
Οι ευλύγιστοι βλαστοί του χρησιμοποιούνται στην
καλαθοπλεκτική. Πολλαπλασιάζετε με σπέρματα, με
μοσχεύματα και παραφυάδες. Είναι σχετικά κοινός
θάμνος σε πολλές περιοχές του νησιού όπως στον
Ακάμα, Γιαλιά-Αγία Μαρίνα Χρυσοχούς, Καμινάρια-
Λεμύθου, Μοναγρούλλι, Ερήμη, Παραμάλι, Ψευδά,
Δελίκηπο, Ευρύχου, Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας, Λά-
πηθο, Δαυλό, Ριζοκάρπασο, Απόστολο Ανδρέα.
Η αγνιά ή λυγαριά ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων
χρόνων. Ο Οδυσσέας έδεσε με βέργες λυγαριάς (ιδι-
αίτερα ανθεκτικές) τους συντρόφους του κάτω από
τα πρόβατα του Κύκλωπα Πολύφημου για να δραπε-
τεύσουν. Η Ήρα, προστάτιδα του γάμου, γεννήθηκε
κάτω από μια λυγαριά. Οι γυναίκες στις θεσμοφορίες
χρησιμοποιούσαν τα κλαδιά της για κρεβάτι για να
διατηρήσουν την αγνότητα τους, γι’ αυτό είναι γνω-
στή ως αγνή. Επίσης, αρκετά χωριά στην Ελλάδα
φέρουν το όνομα Λυγαριά.
Είναι είδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κή-
πους και νησίδες δρόμων, είτε από μόνο του είτε σε
συνδυασμό με άλλους θάμνους.
Αναφορά σε ένα από τα κυπριακά φυτά
στον κήπο μας
Αγνιά ή λυγαριά
Vitex agnus – castus
Τάκης Παπαχριστοφόρου
Ανώτερος Δασικός Λειτουργός
στο Tμήμα Δασών
Τ
ο γένος Βίτεξ (
Vitex L.
) με Αγγλική ονομασία «Chaste Tree» περιλαμβάνει περίπου 250 είδη με
εξάπλωση σχεδόν σε ολόκληρη την τροπική ζώνη, με μερικά είδη να εξαπλώνονται σε ψυχρό-
τερες περιοχές. Το όνομα Vitex αναφέρεται από τον Πλίντο και είναι το αντίστοιχο λατινικό όνομα
του ελληνικού λύγος ή άγνος. Στην Κύπρο το γένος αντιπροσωπεύεται με ένα είδος το
Vitex agnus
– castus
, την αγνιά ή λυγαριά.
