28
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 2
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Ιστορική αναδρομή
Η υδατοκαλλιέργεια στην Κύπρο ξεκίνησε το 1969, με
βασική δραστηριότητα την καλλιέργεια πέστροφας στα
βουνά του Τροόδους. Αρχικά, δημιουργήθηκε ο ερευνητικός
σταθμός υδατοκαλλιέργειας γλυκών υδάτων στο χωριό
Καλοπαναγιώτης, όπου γίνονταν μελέτες σχετικά με την
καλλιέργεια πέστροφας και τρία χρόνια αργότερα ιδρύθηκε
και άρχισε να λειτουργεί ο πρώτος ιδιωτικός σταθμός
παραγωγής πέστροφας για εμπορικούς σκοπούς. Η πρώτη
προσπάθεια για δημιουργία θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας
έγινεαπό τοΤμήμαΑλιείας το 1972στοχωριόΓαστριά, αλλά το
1974 μετά την τούρκική εισβολή ο σταθμός εγκαταλείφθηκε.
Η ερευνητική εργασία συνεχίστηκε από το 1978 μέχρι
και το 1989, στο λιμανάκι της Πάφου. Το 1989, το Τμήμα
Αλιείας δημιούργησε τον Ερευνητικό Σταθμό Θαλάσσιας
Υδατοκαλλιέργειας στο χωριό Μενεού και όλη η ερευνητική
δραστηριότητα μεταφέρθηκε εκεί, όπου συνεχίζεται μέχρι
σήμερα σε καινούργιες και υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις.
Το πρώτο ιδιωτικό εκκολαπτήριο εμπορικής κλίμακας
λειτούργησε το 1986 παράγοντας τσιπούρα και λαυράκι. Η
πρώτη ιδιωτική μονάδα πάχυνσης τσιπούρας και λαυρακιού
λειτούργησε το 1988, και η εκτροφή γινόταν σε χερσαίες
δεξαμενές κοντά στην ακτή, ενώ το 1989 ιδρύθηκε η πρώτη
ιδιωτική μονάδα θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας εμπορικής
κλίμακας σε κλουβιά ανοικτής θαλάσσης.
Θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια
Με την πάροδο των ετών στην παράκτια ζώνη αναπτύχθηκαν
μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στηριζόμενες στη μέθοδο
πάχυνσης ιχθύων, κυρίως τσιπούρας και λαυρακιού, σε
κλωβούς ανοικτής θαλάσσης. Η μέθοδος αυτή αποτελεί τη
φιλικότερη προς το περιβάλλον μέθοδο ιχθυοκαλλιέργειας
και θεωρείται βασικό συστατικό για την περαιτέρω
ανάπτυξη της κυπριακής θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας.
Η χωροθέτηση των μονάδων γίνεται με γνώμονα την
προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και για τον λόγο
αυτό βρίσκονται σε απόσταση 1-4 kmαπό την ξηρά, σε βάθος
νερού 20-70 m, ενώ η ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση είναι
περί το 1,5 km. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά εξασφαλίζουν
τον φιλικό περιβαλλοντικό χαρακτήρα της δραστηριότητας
αλλά και τη φιλική σύμπραξη με τις υπόλοιπες οικονομικές
δραστηριότητες της παράκτιας ζώνης όπως ο τουρισμός και
η αλιεία.
Σήμερα, στην Κύπρο, δραστηριοποιούνται εννέα μονάδες
πάχυνσης σε κλωβούς ανοικτής θαλάσσης για τα είδη
ιχθύων τσιπούρα (Sparus aurata), λαυράκι (Dicentrarchus
labrax), κρανιός (Argyrosomus regius), προσφυγούλα
(Siganus rivulatus) και λυθρίνι (Pagellus erythrinus). Το
2016 η συνολική παραγωγή θαλάσσιων ψαριών έφθασε
τους 6.560 τόνους, αξίας €35,6 εκ., με τα σημαντικότερα
είδη να είναι η τσιπούρα και το λαυράκι με 5.039 και 1.517
τόνους παραγωγής αντίστοιχα. Από την παραγωγή αυτή, οι
4.647 τόνοι αξίας €24.4 εκ. έχουν εξαχθεί σε άλλες χώρες.
Τις πιο πάνω μονάδες πάχυνσης πλαισιώνουν και τρεις
ιδιωτικοί θαλάσσιοι ιχθυογεννητικοί σταθμοί, ενώ
λειτουργεί και ένα εκκολαπτήριο-εκτροφείο θαλάσσιας
γαρίδας. Οι τρεις ιχθυογεννητικοί σταθμοί λειτουργούν
επί εντατικής βάσης σε παραλιακές περιοχές, επί της
Κωνσταντίνος Μουστάκας
Λειτουργός Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών
Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών
Η υδατοκαλλιέργεια στην Κύπρο
Η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί δραστηριότητα που μπορεί να εφαρμοστεί σε πληθώρα υδρόβιων οργανισμών όπως
μαλάκια (στρείδια, μύδια), καρκινοειδή (γαρίδες, αστακοί), φύκια και είδη ιχθύων θαλάσσιου και γλυκού νερού. Η
κυπριακή υδατοκαλλιέργεια, αποτελεί σημαντική οικονομική δραστηριότητα στηριζόμενη στην προηγμένη έρευνα και
βιοτεχνολογία. Αποτελεί, επίσης, μια πολύ σημαντική δραστηριότητα του ευρύτερου παραγωγικού γεωργικού τομέα
αφού αντιπροσωπεύει τόσο σε ποσότητα όσο και σε αξία το 80% της συνολικής εθνικής μας αλιευτικής παραγωγής, ενώ
είναι το τρίτο πιο σημαντικό εξαγωγικό προϊόν σε αξία από τον ευρύτερο γεωργικό τομέα της πρωτογενούς παραγωγής.
Για αυτούς τους λόγους συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του αλιευτικού ελλείμματος και κατ’ επέκταση στη μείωση
του αρνητικού εμπορικού ισοζυγίου, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την απασχόληση ειδικού επιστημονικού
προσωπικού, στην κοινωνικοοικονομική συνοχή των απομακρυσμένων περιοχών και στην προσφορά ενός διατροφικού
προϊόντος υψηλής θρεπτικής αξίας και οικονομικά προσιτό.
Κλουβιά υδατοκαλλιέργειας
