26
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 2
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Με την Κύπρο να πλήττεται συχνά από καταστροφικούς σεισμούς, από τα ιστορικά χρόνια μέχρι σήμερα, είναι πολύ
σημαντικό να παρακολουθείται η σεισμικότητα της περιοχής μας όχι επειδή μπορούν να σωθούν ζωές άμεσα με την
πρόβλεψη του φαινομένου, αλλά επειδή μπορούν να σωθούν ζωές έμμεσα με τη συνεχή βελτίωση των αντισεισμικών
μέτρων προστασίας που εφαρμόζονται στη χώρα.
δρ Συλβάνα Πηλείδου
Γεωλογικός Λειτουργός
Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης
Η τεχνολογία και οι νέες δυνατότητες
του σεισμολογικού δικτύου του Τμήματος
Γεωλογικής Επισκόπησης
Το πρώτο σεισμόμετρο εγκαταστάθηκε στην Κύπρο το
1984 και το πρώτο δίκτυο σεισμολογικών σταθμών, που
κάλυπτε ολόκληρο το νησί, λειτούργησε το 1997 από το
Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης. Δεν είναι τυχαίο που
αυτό έγινε λίγο μετά από τον ισχυρό σεισμό του 1996 στη
θαλάσσια περιοχή της Πάφου, μεγέθους 6,8 βαθμών στη
Κλίμακα Richter, ο οποίος αποτελεί και τον μεγαλύτερο σε
μέγεθος σεισμό που έπληξε την Κύπρο κατά τα τελευταία
120 χρόνια.
Δεκαπέντε χρόνια μετά, η πρόοδος στην τεχνολογία στον
τομέα των σεισμολογικών οργάνων, τηλεπικοινωνιών
και μηχανογράφησης δημιούργησε την ανάγκη για
πλήρη αναβάθμιση τόσο του δικτύου όσο και της
σχετικής υποδομής. Έτσι, το 2011 το Τμήμα Γεωλογικής
Επισκόπησης προχώρησε σε λεπτομερή σχεδιασμό ενός
νέου σεισμολογικού δικτύου με προδιαγραφές που να το
εντάσσουν στα πιο προηγμένα και σύγχρονα σεισμολογικά
δίκτυα του κόσμου.
Το 2014, μετά από τρία χρόνια εργασιών, λειτούργησε
πλήρως το νέο Εθνικό Ψηφιακό Σεισμολογικό Δίκτυο της
Κύπρου (Διάγραμμα 1) με 11 σεισμολογικούς σταθμούς.
Κύρια χαρακτηριστικά του αποτελούν η ποιότητα και
ευκρίνεια των σεισμολογικών δεδομένων, η συνεχής
καταγραφή τους στον τρισδιάστατο χώρο και η απρόσκοπτη
μετάδοσή τους σε πραγματικό χρόνο, η αξιοπιστία και
ακρίβεια των υπολογισμών, η αυξημένη διακριτικότητα
του δικτύου όσο αφορά τοπικούς σεισμούς αλλά και η
αυξημένη εμβέλειά του όσο αφορά μακρινούς σεισμούς
και η καλύτερη, αμεσότερη και ακριβέστερη ενημέρωση
του πολίτη.
Κατά τον Οκτώβριο 2016 το δίκτυο προεκτάθηκε με
νέο σεισμολογικό σταθμό στην περιοχή Τροόδους
(Εικόνα 1), ο οποίος αποτελεί τον δέκατο χερσαίο σταθμό
του σεισμολογικού δικτύου της Κύπρου.
Το Εθνικό Ψηφιακό Σεισμολογικό Δίκτυο της Κύπρου
σήμερα αποτελούν:
• 12 υπαίθριοι σεισμολογικοί σταθμοί (δέκα χερσαίοι και
δύο υποθαλάσσιοι – βλ. Διάγραμμα 1) εξοπλισμένοι
με τελευταίας τεχνολογίας σεισμόμετρα τριών
συνιστωσών, ευρέως φάσματος (broadband) και υψηλής
διακριτικής ικανότητας, με ψηφιακούς σεισμογράφους
(ψηφιοποιητές) και αυτόνομη και απρόσκοπτη παροχή
ενέργειας.
• Αυτόνομο δορυφορικό δίκτυο τηλεπικοινωνιών τύπου
(VSAT) το οποίο στηρίζει αμφίδρομες τηλεπικοινωνίες
μεταξύ των χερσαίων σεισμολογικών σταθμών και των
δύο σεισμολογικών κέντρων.
• Διαδικτυακό σύστημα τηλεπικοινωνιών το οποίο
στηρίζει εφεδρικά τη μετάδοση δεδομένων από κύριους
σεισμολογικούς σταθμούς.
• Το Σεισμολογικό Κέντρο Λευκωσίας (Διάγραμμα 2), το
οποίο μετά από πλήρη αναβάθμιση στηρίζει τη συνεχή
λήψη και αποθήκευση των σεισμολογικών δεδομένων
από τους νέους σεισμολογικούς σταθμούς της Κύπρου
και από άλλους 50 γειτονικούς και περιφερειακούς
σεισμολογικούς σταθμούς, την αποστολή των κυπριακών
σεισμολογικών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο σε
άλλα σεισμολογικά κέντρα και διαθέτει εργαλεία, μεταξύ
άλλων, για την αυτόματη και ημιαυτόματη επεξεργασία
των δεδομένων, σύστημα ποιοτικού ελέγχου δεδομένων,
σύστημα ελέγχου και ρυθμίσεων των υπαίθριων σταθμών
από απόσταση, σύστημα αυτόματων ειδοποιήσεων για
σεισμικά γεγονότα, κ.ά.
• Το εφεδρικό σεισμολογικό κέντρο Μαθιάτη, το οποίο
λειτουργώντας εντελώς ανεξάρτητα από το κύριο κέντρο
Λευκωσίας, στηρίζει όλες τις απαραίτητες λειτουργίες.
Διάγραμμα 1: Το νέο Εθνικό Ψηφιακό Σεισμολογικό Δίκτυο
του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης αποτελείται από 10
χερσαίους (πράσινα τρίγωνα) και 2 υποθαλάσσιους (ιδιοκτησία της
εταιρείας CSnet International Inc.) ψηφιακούς, ευρέως φάσματος,
σεισμολογικούς σταθμούς και 2 αναβαθμισμένα σεισμολογικά
κέντρα (κόκκινα τετράγωνα), δικτυωμένα με αυτόνομο δορυφορικό
σύστημα τηλεπικοινωνιών για αμφίδρομες τηλεπικοινωνίες και
εφεδρικά με διαδικτυακό σύστημα τηλεπικοινωνιών.
Εικόνα 1: Ο νέος σεισμολογικός σταθμός στην περιοχή Τροόδους,
ο οποίος εγκαταστάθηκε κατά το 2016 και αποτελεί τον δέκατο
χερσαίο σταθμό του νέου Σεισμολογικού Δικτύου της Κύπρου.
