A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 2
37
Αναπαραγωγική διαχείριση
αιγοπροβάτων
δρ Γεωργία Χατζηπαύλου
Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών A΄
Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών
Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ
Ορθολογιστική αναπαραγωγική διαχείριση των αιγοπροβάτων είναι η διαχείριση η οποία ακολουθεί μεν τη φυσιολογία
της αναπαραγωγής των προβάτων και των αιγών, αλλά υιοθετεί και την επιστημονική γνώση για τρόπους επιμήκυνσης της
αναπαραγωγικής περιόδου ώστε να επιτευχθούν υψηλά ποσοστά σύλληψης στα αιγοπρόβατα αλλά και τέτοια κατανομή
των τοκετών εντός του έτους ώστε να εξυπηρετείται η απόδοση της κτηνοτροφικής μονάδας είτε σε γάλα είτε σε κρέας
είτε και για τα δύο.
Στην Πειραματική Έπαυλη Αθαλάσσας (ΠΕΑ) του
Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, εδώ και δεκαετίες,
γίνεται ομαδοποίηση των προβατίνων Χίου και των αιγών
Δαμασκού, οι οποίες αναπαράγονται σε δύο περιόδους
κατά τη διάρκεια του έτους. Η ξαφνική εισαγωγή
αρσενικού ζώου στα θηλυκά εφαρμόζεται τόσο εκτός
κανονικής αναπαραγωγικής περιόδου αλλά και κατά τη
φυσιολογική αναπαραγωγική περίοδο για ανίχνευση
θηλυκών σε οίστρο. Ακολούθως, γίνονται ατομικές
επιβάσεις των ζώων ώστε να γνωρίζουμε την ακριβή
ημερομηνία οχείας και, επομένως, του αναμενόμενου
τοκετού, αλλά και τον πατέρα του κάθε νεογέννητου.
Συνοπτικά, οι οχείες των προβατίνων λαμβάνουν χώρα τον
Μάιο και τον Σεπτέμβριο και των αιγών τον Ιούλιο και τον
Σεπτέμβριο. Ως αποτέλεσμα, έχουμε τοκετούς αρνιών τον
Οκτώβριο-Νοέμβριο και Φεβρουάριο-Μάρτιο και εριφίων
τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο και Φεβρουάριο-Μάρτιο.
Η ορθολογιστική αναπαραγωγική διαχείριση μπορεί
να συνεισφέρει σημαντικά στη διαφοροποίηση της
μηνιαίας κατανομής αλλά και της ολικής ετήσιας
γαλακτοπαραγωγής της μονάδας. Συγκεκριμένα, με
βάση το αναπαραγωγικό σύστημα που ακολουθείται στην
Πειραματική Έπαυλη του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών,
όπου διατηρούνται πρόβατα και αίγες, η κατανομή της
μηνιαίας γαλακτοπαραγωγής, με βάση το εμπορεύσιμο
γάλα, είναι η εξής: Παρόλο που παρατηρείται διακύμανση
στο διαθέσιμο προς πώληση γάλα (λόγω της φυσιολογίας
της γαλακτοπαραγωγής, του φυσικού θηλασμού
ορισμένων αρνιών και εριφίων και σε μικρότερο βαθμό
Στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, εδώ και
χρόνια, επιδιώχθηκε ο εκτενής χαρακτηρισμός του
αναπαραγωγικού κύκλου των προβάτων της φυλής Χίου και
αιγών της φυλής Δαμασκού, οι οποίες αποτελούν τις κύριες
παραγωγικές φυλές μικρών μηρυκαστικών στην Κύπρο.
Με βάση ερευνητικές εργασίες που έγιναν, η κανονική
κυκλικότητα του οίστρου στις προβατίνες Χίου διαρκεί από
το τέλος Αυγούστου μέχρι τον Φεβρουάριο κάθε έτους.
Όμως, οι αναπαραγωγικοί κύκλοι των προβατίνων Χίου
που έχουν γεννήσει ήδη μία φορά, εκτείνονται σχεδόν όλη
τη χρονιά. Η μειωμένη αναπαραγωγική τους ικανότητα
κατά την άνοιξη και το καλοκαίρι έγκειται στο γεγονός ότι
το 50% των προβατίνων σε ένα κοπάδι δεν επιδεικνύουν
ωορρηξία για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ τα υπόλοιπα
ζώα έχουν αναπαραγωγική κυκλικότητα το ίδιο διάστημα,
με κανονικά ή μεγάλα διαστήματα ανάμεσα στους κύκλους
γονιμότητας. Αντιθέτως, η αίγα Δαμασκού επιδεικνύει
πιο έντονη εποχικότητα στην αναπαραγωγή, με τους
φυσιολογικούς αναπαραγωγικούς κύκλους των ενήλικων
ζώων να εκτείνονται από το δεύτερο μισό του Σεπτεμβρίου
μέχρι και το τέλος Μαρτίου.
Όμως, όπως και σε άλλες φυλές αιγοπροβάτων, η περίοδος
αναπαραγωγής των προβάτων Χίου και των αιγών
Δαμασκού μπορεί να επιμηκυνθεί με ξαφνική εισαγωγή
ενήλικων αρσενικών σε ομάδα θηλυκών. Επιπλέον,
παλαιότερη ερευνητική εργασία στο Ινστιτούτο Γεωργικών
Ερευνών έχει καταδείξει ότι μπορεί να γίνει και ορμονικός
συγχρονισμός της ωορρηξίας με τεχνητά μέσα ώστε να
γίνει ο ανάλογος προγραμματισμός των τοκετών.
