ΑΓΡΟΤΗΣ
•
5
σε μεγάλο βαθμό εξασθένιση και θάνατος των ριζών.
Οι αερόβιες συνθήκες με ισορροπημένη κατανομή
νερού και αέρα στο ριζικό περιβάλλον, βοηθούν στην
καλή ανάπτυξη των ριζών. Αν η ανταλλαγή αέρα μετα-
ξύ του υποστρώματος καλλιέργειας, που περικλείει το
ριζικό σύστημα, και του περιβάλλοντος μειωθεί πολύ
από την υπερβολική ποσότητα νερού άρδευσης ή από
μείωση του πορώδους του υποστρώματος (π.χ. με συ-
μπίεση), η παροχή οξυγόνου και η ανάπτυξη των ριζών
περιορίζεται και επηρεάζεται η καλή λειτουργία τους.
Γενικά, αν το πορώδες ενός στερεού υποστρώματος
έχει ισορροπημένη κατανομή νερού και αέρα, η πα-
ρουσία οξυγόνου είναι επαρκής για φυσιολογική ανά-
πτυξη και λειτουργία των ριζών. Στα συστήματα όπου
δεν χρησιμοποιείται πορώδες υπόστρωμα και οι ρίζες
των φυτών αναπτύσσονται μέσα σε ένα κινούμενο θρε-
πτικό διάλυμα, όπως το N.F.T., για καλή οξυγόνωση
της ρίζας επιδιώκεται το κάτω μέρος της ρίζας να βρί-
σκεται σε ένα πολύ μικρού βάθους θρεπτικό διάλυμα
(1-3 mm), ώστε η επιφάνεια του διαλύματος σε σχέση
με τη μάζα του να είναι μεγάλη για να διευκολύνεται
η διείσδυση του οξυγόνου του αέρα στην περιοχή της
ρίζας.
Περιεκτικότητα σε ιόντα υδρογόνου (pH)
Το pH είναι το μέτρο της περιεκτικότητας ενός διαλύ-
ματος σε ιόντα υδρογόνου (Η
+
), δηλαδή της ενεργού
οξύτητας ενός διαλύματος. Το pH δηλαδή, μας δείχνει
πόσο όξινο ή πόσο αλκαλικό είναι ένα διάλυμα.
Πολύ υψηλή περιεκτικότητα του περιβάλλοντος της
ρίζας σε ιόντα υδρογόνου (δηλαδή όξινο διάλυμα, χα-
μηλό pH) ή πολύ χαμηλή περιεκτικότητα του περιβάλ-
λοντος της ρίζας σε ιόντα υδρογόνου (αλκαλικό διάλυ-
μα, υψηλό pH) μπορεί να προξενήσει καταστροφή των
κυτταρικών τοιχωμάτων.
Το pH του θρεπτικού διαλύματος καθορίζει και την κα-
ταλληλότητά του για την ανόργανη θρέψη των φυτών.
Πολλά θρεπτικά στοιχεία, όπως ο φώσφορος (P), ο
σίδηρος (Fe) και το μαγγάνιο (Mn) καθίστανται δυσδι-
άλυτα σε υψηλό pH και δεν είναι δυνατό να απορρο-
φηθούν από τα φυτά. Επίσης, σε σχετικά χαμηλό pH
διευκολύνεται και η απορρόφηση άλλων στοιχείων. Για
τα περισσότερα καλλιεργούμενα φυτά η τιμή του pH
του θρεπτικού διαλύματος που ευνοεί περισσότερο την
ανάπτυξη και την παραγωγή τους κυμαίνεται μεταξύ
5,5 και 6,5.
Θερμοκρασία της ρίζας
Η θερμοκρασία είναι ένας πολύ σημαντικός παράγο-
ντας που επηρεάζει την ανάπτυξη της ρίζας όπως και
την απορρόφηση των απαραίτητων θρεπτικών στοι-
χείων. Η ιδανική θερμοκρασία για την ανάπτυξη και
τη λειτουργία της ρίζας διαφέρει στα διάφορα είδη και
ποικιλίες. Γενικά, για τα φυτά που καλλιεργούνται στο
θερμοκήπιο, θερμοκρασίες κάτω των 20°C ή πάνω
από 35°C αρχίζουν να δημιουργούν αλλαγές στη ριζι-
κή ανάπτυξη και συμπεριφορά. Για αποφυγή κινδύνων
είτε από χαμηλές είτε από υψηλές θερμοκρασίες, οι ρί-
ζες και το υπόστρωμα καλό είναι να διατηρούνται σε
θερμοκρασίες μεταξύ 20-30°C.
Σε χαμηλές θερμοκρασίες ρίζας παρατηρούνται επίσης
πολλές τροφοπενίες και μειώνεται πολύ ο ρυθμός ανά-
πτυξης των φυτών.
Μικροοργανισμοί
Ακόμα και στις υδροπονικές καλλιέργειες οι μύκητες
και οι άλλοι μικροοργανισμοί που προσβάλλουν τη
ρίζα και τη βάση του κορμού των φυτών αποτελούν
πολύ σοβαρό κίνδυνο. Γενικά, το συνηθέστερο φυτο-
παθογόνο που βρίσκεται στο θρεπτικό διάλυμα ή στο
υπόστρωμα των υδροπονικά καλλιεργούμενων φυτών
είναι το πύθιο (
Pythium
), αλλά είναι πολύ πιθανά και
άλλα φυτοπαθογόνα όπως το φουζάριο (
Fusarium
), η
φυτόφθορα (
Phytophtora
), η ερβίνια (
Ewrvinia
) και το
μωσαϊκό του καπνού. Επίσης, προσβολή μπορεί να
υπάρξει ακόμη και από νηματώδεις.
Οι προσβολές προέρχονται συνήθως από μολυσμένο
νερό, υπόστρωμα, εργαλεία ή φυτικό υλικό. Απότομες
αλλαγές στο περιβάλλον του φυτού, όπως το οξυγόνο
της ρίζας, το pH, η αλατότητα και το φως, έχουν επι-
πτώσεις στην ανάπτυξη μυκήτων. Ο καλύτερος τρό-
πος προστασίας των φυτών από προσβολές είναι η
πρόληψη.
Εικόνες 2-4:
Συστήματα υδροπονίας
