16
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Ριζοκτόνια της πατάτας
Στέλλα Λάμπρου
Λειτουργός Γεωργίας Α΄
στο Tμήμα Γεωργίας
Μεταξύ των κυριότερων ξενιστών του μύκητα
Rhizoctonia solani
είναι η πατάτα στην οποία προ-
καλεί: (α) καταστροφή των βλαστών πριν την έξοδο
τους από το έδαφος, (β) μαύρισμα και σάπισμα των
ριζών και του υπόγειου στελέχους του φυτού, (γ)
προσβολή του λαιμού με αποτέλεσμα να παρεμπο-
δίζεται η μετακίνηση θρεπτικών στοιχείων και νερού,
(δ) υποβάθμιση της ποιότητας των κονδύλων με
την εμφάνιση μαύρων κηλίδων-σκληρώτιων πάνω
στους κονδύλους. Η προσβολή της πατατοφυτείας
οδηγεί στη μείωση της παραγωγής και στην ποιοτική
υποβάθμιση των παραγόμενων κονδύλων με αποτέ-
λεσμα τη μείωση της αγοραστικής τους αξίας.
Η ριζοκτόνια προκαλεί διάφορα συμπτώματα με πιο
σοβαρής οικονομικής σημασίας τη δημιουργία σκλη-
ρωτίων που είναι μαύρες συμπαγείς μάζες ακανό-
νιστου σχήματος πάνω στους κονδύλους, οι οποί-
ες δεν αφαιρούνται με το πλύσιμο. Τα μαύρα αυτά
σκληρώτια εμφανίζονται πρώτα σαν μικρά γκριζωπά
στίγματα που αποτελούνται από πολλές μυκηλιακές
υφές οι οποίες σε λίγες ημέρες εξαπλώνονται και γί-
νονται τα μαύρα συμπαγή σκληρώτια. Τα σκληρώ-
τια είναι συνήθως μικρά, διαμέτρου 1-5mm, αλλά
σε έντονη προσβολή μπορεί να καλύψουν μέχρι και
ολόκληρη την επιφάνεια του κονδύλου, οπότε οι πα-
τάτες καθίστανται ακατάλληλες για εμπορία.
Το φυτό της πατάτας μπορεί να προσβληθεί από τον
μύκητα σε όλα τα στάδια της βλαστικής περιόδου,
οπότε έχουμε και διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε
περίπτωση.
Α. Σε περίπτωση που η προσβολή αφορά
νεαρά
φυτά
πατάτας και συγκεκριμένα όταν οι νεαροί βλαστοί
προσβληθούν μόλις φυτρώσουν μέσα στη γη και πριν
βλαστήσουν, τότε προκαλείται ζημιά στο φυτό, δηλαδή
εμφανίζονται κόκκινες-καφέ προς γκριζόμαυρες βαθου-
λωμένες πληγές πάνω στους βλαστούς. Με μεγεθυντι-
κό φακό φαίνονται οι μαύρες μακριές υφές του μύκητα.
Οι πληγές μπορεί να επεκταθούν και να περικυκλώ-
σουν τον βλαστό οπότε το τμήμα του βλαστού που είναι
πάνω από την πληγή νεκρώνεται. Μπορεί να επανα-
βλαστήσουν αλλά το φυτό, εφόσον είναι προσβεβλη-
μένο, δεν θα αναπτυχθεί κανονικά. Εάν η προσβολή
είναι έντονη, αρκετοί βλαστοί δεν βγαίνουν πάνω από
το χώμα και έτσι παρατηρούνται κενά στη φυτεία.
Β. Σε περίπτωση που η προσβολή γίνει αργότερα,
σε
στελέχη και στóλωνες
του φυτού της πατάτας,
που βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο, προκα-
λεί καθήλωση του φυτού και παρουσιάζεται ρόδινο
χρώμα στα κορυφαία μεριστώματα (μύτες του φυ-
τού), τα οποία, σε μεταγενέστερο στάδιο μπορεί να
κιτρινίσουν ή να κοκκινίσουν και να ξηραθούν πρόω-
ρα, λόγω διακοπής της καθόδου των χυμών προς τη
ρίζα, εξαιτίας των ελκών στο στέλεχος των φυτών. Το
φυτό δεν ξηραίνεται συνήθως αλλά τα φύλλα συστρέ-
φονται και αποκτούν κοκκινωπή χροιά. Στα προσβε-
βλημένα φυτά μπορεί να εμφανιστούν εναέριοι κόν-
δυλοι, δηλαδή κόνδυλοι που φαίνονται πάνω από το
χώμα, πράσινοι ή ροζ και πλάγιοι παραμορφωμένοι
βλαστοί. Αν προσβληθούν οι στόλωνες καταστρέφε-
ται η άκρη τους. Αυτό έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη
μείωση της παραγωγής και την εμφάνιση «φωλιών»
από πολλούς μικρούς παραμορφωμένους κονδύ-
λους. Στη βάση του φυτού εμφανίζεται άσπρο μυκή-
λιο όπου δημιουργούνται τα σπόρια του μύκητα.
Η
πατάτα προσβάλλεται από πολλούς εχθρούς και ασθένειες. Μια από τις ασθένειες είναι και η
ριζοκτόνια, η οποία μπορεί να προκαλέσει μείωση της παραγωγής αλλά και της εμπορικής αξίας
της πατάτας. Η ριζοκτόνια είναι μία εδαφογενής μυκητολογική ασθένεια των φυτών, που προκαλείται
από τον μύκητα
Rhizoctonia solani
. Προσβάλλει, όχι μόνο τις πατάτες, αλλά τα περισσότερα από τα
καλλιεργούμενα ποώδη φυτά που ανήκουν σε διάφορες οικογένειες.
Eικόνα 1:
Φύτευση πατατών
