12
•
ΑΓΡΟΤΗΣ
Κυριότερες μυκητολογικές ασθένειες
και εχθροί του κρεμμυδιού
Χριστόδουλος Χατζηπέτρου
Λειτουργός Γεωργίας
στο Tμήμα Γεωργίας
Μυκητολογικές ασθένειες κρεμμυδιού
O
περονόσπορος
αποτελεί ίσως τη σοβαρότερη ασθέ-
νεια του κρεμμυδιού. Eίναι μύκητας, που αν βρεθεί σε
ευνοϊκές συνθήκες και δεν ληφθούν έγκαιρα τα απα-
ραίτητα προληπτικά μέτρα, μέσα σε ελάχιστο χρονικό
διάστημα μπορεί να καταστρέψει ολόκληρη τη φυτεία.
Έξαρση περονόσπορου αναμένεται όταν επικρατούν
υγρές και θερμές συνθήκες την ημέρα, που εναλλάσσο-
νται με περιόδους ήπιων θερμοκρασιών τη νύχτα συνο-
δευόμενες από υψηλή σχετική υγρασία. Ο περονόσπο-
ρος προσβάλλει όλα τα μέρη του φυτού: φύλλα, στελέχη
και βολβούς. Στα φύλλα και στα στελέχη η προσβολή εκ-
δηλώνεται με ωοειδείς κηλίδες, ανοικτού πράσινου έως
κυανού χρώματος που τελικά γίνονται κίτρινες και λευ-
κές (εικόνα1). Όταν επικρατεί υψηλή σχετική υγρασία οι
προσβεβλημένες περιοχές καλύπτονται από τεφροϊώδη
εξάνθηση. Οι παραγόμενοι βολβοί είναι ζαρωμένοι, μι-
κρότεροι και έχουν σπογγώδη σύσταση. Η αντιμετώπιση
του περονόσπορου βασίζεται στην εφαρμογή προληπτι-
κών ψεκασμών. Ο χρόνος έναρξης των ψεκασμών απο-
φασίζεται εμπειρικά, λαμβάνοντας υπόψη τις καιρικές
συνθήκες και το στάδιο της καλλιέργειας. Οι ψεκασμοί
αυτοί περιλαμβάνουν τη χρήση κατάλληλων μυκητοκτό-
νων, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης της φυτείας και τις
επικρατούσες κλιματολογικές συνθήκες.
H
σκληρωτίνια ή λευκή σήψη
είναι μύκητας που ανα-
πτύσσεται όταν επικρατούν μέτριες θερμοκρασίες και
υγρασία ο οποίος προσβάλλει όλα τα μέρη του φυτού.
Τα αρχικά συμπτώματα της προσβολής είναι κιτρίνισμα,
μάρανση και ξήρανση των φύλλων (ιδιαίτερα των πα-
λαιότερων), η οποία αρχίζει από τις κορυφές και προ-
χωρεί προς τη βάση. Από την προσβολή προκαλείται
σήψη (σάπισμα) της βάσης των φύλλων, του βολβού και
του ριζικού συστήματος. Στα σημεία αυτά αναπτύσσεται
λευκό χνούδι (μυκήλιο) στο οποίο παρατηρούνται μικρά
μαύρα σώματα-σκληρώτια (εικόνα 2). Η σήψη των βολ-
βών συνεχίζεται και κατά την αποθήκευση. Η αντιμετώ-
πιση της ασθένειας βασίζεται κυρίως σε καλλιεργητικά
μέτρα όπως η αμειψισπορά, η καλή αποστράγγιση του
εδάφους, η χρήση υγιούς και απολυμασμένου σπόρου,
καθώς και στην εφαρμογή προληπτικών και κατασταλτι-
κών ψεκασμών με κατάλληλα μυκητοκτόνα.
Ο
βοτρύτης ή τεφρά σήψη
είναι ασθένεια που προκα-
λείται από μύκητες του γένους
Botrytis
οι οποίοι προ-
σβάλλουν τα φύλλα, τον λαιμό και τους βολβούς των
κρεμμυδιών. Το σημαντικότερο πρόβλημα που δημιουρ-
γεί ο βοτρύτης είναι η σήψη των βολβών, τόσο κατά την
καλλιέργεια όσο και κατά την αποθήκευση των κρεμμυ-
διών. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής εφαρ-
μόζονται τα ίδια μέτρα με αυτά που εφαρμόζονται για την
καταπολέμηση της λευκής σήψης.
Η
σκωρίαση
είναι ένας μύκητας που προσβάλλει τα
φύλλα και τα στελέχη. Στα σημεία προσβολής δημιουρ-
γούνται φλύκταινες, κυκλικού έως επιμήκους σχήματος,
χρώματος ανοικτού πορτοκαλί έως ανοικτού καστανού
που με την πάροδο του χρόνου γίνονται μαύρες. Σε έντο-
νες προσβολές, τα φύλλα κιτρινίζουν και ξεραίνονται. Η
καταπολέμησή της βασίζεται κυρίως σε θεραπευτικούς
ψεκασμούς με κατάλληλα μυκητοκτόνα, κατά τα αρχικά
στάδια ανάπτυξή της.
Το
ωίδιο ή στάχτη
είναι ασθένεια που προσβάλλει τα
φύλλα στα οποία σχηματίζεται δυσδιάκριτη εξάνθηση
καστανού χρώματος. Όταν επικρατήσουν ευνοϊκές συν-
θήκες για την ανάπτυξη της ασθένειας αναπτύσσεται
υπόλευκη εξάνθηση που μπορεί να καλύψει σημαντικό
μέρος του φύλλου. Η αντιμετώπιση της ασθένειας γίνεται
με χημικούς ψεκασμούς με κατάλληλα μυκητοκτόνα.
Εχθροί του κρεμμυδιού
Η προνύμφη της
μύγας του κρεμμυδιού (λέμια)
προ-
σβάλλει τα νεαρά κρεμμύδια στον λαιμό και τα καταστρέ-
φει. Σε μεγαλύτερα φυτά εισέρχεται μέσα στους βολβούς
όπου με τη διατροφή της σχηματίζει στοές και προκαλεί
σήψη. Το έντομο αυτό καταπολεμάται επαρκώς με την
εφαρμογή προφυτρωτικών εντομοκτόνων πριν τη φύ-
τευση των κρεμμυδιών. Εάν παρουσιαστεί προσβολή
μετά τη βλάστηση τότε διενεργείται χημικός ψεκασμός
με κατάλληλο εντομοκτόνο.
Το
σηριβίδι
αποτελεί ένα σημαντικό εχθρό των κρεμμυ-
διών. Οι προνύμφες του εντόμου τρέφονται κυρίως με
τα φύλλα των φυτών. Αν δεν ληφθούν έγκαιρα προστα-
τευτικά μέτρα το σηριβίδι μπορεί να καταστρέψει ολό-
κληρη τη φυτεία. Η καταπολέμηση του σηριβιδίου γίνεται
με την εφαρμογή ψεκασμών. Πριν την εφαρμογή των
εντομοκτόνων πρέπει να γίνεται έλεγχος της φυτείας για
Τ
ο κρεμμύδι (
Allium cepa
) ανήκει στην οικογένεια των Alliaceae και κατάγεται από τις περιοχές γύρω από
την Περσία, το δυτικό Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Κατατάσσεται μεταξύ των πιο δημοφιλών λαχανικών
στον κόσμο. Χρησιμοποιείται στις πλείστες χώρες του κόσμου ως τροφή και ως καρύκευμα λόγω της γεύ-
σης και του αρώματός του, που οφείλονται στα αιθέρια έλαια που έχουν όλα τα μέρη του φυτού. Η γνώση
των διαφόρων ασθενειών και εχθρών που προσβάλλουν το κρεμμύδι αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι
για μία πετυχημένη και ποιοτική παραγωγή.
