8
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 1
ΓΕΩΡΓIΑ
Ανομβρία και γεωργία
Οι παρατεταμένες περίοδοι ανομβρίας και οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την ανισοκατανομή
των βροχοπτώσεων στη διάρκεια του έτους και τον έντονο χαρακτήρα τους, επηρεάζουν αρνητικά το υδατικό ισοζύγιο
του τόπου, καθιστώντας το νερό αδιαμφισβήτητα τον σημαντικότερο συντελεστή ανάπτυξης στη γεωργική παραγωγή.
των δεξαμενών θα πρέπει να καλύπτεται με σκοπό τον
περαιτέρω περιορισμό της εξάτμισης του νερού.
•
Περιορισμός των ζιζανίων
. Πολύ σημαντικός είναι ο
έγκαιρος περιορισμός και καταπολέμηση των ζιζανίων
αφού αυτά ανταγωνίζονται τις καλλιέργειες όσον αφορά
το διαθέσιμο νερό. Ο περιορισμός των ζιζανίων μπορεί να
γίνει με τη χρήσηχημικών παρασκευασμάτων, την ελαφριά
καλλιέργεια του εδάφους, τη μηχανική καταστροφή της
φυλλικής τους μάζας, ενώ η εδαφοκάλυψη με διάφορες
οργανικές (ποκαλάμη, φλοιός δέντρων) και ανόργανες
(φύλλα πλαστικού, χαλίκι) ενώσεις βοηθά παράλληλα και
στη μείωση της εξάτμισης από το έδαφος.
Φυτά κηποτεχνίας
Στο πλαίσιο της γενικότερης εξοικονόμησης νερού
άρδευσης θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και
στα φυτά κηποτεχνίας. Αυτό που πρέπει να προσεχθεί
ιδιαίτερα είναι η σωστή επιλογή των φυτών με γνώμονα
πάντοτε τις υδατικές τους ανάγκες. Τα μεσογειακά φυτά,
πέραν του γεγονότος ότι συνάδουν με το κυπριακό τοπίο,
έχουν περιορισμένες υδατικές ανάγκες και μπορούν να
ανταπεξέλθουν σε περιόδους ανομβρίας με ελάχιστες
έως καθόλου αρδεύσεις όπως είναι για παράδειγμα τα
κυπαρίσσια, οι τερατσιές, οι ελιές, οι συκαμινιές και κάποια
είδη αρωματικών. Απεναντίας, η φύτευση χλοοτάπητα είναι
μία από τις πλέον απαιτητικές σε νερό φυτείες και η χρήση
του πρέπει να αποφεύγεται παντελώς.
Πέρα από τη χρήση του νερού, το σημαντικότερο ίσως
από όλα είναι ο
τακτικός έλεγχος και επιθεώρηση του
αρδευτικού συστήματος
και εξοπλισμού για τον έγκαιρο
εντοπισμό, επιδιόρθωση και αντικατάσταση τυχόν
ελαττωματικών μερών με στόχο τον περιορισμό των
απωλειών νερού. Επισημαίνεται, επίσης ότι ενέργειες
όπως η χρήση υφάλμυρων νερών και η υπεράντληση, είναι
ενέργειες που αναμένεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις
στο έδαφος, το περιβάλλον και τους υδροφορείς.
Γεώργιος Νικολάου
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
Το αντίκτυπο είναι ιδιαιτέρα έντονο στη γεωργία αφού
πολλές φορές η αρδευτική περίοδος επιμηκύνεται, με
αρνητικές επιπτώσεις στα λιγοστά επιφανειακά αποθέματα
νερού και τους ήδη υποβαθμισμένους ποιοτικά και ποσοτικά
υδροφορείς. Γενικά η γεωργία σε μία συνήθη χρονιά
καταναλώνει περίπου 180 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού
από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα ή ποσοστό γύρω στο
65-70% της συνολικής ποσότητας που διατίθεται από αυτά.
Στον τομέα της γεωργίας η
σωστή χρήση του νερού
υπαγορεύει κυρίως την εφαρμογή βελτιωμένων συστημάτων
και προγραμματισμού άρδευσης αλλά και μια σειρά από
γεωργικές πρακτικές οι οποίες συνοψίζονται στα πιο κάτω:
•
Χρήση αποδοτικότερων συστημάτων άρδευσης και
άρδευση με βάση καταρτισμένο ωράριο άρδευσης
.
Όπου οι συνθήκες το επιτρέπουν συστήνεται η χρήση
συστημάτων άρδευσης υψηλής αποδοτικότητας όπως
είναι το επιφανειακό ή υπόγειο σύστημα των σταγόνων με
αποδοτικότητα άρδευσης πέραν του 90%. Να σημειωθεί
ότι σήμερα στο μεγαλύτερο ποσοστό της αρδευόμενης
γης η άρδευση γίνεται με τη χρήση βελτιωμένων
συστημάτων άρδευσης (μικροεκτοξευτήρες, σταγόνες)
και οι ποσότητες νερού που εξοικονομούνται λόγω
περιορισμού των απωλειών νερού είναι ιδιαίτερα
σημαντικές. Σημαντικό είναι η άρδευση να γίνεται
όταν και όσο χρειάζεται. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να
δίνεται έτσι ώστε η άρδευση να γίνεται κατά τις ώρες
όπου δεν πνέουν δυνατοί άνεμοι και η ηλιοφάνεια είναι
περιορισμένη, όπως για παράδειγμα νωρίς το πρωί
ή κατά το βράδυ νοουμένου ότι δεν υπάρχουν άλλοι
περιοριστικοί παράγοντες.
•
Επιλογή κατάλληλων καλλιεργειών
. Θα πρέπει να
αποφεύγονται καλλιέργειες με υψηλές απαιτήσεις σε
νερό άρδευσης και να γίνεται επιλογή καλλιεργειών
με μειωμένες ανάγκες σε νερό, στο πλαίσιο μιας
γενικότερης αναδιάρθρωσης της γεωργίας, λαμβάνοντας
υπόψη πάντοτε και την ποιότητα του διαθέσιμου
νερού άρδευσης. Για παράδειγμα, νερό με ηλεκτρική
αγωγιμότητα 3-3,5 dS/m στο οποίο μπορεί επιτυχώς να
καλλιεργηθεί το κολοκυθάκι, στο αγγουράκι αναμένεται
μειωμένη παραγωγή, ενώ σε πολύ ευαίσθητες φυτείες
όπως η φράουλα και το φασολάκι η παραγωγή μπορεί να
είναι μηδενική.
•
Εφαρμογή κατάλληλων κλαδεμάτων για περιορισμό της
φυλλικής επιφάνειας
. Εκεί όπου οι διαθέσιμες ποσότητες
νερού είναι πολύ περιορισμένες και η άρδευση των
δέντρων θα γίνει με σκοπό και μόνο τη συντήρησή τους,
οι γεωργοί παροτρύνονται να χρησιμοποιούν μειωμένες
ποσότητες λιπασμάτων, ιδιαίτερα αζωτούχων, και να
πραγματοποιούν κλαδέματα με σκοπό τον περιορισμό
της ανάπτυξης των δέντρων.
•
Κάλυψη των ανοικτών δεξαμενών
. Για τους γεωργούς οι
οποίοι διαθέτουν ανοικτές δεξαμενές για αποθήκευση
του νερού, εκεί όπου είναι εφικτό, η ελεύθερη επιφάνεια
