Αστράγαλος της Χιονίστρας (Αρκογεναίκα)
Το Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου είναι
αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας και στενής συνεργασίας
μεγάλου αριθμού ερευνητών της κυπριακής χλωρίδας.
Εκδόθηκε από τον Φιλοδασικό Σύνδεσμο Κύπρου το
2007 και σε αυτό αξιολογούνται 328 φυτά της κυπριακής
χλωρίδας. Τα κόκκινα βιβλία και οι κόκκινοι κατάλογοι
χρησιμοποιούνται διεθνώς και αναφέρονται σε φυτά ή
ζώα που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, κατατάσσοντάς τα
σε κατηγορίες κινδύνου εξαφάνισης με βάση ποσοτικά
κριτήρια και μέσα από καθορισμένη μεθοδολογία της
Διεθνούς Ένωσης Διατήρησης της Φύσης(IUCN). Μέσα
από αυτή τη στήλη, το Τμήμα Δασών δίνει την ευκαιρία
στον Κύπριο Αγρότη να γνωρίσει αριθμό φυτών που
περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της
Κύπρου.
Το φυτό
Αρκογεναίκα, Αστράγαλος της Χιονίστρας
-
Astragalus echinus
subsp.
Chionistrae
είναι ακανθώδης,
πυκνόκλαδος ημίθαμνος της οικογένειας Fabaceae, με
ύψος που σπάνια ξεπερνά τα 15 cm και που σχηματίζει
πυκνές ημισφαιρικές τούφες πάνω στο έδαφος. Τα φύλλα
είναι πολύ μικρά, σύνθετα με 2-7 ζεύγη φυλλαρίων μήκους
5 mm και πλάτους 2 mm, με πυκνό τρίχωμα και με ράχη
που καταλήγει σε λεπτή άκανθα. Τα άνθη είναι χρώματος
κρεμώδους-λευκού ή αχνορόδινου (τα πέταλα) και φέρονται
στις μασχάλες των φύλλων.
Εξάπλωση:
Ενδημικό υποείδος της Κύπρου που περιορίζεται
στα μεγαλύτερα υψόμετρα του Εθνικού Δασικού Πάρκου
Τροόδους (γύρω από τη Χιονίστρα), σε αρκετές ομάδες
μικρής έκτασης και σε μια θέση στον Πρόδρομο.
Ενδιαίτημα:
Ξηρές βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, σε
ανοίγματα πευκοδάσους, σε πυριγενείς σχηματισμούς
(υψόμετρο 1700-1880 m στη Χιονίστρα και 1400 m στον
Πρόδρομο).
Βιολογία:
Άνθιση: Ιούλιος-Σεπτέμβριος. Καρποφορία:
Αύγουστος-Οκτώβριος.
Κατάσταση διατήρησης και απειλές:
Οι μεγαλύτεροι
υποπληθυσμοί (πάνω από 7.500 φυτά) βρίσκονται σε
προστατευόμενη περιοχή με ελεγχόμενες δραστηριότητες.
Απειλείται σε μικρό βαθμό από αναδασωτικές εργασίες
και λιγότερο από οικιστική ανάπτυξη στον Πρόδρομο. Η
μεγαλύτερη απειλή για το φυτό αυτό είναι οι κλιματικές
αλλαγές και αποτελεί ένα από τα ενδημικά του Τροόδους που
θα διατρέξουν άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης αν επαληθευτούν
τα σενάρια για αύξηση της θερμοκρασίας ακόμη και κατά 2
βαθμούς Κελσίου.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΦΥΤΑ
Υφιστάμενα μέτρα προστασίας:
Η κύρια περιοχή εξάπλωσής
του είναι προστατευόμενο κρατικό δάσος που έχει ενταχθεί
στο Δίκτυο Natura 2000. Έχουν συλλεχθεί σπέρματα για
παραγωγή φυτών για εγκατάσταση στον βοτανικό κήπο
Τροόδους (Αμιάντου). Συμμετέχει συχνά στις κοινότητες
του οικοτόπου προτεραιότητας σερπεντινόφιλα λιβάδια της
Κύπρου (62B0*).
Προτεινόμενα μέτρα προστασίας: Παρακολούθηση σε αραιά
διαστήματα, αποφυγή εκτέλεσης αναδασώσεων στις θέσεις
του και προστασία της θέσης στον Πρόδρομο σε συνεργασία
με τις τοπικές Αρχές.
Κατηγορία κινδύνου (σύμφωνα με IUCN):
Εύτρωτο.
Κείμενο:
K. Καΐλης
K. Παπασάββας
Φωτογραφίες:
Χ.Σ. Χριστοδούλου
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 7 4 1
54
