10
A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 7
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 2
ΓΕΩΡΓIΑ
Με τον όρο «εμβολιασμός» εννοούμε την ένωση τμημάτων
ενός φυτού με ένα άλλο φυτό του ιδίου είδους. Το μέρος
του φυτού που δέχεται τον εμβολιασμό και έχει και τις ρίζες
ονομάζεται υποκείμενο, ενώ το μέρος που τοποθετείται
λέγεται μπόλι, εμβόλιο ή αντικείμενο. Ο βασικός λόγος
που γίνεται ο εμβολιασμός είναι η ποιοτική και ποσοτική
βελτίωση της παραγωγής ή η αλλαγή ποικιλίας.
Για καλύτερη επιτυχία στον εμβολιασμό πρέπει να
λάβουμε υπόψη μας κάποιες βασικές προϋποθέσεις
όπως: (α) η συγγένεια του εμβολίου με το υποκείμενο, (β)
η προετοιμασία του υποκειμένου για τον εμβολιασμό, (γ) ο
βαθμός τελειότητας στην εκτέλεση του εμβολιασμού, (δ) η
εποχή του εμβολιασμού και (ε) οι κλιματικές συνθήκες που
επικρατούν κατά την περίοδο διεξαγωγής του εμβολιασμού.
Όσο μικρότερη ηλικία έχουν τα τμήματα των φυτών που
εμβολιάζουμε τόσο μεγαλύτερη επιτυχία έχουμε στον
εμβολιασμό.
Οι εμβολιασμοί διακρίνονται γενικά σε εγκεντρισμούς
και ενοφθαλμισμούς. Στους εγκεντρισμούς το εμβόλιο
αποτελείται από τμήμα κληματίδας με ένα ή δυο
οφθαλμούς, ενώ στους ενοφθαλμισμούς από ένα οφθαλμό
με λίγο ξύλο. Αυτοί μπορεί να είναι επιτραπέζιοι, οι οποίοι
χρησιμοποιούνται κυρίως από τους φυτωριούχους για την
παραγωγή έρριζων εμβολιασμένων φυτών, ή επιτόπιοι οι
οποίοι γίνονται από τους αμπελουργούς στα αγροτεμάχια.
Οι κυριότερες κατηγορίες επιτόπιων εγκεντρισμών είναι
ο σχιστός και ο επιτραπέζιος αγγλικός και οι κυριότεροι
ενοφθαλμισμοί ο μαγιόρκειος και το όρθιο «Τ».
Εγκεντρισμοί
Επιτόπιος σχιστός εμβολιασμός
Ο σχιστός εμβολιασμός εφαρμόζεται από τον Μάρτιο μέχρι
τα μέσα Απριλίου, τόσο σε νεαρά (ενός έτους) όσο και σε
ηλικιωμένα φυτά, αφού αρχίσει η κυκλοφορία των χυμών.
Πριν τη διενέργεια του εμβολιασμού (3-5 ημέρες), κόβεται
το φυτό λίγο πιο πάνω από το σημείο του εμβολιασμού ούτως
ώστε να σταματήσουν οι χυμοί (δάκρυα) που εμποδίζουν
την καλή συγκόλληση του εμβολίου με το υποκείμενο.
Κατά την ημέρα του εμβολιασμού το υποκείμενο κόβεται
στο ύψος της επιφάνειας του εδάφους. Με ειδικό εργαλείο
διενεργείται σχισμή στο υποκείμενο και τοποθετείται το
εμβόλιο (κεντράδι) με ένα μάτι. Εάν το υποκείμενο είναι
χοντρό, τότε τοποθετούμε δύο ή περισσότερα κεντράδια
ανάλογα με το πάχος του υποκειμένου. Μετά τον
εμβολιασμό δένεται το σημείο εμβολιασμού και καλύπτεται
με προστατευτική αλοιφή (μάστιχο). Ακολούθως το εμβόλιο
καλύπτεται με άμμο ή ψιλό χώμα για να προστατεύεται από
την ξηρασία και τους παγετούς.
Επιτραπέζιος Αγγλικός Εμβολιασμός
Εφαρμόζεται στις αρχές της άνοιξης, συνήθως τον
Μάρτιο. Οι τομές στα εμβόλια και υποκείμενα γίνονται με
εμβολιαστικές μηχανές. Η πιο διαδεδομένη από αυτές
και με τη μεγαλύτερη επιτυχία είναι οι εμβολιαστικές
μηχανές τύπου ωμέγα «Ω». Τα μοσχεύματα πρέπει να έχουν
μήκος περίπου 35-40 εκατοστά. Για καλύτερη επιτυχία τα
υποκείμενα και τα εμβόλια πρέπει να έχουν το ίδιο πάχος,
περίπου 8-10 χιλιοστά. Η θερμοκρασία και η υγρασία
είναι οι κυριότεροι παράγοντες που βοηθούν στη γρήγορη
ένωση του εμβολίου με το υποκείμενο. Για να αναπτυχθεί ο
επουλωτικός ιστός (κάλλος) τοποθετούμε τα εμβολιασμένα
μοσχεύματα σε κιβώτια, μέσα σε θερμοθαλάμους με
ρυθμιζόμενη θερμοκρασία και υγρασία. Η μέθοδος αυτή
εφαρμόζεται και επί τόπου στον αμπελώνα με μεγάλη
επιτυχία με ειδική μηχανή χεριού.
Ενοφθαλμισμοί
Μαγιόρκειος ενοφθαλμισμός
Ο εμβολιασμός αυτός γίνεται από τις αρχές μέχρι τα τέλη
Σεπτεμβρίου, ανάλογα με τις οικολογικές συνθήκες της
περιοχής. Καθοριστικός παράγοντας είναι η θερμοκρασία,
που πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 15οC, με άριστη
τους 24-26
ο
C. Επίσης, πρέπει να απουσιάζουν οι πολλές
βροχές, που δημιουργούν προβλήματα στην επιτυχία του.
Ο εμβολιασμός στο υποκείμενο γίνεται σε ύψος 10-15
εκατοστά πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Για την
προετοιμασία του χρειάζονται δύο τομές, η πρώτη τομή έχει
βάθος 2-3 χιλιοστά και γίνεται με γωνία κλίσης ως προς
τον άξονα και προς τα πάνω λίγο μικρότερη από 45ο, ενώ η
δεύτερη αρχίζει 2,5-3 εκατοστά πιο πάνω από την πρώτη και
καταλήγει στο κάτω άκρο της. Με τον τρόπο αυτό αφαιρείται
ένα λεπτό κομμάτι ξύλου χωρίς να φανεί η εντεριώνη (ιστός
με καφέ χρώμα στο κέντρο της κληματίδας). Τα εμβόλια
αφαιρούνται συνήθως μια ημέρα πριν γίνει ο εμβολιασμός
ή το πρωί της ίδιας ημέρας και τοποθετούνται σε ένα δοχείο
με νερό. Για να αφαιρεθεί
το
εμβόλιο
γίνονται
δυο τομές. Η πρώτη,
βάθους 2 - 3 χιλ. γίνεται
0,5 - 1 εκ. κάτω από τον
οφθαλμό και με γωνία
κλίσης 45ο ως προς τον
άξονα της κληματίδας και
προς τα πάνω. Η δεύτερη
Οφθαλμός ή μάτι
Θεόδουλος Γεωργίου
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
Τρόποι εμβολιασμού της αμπέλου
Με τον όρο «εμβολιασμός» εννοούμε την ένωση τμημάτων ενός φυτού με ένα άλλο φυτό του ιδίου είδους. Το μέρος του
φυτού που δέχεται τον εμβολιασμό και έχει και τις ρίζες ονομάζεται
υποκείμενο
, ενώ το μέρος που τοποθετείται λέγεται
μπόλι, εμβόλιο ή αντικείμενο
. Ο βασικός λόγος που γίνεται ο εμβολιασμός είναι η ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της
παραγωγής ή η αλλαγή ποικιλίας.
εμβόλιο
μάστιχο
υποκείμενο
Υποκείμενο
με σχήμα Ω
Εμβόλιο
με σχήμα Ω
Ένωση υποκειμένου
με το εμβόλιο
