ΑΓΡΟΤΗΣ
•
37
Η συγκεκριμένη πάθηση οφείλεται στο άκαρι βαρρόα,
Varroa
jacobsoni
, το οποίο παρασιτεί τόσο στον γόνο όσο και στις
ενήλικες μέλισσες. Το μήκος του σώματος του (1mm) μας επι-
τρέπει να το εντοπίσουμε ακόμα και με γυμνό μάτι. Η βαρρόα
πολλαπλασιάζεται στα κλειστά κελιά του γόνου αφού εισέρχε-
ται σ΄αυτά λίγο πριν σφραγιστούν. Γεννά 5-6 αυγά και, ενώ,
από τον εργατικό γόνο προλαβαίνουν να εξελιχθούν μόνο
2 (σπάνια 3), στον κηφηνογόνο εξελίσσονται συνήθως 3-4
ακάρεα. Αυτό υποδεικνύει ότι τα μελίσσια με μεγάλο αριθμό
κηφηνογόνου, σε περίπτωση προσβολής από βαρρόα, απει-
λούνται περισσότερο. Τα ακάρεα εξέρχονται με τη μέλισσα
από τα κελιά και παρασιτούν σε αυτή για κάποιο χρονικό διά-
στημα. Η βαρρόα έχει την ικανότητα χάρις στο ιδιαίτερο μυικό
της σύστημα να προσκολλάται στη μέλισσα όπου αναρροφά
αίμα (αιμολέμφο) με αποτέλεσμα να αδυνατούν και να ακρω-
τηριάζονται οι μέλισσες. Έτσι παρατηρούμε μέλισσες χωρίς
φτερά και ασύμμετρα πόδια που καθίστανται ανίκανες να πε-
τάξουν και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην κυψέλη
με αποτέλεσμα οι υπόλοιπες μέλισσες να τις πετάνε εκτός
κυψέλης. Ο πληθυσμός μειώνεται σταδιακά με αποτέλεσμα
το μελίσσι να καταρρέει. Η βαρρόα μεταφέρεται από μελίσσι
σε μελίσσι με τη λεηλασία, την παραπλάνηση, ακόμα και με
τις επεμβάσεις του ίδιου του μελισσοκόμου με τη μεταφορά
κλειστού γόνου ή και μελισσών, καθώς επίσης και με συνε-
νώσεις μελισσιών.
Σήμερα, ο ενημερωμένος μελισσοκόμος που παρακολουθεί τα
μελίσσια του και επιμορφώνεται τακτικά για τους ορθούς μελισ-
σοκομικούς χειρισμούς, μπορεί να αντιμετωπίσει την βαρροϊ-
κή ακαρίαση αποτελεσματικά. Η αντιμετώπιση της ασθένειας
αυτής μπορεί να γίνει είτε με χημικά μέσα είτε με βιοτεχνικές
μεθόδους.
Τα χημικά μέσα είναι χημικά σκευάσματα τα οποία είναι εγκε-
κριμένα για χρήση στη μελισσοκομία καθώς και τα βιολογικά
όπως το οξαλικό οξύ, το γαλακτικό οξύ και το μυρμηγκικό οξύ.
Κατά τη χρήση χημικών σκευασμάτων θα πρέπει να ακολου-
θούνται πιστά οι οδηγίες τόσο για τη δοσολογία όσο και για την
παραμονή τους στην κυψέλη. Σε κάθε περίπτωση συστήνεται
η προσεκτική και έγκαιρη εφαρμογή τους καθώς και η εναλλα-
γή των χημικών ουσιών για την αποτροπή ανάπτυξης ανθεκτι-
κότητας του ακάρεως.
Οι βιοτεχνικές μέθοδοι είναι χρονοβόρες και επίπονες στην
εφαρμογή τους. Μια τέτοια μέθοδος είναι η αφαίρεση κηφηνο-
γόνου από την κυψέλη. Με αυτή την τεχνική απομακρύνεται ένα
μεγάλο μέρος του πληθυσμού της βαρρόας χωρίς τη χρήση χη-
μικών σκευασμάτων. Η εφαρμογή σίτας στη βάση της κυψέλης
είναι ένας άλλος τρόπος απομάκρυνσης της βαρρόας.
Η καταπολέμηση της βαρρόας πρέπει να γίνεται κατά τους φθι-
νοπωρινούς μήνες αφού τρυγηθούν τα μελίσσια και ο γόνος
βρίσκεται σε φθίνουσα τάση. Οι μελισσοκόμοι πρέπει να είναι
προσεκτικοί και παρατηρητικοί ούτως ώστε να λαμβάνουν μέ-
τρα αντιμετώπισης έγκαιρα, προτού εξαπλωθεί η ασθένεια στο
μελισσοκομείο. Καλό θα είναι να γίνεται καθολική αντιμετώπι-
ση σε κάθε περιοχή για να αποφεύγεται η επιμόλυνση των με-
λισσοκομείων από τα γειτονικά. Κανένα σκεύασμα δεν πρέπει
να εφαρμόζεται όταν οι μέλισσες συλλέγουν και αποθηκεύουν
τροφές (νέκταρ και γύρη) ή εφόσον πρόκειται να συλλεγεί/τρυ-
γηθεί το μέλι. Ανάμεσα στην ημέρα εφαρμογής των χημικών
σκευασμάτων και στην ημέρα συλλογής του μελιού πρέπει να
μεσολαβεί ο απαραίτητος ελάχιστος χρόνος ώστε να μειώνεται
στο ελάχιστο η συγκέντρωση φαρμάκου στο μέλι.
Για την ορθή καταπολέμηση της βαρρόας η καλύτερη άμυνα
είναι η πρόληψη. Ο μελισσοκόμος και όχι απλά ο κάτοχος κυ-
ψελών πρέπει να δρα έγκαιρα και αποτελεσματικά στην κατα-
πολέμησή της με τους ορθούς χειρισμούς του. Δεν πρέπει να
ξεχνάμε ότι δυνατά μελίσσια σε περιοχές με έντονη ανθοφορία
είναι ικανότερα να κρατηθούν σε περίπτωση εισβολής από
βαρρόα.
Οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες είναι πάντα στη διάθεση των μελισ-
σοκόμων για οποιαδήποτε βοήθεια αναφορικά με τις ασθένειες
των μελισσών.
Μελισσοκομικά
Νέα
Βαρροϊκή ακαρίαση και τρόποι αντιμετώπισης
Παναγιώτα Χαραλάμπους
Κτηνιατρική Επιθεωρήτρια
στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
Α
ναμφίβολα η μέλισσα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη γονιμοποίηση άγριων και καλλιεργούμενων φυ-
τών όσο και στον τομέα της διατροφής και θεραπείας, συμβάλλοντας ουσιαστικά με την παραγωγή μελιού,
γύρης, βασιλικού πολτού και πρόπολης. Για να επιτευχθεί ουσιαστικά η αποστολή αυτή, η μέλισσα πρέπει να είναι
υγιής. Μια από τις συχνές και σοβαρές ασθένειες των μελισσών εξακολουθεί να παραμένει η βαρροϊκή ακαρίαση.
Στην Κύπρο πρωτοεμφανίστηκε το 1982 οπόταν προκάλεσε και μείωση των κυψελών γύρω στο 43%.
