A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8
/
T E Υ Χ Ο Σ 4 7 3
44
Μέλισσες στο μέλι
Τα αποτελέσματα της εργασίας αυτής σχετικά με την
περιορισμένη ρύπανση του μελιού από φυτοπροστατευτικές
ουσίες, συμφωνούν με τις εργασίες των Karazafiris, et al.
(2005), Johansen & Mayer, (1990), Atkins, Kellum, (1984),
οι οποίοι δέχονται ότι η ρύπανση από το περιβάλλον είναι
περιορισμένη ή ανύπαρκτη. Οι μέλισσες αποδεικνύεται
ότι διαθέτουν μηχανισμούς με τους οποίους αποτρέπουν
τη ρύπανση των προϊόντων τους από το περιβάλλον. Μια
μέλισσα όταν βρεθεί σε περιβάλλον όπου εφαρμόζονται
χημικά σκευάσματα, ανάλογα με την τοξικότητα της
φυτοπροστατευτικής ουσίας, είτε πεθαίνει στον αγρό είτε
κοντά ή μέσα στη φωλιά της. Εξάλλου, οι συλλέκτριες
μέλισσες που μεταφέρουν επιβαρυμένη τροφή (νέκταρ,
γύρη, νερό), συνήθως δεν γίνονται δεκτές από τις μέλισσες
«φρουρούς» της κυψέλης, οι οποίες αντιλαμβάνονται
την τοξικότητα του φορτίου και τους απαγορεύουν την
είσοδο στην κυψέλη λόγω της διαφορετικής τους οσμής,
προστατεύοντας ταυτόχρονα το αποθηκευμένο μέλι (Atkins
1995). Το φαινόμενο είναι γνωστό στους μελισσοκόμους,
οι οποίοι παρατηρούν μπροστά στην κυψέλη τους μάχες
μελισσών, με κάποιες να προσπαθούν να μπουν και άλλες
να τις διώχνουν.
Τέλος, σύμφωνα με άλλους ερευνητές, σε περίπτωση που
το επιβαρυμένο νέκταρ περάσει στην κυψέλη, οι οικιακές
μέλισσες δεν το επεξεργάζονται περαιτέρω (Johansen
& Mayer, 1990). Σε αντίθεση, άλλες μελέτες όπως αυτή
των Lambert et al., 2013 αποδεικνύουν τον εντοπισμό
υπολειμμάτων δραστικών ουσιών φυτοπροστατευτικών
προϊόντων στις κυψέλες και συμπεραίνουν ότι το μέλι και
η γύρη θα μπορούσαν, μεταξύ άλλων, να αποτελέσουν
καλούς δείκτες σε προγράμματα παρακολούθησης των
γεωργικών φαρμάκων. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται
για μυκητοκτόνα, κυρίως, τα οποία στερούνται διακριτικής
οσμής που θα μπορούσαν να εντοπίσουν οι μέλισσες.
Παρά το γεγονός ότι κάποιες από τις περιοχές από τις
οποίες λήφθηκαν μέλια και αναλύθηκαν, παρουσίαζαν
έντονη αγροτική δραστηριότητα και υπήρχαν σε αυτές
εντατικές καλλιέργειες όπως εσπεριδοειδή, πατάτες,
λαχανικά και αμπέλια, εντούτοις οι περιοχές αυτές θα
μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την άσκηση βιολογικής
μελισσοκομίας εφόσον το τελικό προϊόν της κυψέλης
δεν επιβαρύνεται από το περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας
την ίδια προσέγγιση, θα μπορούσε να συζητηθεί εκ νέου
σε επίπεδο ΕΕ η αναθεώρηση της απόστασης των τριών
χιλιομέτρων από εντατικές καλλιέργειες που ορίζεται στον
Κανονισμό (ΕΚ) 889/2008 ως ασφαλήε για την τοποθέτηση
των μελισσοκομείων, εφόσον είναι γνωστό ότι η μέλισσα
μπορεί να ταξιδέψει σε μεγαλύτερες αποστάσεις για
εξεύρεση τροφών εάν και εφόσον δεν υπάρχει τροφή στη
συγκεκριμένη ακτίνα που ορίζει ο Κανονισμός, ενώ από την
άλλη, φυτοφάρμακα μπορούν να μεταφερθούν με αέριες
μάζες σε αποστάσεις κατά πολύ μεγαλύτερες των τριών
χιλιομέτρων. Άρα το περιβάλλον της μέλισσας μπορεί να
είναι επιβαρυμένο, αλλά οι μέλισσες έχουν μηχανισμούς με
τους οποίους διατηρούν την κυψέλη τους μακριά από την
επιβάρυνση αυτή.
Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης καταδεικνύουν
ότι στην περίπτωση της Κύπρου θα μπορούσαν κάλλιστα
να εφαρμοστούν οι πρόνοιες της κοινοτικής νομοθεσίας
για άσκηση βιολογικής μελισσοκομίας, τουλάχιστον στις
περιοχές με ήπια γεωργική δραστηριότητα, λαμβάνοντας
υπόψη ότι στις περιοχές αυτές αλλά και στις περιοχές με
εντατική γεωργία τα αποτελέσματα των εργαστηριακών
αναλύσεων είναι αρνητικά ως προς τον εντοπισμό δραστικών
φυτοπροστατευτικών ουσιών που εφαρμόζονται στις
καλλιέργειες. Παρόλα αυτά, ασφαλέστερα συμπεράσματα
μπορούν να εξαχθούν με την εφαρμογή ενός προγράμματος
παρακολούθησης υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών
δραστικών ουσιών στα προϊόντα κυψέλης όπως μέλι και
γύρη, από διάφορες γεωγραφικές περιοχές όπου ασκείται
εντατικοποιημένη και μη εντατικοποιημένη γεωργία.
Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020
Το Καθεστώς 4.1 «Επενδύσεις που βελτιώνουν
τις συνολικές επιδόσεις και τη βιωσιμότητα των
γεωργοκτηνοτροφικών
εκμεταλλεύσεων»
αποτελεί
ένα από τα πιο σημαντικά Καθεστώτα ενίσχυσης του
Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 - 2020 όσον
αφορά τόσο τη χρηματοοικονομική του βαρύτητα, αφού
λαμβάνει ένα σημαντικό ποσοστό της δημόσιας δαπάνης
του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 - 2020, όσο
και τη σημασία του, αφού στοχεύει άμεσα στη βελτίωση
της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων αλλά
και στη βελτίωση της τεχνολογίας και εκμηχάνιση της
παραγωγής στις γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
Στο καθεστώς αυτό περιλαμβάνεται και ο κλάδος της
μελισσοκομίας, με έναν κατάλογο επιλέξιμων δαπανών
που καλύπτει εκτός της μελισσοκομικής αποθήκης και
εργαστήριο, εμφιαλωτήριο και τον υπόλοιπο μελισσοκομικό
εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένου και του μελισσοκομικού
αυτοκινήτου.
Μελισσοκομείο στο Παλαιχώρι
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΝΕΑ
