από ιδιώτες. Οι σπόροι, ιδιαίτερα των ευπαθών ποικιλιών, καλό είναι να εµβαπτίζονται σε διάλυµα µυκητο-
κτόνου για να περιοριστεί η προσβολή από µυκητολογικές ασθένειες κατά τη βλαστική περίοδο. Κατάλληλη
εποχή σποράς είναι, για το κριθάρι από τις αρχές έως το τέλος Νοεµβρίου και για το σιτάρι από τα µέσα Νο-
εµβρίου ως τα µέσα ∆εκεµβρίου. Η ποσότητα του σπόρου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 15 κιλά το δεκάριο. Συ-
στήνεται η χρήση γραµµικών σπορέων, οι οποίοι εξασφαλίζουν οικονοµία σπόρου, καλύτερη κατανοµή και
οµοιόµορφο βάθος σποράς.
2.
ΕΣΠΕΡΙ∆ΟΕΙ∆Η
Τα δέντρα εξακολουθούν να ποτίζονται κανονικά ανάλογα µε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν και το
πρόγραµµα άρδευσης που ακολουθείται. Η διατήρηση της απαιτούµενης υγρασίας στο ριζόστρωµα εξασφα-
λίζει την οµαλή φυσιολογική λειτουργία των δέντρων και την ανάπτυξη και ωρίµανση των καρπών, ιδιαίτερα
για τα είδη που συγκοµίζονται πρώιµα, όπως τα οµφαλοφόρα πορτοκάλια, οι κληµεντίνες, τα γκρέιπφρουτ και
τα λεµόνια. Κατά τη χειµερινή περίοδο, τοποθετούνται στη φυτεία τα φωσφοροκαλιούχα λιπάσµατα και η κο-
πριά, η οποία πρέπει να είναι καλά χωνεµένη και µε µικρή περιεκτικότητα σε άλατα. Οι ποσότητες και οι τύποι
των λιπασµάτων που θα χρησιµοποιηθούν βασίζονται σε αναλύσεις φύλλων και εδάφους που έγιναν την πε-
ρίοδο Αυγούστου – Σεπτεµβρίου. Τον Οκτώβριο, συστήνεται να γίνει καταστροφή των ζιζανίων καθώς αυτά αν-
ταγωνίζονται τα δέντρα σε νερό και θρεπτικά στοιχεία. Η καταπολέµησή τους µπορεί να γίνει µηχανικά µε τη
χρήση χορτοκοπτικών µηχανών ή µε ελαφριά καλλιέργεια του εδάφους, καθώς και χηµικά µε τη χρήση ζιζα-
νιοκτόνων. Ο κυριότερος εχθρός των εσπεριδοειδών αυτήν την εποχή είναι η Μεσογειακή Μύγα που προ-
σβάλλει τους καρπούς µόλις αρχίσουν να ωριµάζουν και ενώ είναι πράσινοι εξωτερικά. Αντιµετωπίζεται µε δο-
λωµατικούς ψεκασµούς, οι οποίοι βασίζονται στις συλλήψεις των παγίδων παρακολούθησης (7 έντοµα/πα-
γίδα/εβδοµάδα). Το δόλωµα παρασκευάζεται µε ένα εντοµοκτόνο, σε συνδυασµό µε προσελκυστικές
πρωτεΐνες και εφαρµόζεται στη νοτιοδυτική πλευρά του δέντρου σε χοντρές σταγόνες καλύπτοντας 1-2 τετρ.
µέτρα φυλλώµατος. Η Κορυφοξήρα είναι σοβαρή ασθένεια που προσβάλλει, κυρίως, τη λεµονιά, τη µαντόρα,
τη νεραντζιά (κιτροµηλιά) και το περγαµόντο και, σπανίως, τα άλλα είδη εσπεριδοειδών. Εκδηλώνεται µε την
αποξήρανση κλαδίσκων από την κορυφή προς τα κάτω, η οποία επεκτείνεται και στους βραχίονες και οδηγεί,
σταδιακά, στην ξήρανση των δέντρων. Θα πρέπει, αρχικά, να αφαιρούνται σχολαστικά οι ξεροί κλάδοι µαζί µε
τµήµα υγιούς βλαστού περίπου 15 εκ., να αποµακρύνονται από τη φυτεία και να καταστρέφονται. Επίσης,
εφαρµόζονται ψεκασµοί µε χαλκούχα σκευάσµατα ή κατάλληλα µυκητοκτόνα µετά τη συγκοµιδή, µετά από
παγετό ή χαλάζι και µετά το κλάδεµα την Άνοιξη. Σε περίπτωση που επικρατήσει υγρός καιρός, τότε, πιθα-
νόν, να εµφανιστεί προσβολή από Φυτόφθορα. Γίνονται ψεκασµοί µε χαλκούχα σκευάσµατα ή κατάλληλα
µυκητοκτόνα προσέχοντας το ψεκαστικό διάλυµα να καλύπτει το κάτω µέρος των δέντρων και το έδαφος.
3.
ΕΛΙΕΣ
Η κυριότερη καλλιεργητική εργασία που γίνεται αυτήν την περίοδο στις ελαιοφυτείες είναι η συγκοµιδή του
καρπού τόσο για επιτραπέζια χρήση, όσο και για παραγωγή ελαιολάδου. Άριστης ποιότητας ελαιόλαδο πα-
ράγεται όταν οι καρποί συγκοµιστούν στο κατάλληλο στάδιο ωρίµανσης όταν, δηλαδή, το χρώµα τους αλλάζει
από πράσινο σε ιώδες και µέχρι να µαυρίσουν εξωτερικά, είναι χωρίς χτυπήµατα και προσβολές από ∆άκο και
δεν περιέχουν ξένες προσµίξεις. Αν χρησιµοποιούνται µηχανικά µέσα για τη συγκοµιδή, πρέπει να προσέ-
χουµε να µην τραυµατίζονται οι καρποί και τα δέντρα. Επίσης, συστήνεται η χρήση πλαστικών διχτύων και οι
ελιές που συγκοµίζονται να µεταφέρονται αυθηµερόν στο ελαιοτριβείο. Η καταπολέµηση του ∆άκου συνεχί-
ζεται µε την εφαρµογή δολωµατικών ψεκασµών, εφόσον η θερµοκρασία είναι ευνοϊκή για τη δράση του εν-
τόµου και συλλαµβάνονται έντοµα στις παγίδες παρακολούθησης. Βασική φροντίδα για τις ελιές αποτελεί το
κλάδεµα καρποφορίας που στόχο έχει να δηµιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για βλάστηση και καρποφορία
και, παράλληλα, να παρεµποδιστεί η ανάπτυξη εχθρών και ασθενειών. Αφαιρούνται ξεροί, µη παραγωγικοί ή
προσβεβληµένοι βλαστοί και αραιώνεται η πυκνή βλάστηση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής φωτισµός
και αερισµός σε όλην την κόµη του δέντρου. Τα κλαδέµατα πρέπει να αποµακρύνονται από τον ελαιώνα
καθώς αποτελούν εστία πολλαπλασιασµού επιβλαβών εντόµων, όπως ο Φλοιοτρίβης. Επίσης, µετά το κλά-
δεµα συστήνεται ψεκασµός µε χαλκούχα σκευάσµατα, έτσι ώστε να αποφεύγεται η ανάπτυξη ασθενειών και,
κυρίως, του Κυκλοκόνιου.
4.
ΦΥΛΛΟΒΟΛΑ
Τα δέντρα πρέπει να συνεχίσουν να δέχονται τις απαραίτητες περιποιήσεις και µετά τη συγκοµιδή των φρού-
των, για να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση από πλευράς υγείας και ζωηρότητας. Aν δεν έχουµε πρώιµες
βροχοπτώσεις, oι αρδεύσεις συνεχίζονται και το Φθινόπωρο σε πιο αραιά, όµως, χρονικά διαστήµατα. Οι ανα-
ΑΓΡΟΤΗΣ
53
