Φυσιολογία της πατάτας και παραγωγή
Σοφοκλής Γρηγορίου
Ανώτερος Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών
στο Iνστιτούτο Γεωργικών Eρευνών
Ο
ι αποδόσεις µιας καλλιέργειας πατάτας εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, εξωγενείς και ενδογενείς.
Στους εξωγενείς παράγοντες αναφέρονται οι εδαφοκλιµατικές συνθήκες ανάπτυξης και οι τεχνικές καλ-
λιέργειας. Στους ενδογενείς αναφέρονται το γενετικό δυναµικό της ποικιλίας, η υγεία και η φυσιολογική ηλι-
κία του πατατόσπορου. Η παραγωγή της πατάτας καθορίζεται από τον αριθµό των φυτών ανά δεκάριο, τον
αριθµό των βλαστών ανά φυτό, τον αριθµό των κονδύλων ανά βλαστό και το βάρος ενός εκάστου των κον-
δύλων.
Ο αριθµός των φυτών, ανά δεκάριο, καθορίζεται, κυρίως, από τις αποστάσεις φύτευσης. Πολύ µικρές απο-
στάσεις επί της γραµµής, µπορεί να οδηγήσουν σε ανταγωνισµό των παραγόµενων κονδύλων, µε αποτέλε-
σµα µικρότερο αριθµό κονδύλων ανά φυτό. Αρνητικές επιπτώσεις µπορεί να προκληθούν, επίσης, από µεγά-
λες αποστάσεις φύτευσης καθώς δεν αξιοποιούνται, πλήρως, όλα τα αποθέµατα στο χωράφι. Οι ρίζες του
φυτού αξιοποιούν λιγότερο έδαφος και τα φυτά µόνο στην πλήρη ανάπτυξή τους θα µπορέσουν να αξιοποι-
ήσουν ολοκληρωτικά την ηλιακή ακτινοβολία, µε αποτέλεσµα τη µείωση της παραγωγής. Ο αριθµός των βλα-
στών ανά κόνδυλο είναι χαρακτηριστικό της ποικιλίας, επηρεάζεται, όµως, από τη φυσιολογική ηλικία του
σπόρου και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις το φυτό δηµιουργεί µόνο ένα
βλαστό. Ο µέσος όρος αριθµού βλαστών ανά φυτό είναι 2-3 για τις ποικιλίες Νίκολα και Σπούντα και 3-4 για
την ποικιλία Κάρα.
Ο κόνδυλος είναι ένας τροποποιηµένος βλαστός που αναπτύσσεται υπόγεια και µε διαγεωτροπική πορεία
από τη βάση του µητρικού φυτού, ως αποτέλεσµα της διόγκωσης του άκρου του στόλωνα µε τη σταδιακή συσ-
σώρευση αποθησαυριστικών ουσιών. Οι οφθαλµοί του έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ευρισκοµένων σε λή-
θαργο οφθαλµών ενός βλαστού. Κατά τη διάρκεια της κονδυλοποίησης ο νέος κόνδυλος τρέφεται από το µη-
τρικό φυτό. Όταν αποκοπεί, κατά τη φάση της συγκοµιδής από το µητρικό φυτό, µπορεί να το αναπαράξει
πιστά. Ο αριθµός των κονδύλων που δηµιουργούνται ανά βλαστό καθορίζεται, κυρίως, από τις περιβαλλοντι-
κές συνθήκες. Ο αριθµός ποικίλει από έναν µέχρι πέντε κονδύλους. Ο αριθµός των κονδύλων, ανά βλαστό,
µπορεί να µειωθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης του φυλλώµατος. Το µέγεθος του κονδύλου
είναι το µέτρο του βαθµού ανάπτυξης ανά χρονική µονάδα και του χρόνου ανάπτυξης. Το χαρακτηριστικό
αυτό είναι κατά µεγάλο µέρος εξαρτώµενο από την ποικιλία. Μετά την άνθιση, οι κόνδυλοι είναι το µοναδικό
κέντρο συσσώρευσης των υδατανθράκων. Όσο µακρύτερη είναι η διάρκεια ανάπτυξης του βλαστού, τόσο
µεγαλύτερος µπορεί να είναι ο κόνδυλος. Για γονότυπους µε µικρούς κονδύλους, το
βάρος, σπάνια, ξεπερνά τα 70 γρ., ενώ για ποικιλίες µε µεγάλους κονδύλους, το
βάρος µπορεί να ξεπεράσει τα 200 γρ. Το µέγεθος του κονδύλου έχει µεγάλη
σηµασία ανάλογα µε τη χρήση του προϊόντος. Για πατάτες ψητές (bakers), οι
κόνδυλοι πρέπει να έχουν µέγεθος >60 mm, ενώ για πατατόσπορο απαιτεί-
ται µεγαλύτερος αριθµός κονδύλων µε µέγεθος 28-55 mm. Ο κόνδυλος της
πατάτας αποτελείται, κυρίως, από νερό. Η ξηρή ουσία του τελικού προϊόν-
16
ΑΓΡΟΤΗΣ
H Γεωργική µας
Έρευνα
Εικόνα 1: Επίδραση του µεγέθους του κονδύλου στην ανάπτυξη του φυτού
