από ορισµένα είδη µικροφυκών, τα οποία καταναλώνονται από τα οστρακοειδή όπου αυτές βιοσυσσωρεύον-
ται. Η κατανάλωσή τους από τον άνθρωπο προκαλεί διάφορα τοξικά σύνδροµα. Υπάρχουν διάφορες τοξίνες,
που ανάλογα µε τα συµπτώµατα που προκαλούν στον άνθρωπο ονοµάζονται παραλυτική (PSP), διαρροϊκή
(
DSP), νευροτοξική (NSP) και αµνησιακή (ASP) αντίστοιχα.
Όσον αφορά τη δεύτερη µεγάλη κατηγορία χηµικών κινδύνων/τοξικών ουσιών, όπως ο ψευδάργυρος, το κάδ-
µιο, ο µόλυβδος, οι διοξίνες και τα πολυχρωµιοµένα διφαινύλια, αυτά είναι δυνατό να ανευρεθούν στο υδά-
τινο περιβάλλον και να περάσουν στην τροφική αλυσίδα. Οι ουσίες αυτές προκαλούν δηλητηριάσεις όταν
προσληφθούν σε υψηλές συγκεντρώσεις. Η µακροχρόνια πρόσληψη σε χαµηλές συγκεντρώσεις σχετίζεται µε
ποικιλία νοσηµάτων, µε κυρίαρχο τις καρκινογενέσεις.
Καθοριστικής σηµασίας αποτελεί η πρόληψη των κινδύνων που έχουν αναφερθεί. Είναι σηµαντικό να εξετά-
ζονται οι πιθανοί κίνδυνοι ανά περίπτωση, από το στάδιο της αλίευσης µέχρι τη µεταφορά στον τελικό κατα-
ναλωτή. Η διατήρηση της ψυκτικής αλυσίδας είναι απαραίτητη για την αποφυγή των περισσότερων βιολογι-
κών κινδύνων, αλλά και την αποφυγή σχηµατισµού ισταµίνης (αφού η µετατροπή της ιστιδίνης σε ισταµίνη
πραγµατοποιείται από µικρόβια σε υψηλές θερµοκρασίες). Οι καλές υγιεινές πρακτικές είναι απαραίτητες για
την αποφυγή των επιµολύνσεων τόσο πάνω στο αλιευτικό σκάφος µετά την αλίευση, όσο και κατά τη διάρ-
κεια της επεξεργασίας και µεταποίησης των αλιευµάτων. Η υγιεινή του προσωπικού, ειδικότερα όσον αφορά
τα µικρόβια
Salmonella spp.
και
E. coli,
είναι ιδιαίτερα σηµαντική, αφού αποτελούν µέρος των µικροοργανι-
σµών του εντερικού σωλήνα και µπορεί να µεταδοθούν στα ψάρια µε κακούς χειρισµούς.
Ο τελικός καταναλωτής, αγοράζοντας τα ψάρια και τα προϊόντα τους, οφείλει να γνωρίζει την αναγκαιότητα
του καλού ψησίµατος, ακριβώς διότι οι βιολογικοί κίνδυνοι µειώνονται ή και εξαλείφονται σε υψηλές θερµο-
κρασίες (72°C). Η κατανάλωση ωµών αλιευτικών προϊόντων, πιθανώς, να ενέχει κινδύνους για τη δηµόσια
υγεία. Αξίζει να σηµειωθεί, βέβαια, ότι, οι βιοτοξίνες και η ισταµίνη δεν καταστρέφονται µε τη θέρµανση του
προϊόντος και, ως εκ τούτου, ο µόνος τρόπος προστασίας αποτελεί η επιτήρηση µε την οποία είναι επιφορτι-
σµένες οι αρµόδιες Αρχές προκειµένου να µην φθάσει στον τελικό καταναλωτή.
Συµπληρώνοντας τα παραπάνω, οποιεσδήποτε διατροφικές κρίσεις προκύπτουν πρέπει να γνωστοποιούνται,
έτσι ώστε οι βιοµηχανίες τροφίµων να λαµβάνουν τα κατάλληλα µέτρα για ανάκληση του προβληµατικού
προϊόντος και τη λήψη διορθωτικών ενεργειών.
Tριχινέλλωση
Nικόλαος Kρόκος
Kτηνιατρικός Λειτουργός
στις Kτηνιατρικές Yπηρεσίες
H
τριχινέλλωση είναι παρασιτική νόσος του πεπτικού και, κυρίως, του µυϊκού συστήµατος του ανθρώπου
και άλλων θηλαστικών, µεταξύ των οποίων ο χοίρος, ο αγριόχοιρος, το άλογο, τα κατοικίδια και τα άγρια
σαρκοφάγα.
Η νόσος οφείλεται, κυρίως, στο παράσιτο
Trichinella spiralis
,
καθώς και σε άλλα είδη του γένους
Trichinella
.
Τα ενήλικα άτοµα παρασιτούν στο λεπτό έντερο των ζώων και του ανθρώπου και οι προνύµφες στους γραµ-
µωτούς µυς των ίδιων ξενιστών. Η µόλυνση του χοίρου και άλλων ξενιστών γίνεται µε την κατανάλωση κρέ-
ατος οποιουδήποτε µολυσµένου ζώου που περιέχει ζωντανές και µολύνουσες προνύµφες του παρασίτου.
Σπανιότερα, η µόλυνση µπορεί να γίνει µε τροφή ή νερό που έχουν επιµολυνθεί µε κόπρανα ζώου που πρό-
σφατα (τελευταίο 24ωρο) έχει καταναλώσει µολυσµένο µε προνύµφες κρέας καθώς ορισµένος αριθµός προ-
νυµφών αποβάλλονται πάντοτε µε τα κόπρανα του µολυσµένου ξενιστή. Αποθήκη του παρασίτου στη φύση
αποτελούν τα άγρια σαρκοφάγα ζώα και τα τρωκτικά. Για την εξέλιξη των προνυµφών απαιτούνται 2-3 εβδο-
µάδες, ενώ η διάρκεια ζωής των προνυµφών είναι 260 ηµέρες στο κρέας και δύο µε τρεις µήνες σε αποσυν-
τιθέµενο κρέας. Η ενηλικίωση του παρασίτου γίνεται σε τέσσερις ηµέρες. Τα αρσενικά άτοµα πεθαίνουν αµέ-
σως µετά τη σύζευξη, ενώ τα θηλυκά ζουν 5-6 εβδοµάδες.
14
ΑΓΡΟΤΗΣ
