λίωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί ο σεισµός στο θαλάσσιο χώρο του Μεξικού, το 1985, µεγέθους
8,1.
Επέφερε εκτεταµένες καταστροφές στην πόλη του Μεξικού, 400 km µακριά από την εστία, λόγω του µα-
λακού, λιµναίας προέλευσης, αργιλικού υπεδάφους του και σχεδόν καθόλου βλάβες στην υπόλοιπη Χώρα.
Γιατί δεν γίνεται ανακοίνωση και για τη διάρκεια ενός σεισµού;
Για τον απλό λόγο ότι η διάρκεια για την οποία γίνεται αντιληπτός ένας σεισµός έχει άµεση σχέση µε τη θέση
παρατήρησής του και τα χαρακτηριστικά του εδάφους στη θέση αυτή. Υπάρχει, επιπλέον, και το υποκειµενικό
στοιχείο του παρατηρητή.
Γιατί γίνεται πρόγνωση καιρού, αλλά όχι σεισµών;
∆υστυχώς, το εσωτερικό της Γης δεν είναι ορατό και προσβάσιµο όπως είναι η ατµόσφαιρά της. Στην ατµό-
σφαιρα µπορούν να γίνουν µετρήσεις, να παρατηρηθούν εξελισσόµενα καιρικά φαινόµενα και µε βάση αυτά
να γίνουν προσοµοιώσεις για επερχόµενες µεταβολές και καιρικά χαρακτηριστικά. Η µελέτη των διεργασιών
του εσωτερικού της Γης, όµως, είναι σχεδόν αδύνατη. Προσπάθειες, όµως, γίνονται για πρόγνωση σεισµών µε
τη µελέτη πρόδροµων φαινόµενων, κάποια από τα οποία αναφέρθηκαν πιο πάνω. Προσπάθειες γίνονται, επί-
σης, και µέσω θεωριών όπως αυτής των «σεισµικών κενών» και της «θεωρίας ντόµινο». ∆υστυχώς, οι προσεγ-
γίσεις αυτές ακόµη και αν τελειοποιηθούν, θα µπορούν να δώσουν µια πρώτη εκτίµηση του επικέντρου του
προβλεπόµενου σεισµού, αλλά δεν θα µπορούν να διευκρινίσουν µε ακρίβεια το χρόνο γένεσής του.
Τι µπορεί να κάνει ο άνθρωπος για να προφυλαχτεί από τους σεισµούς αφού δεν προβλέπονται;
Το σοφότερο που έχει να κάνει ο άνθρωπος είναι να επικεντρωθεί στο να µειώσει τις καταστροφικές συνέπειες
των σεισµών, που συµβαίνουν, κατά κύριο λόγο, στο δοµηµένο περιβάλλον. Να µην ξεχνάµε ότι οι σεισµοί
από µόνοι τους δεν είναι επικίνδυνοι προς τον άνθρωπο όπως είναι άλλα φυσικά φαινόµενα (εκρήξεις ηφαι-
στείων, πληµµύρες, τυφώνες, ανεµοστρόβιλοι, κ.ά.) – τα εδαφικά χάσµατα που βλέπουµε σε ταινίες να ανοί-
γουν και να καταπίνουν σπίτια και αυτοκίνητα είναι, κατά κύριο λόγο, σενάρια επιστηµονικής φαντασίας! Ο άν-
θρωπος ευθύνεται για την καταστροφικότητα των σεισµών λόγω του δοµηµένου περιβάλλοντος που δηµι-
ουργεί γύρω του. Η επένδυση σε αντισεισµικές κατασκευές θα φέρει πιο άµεσα αποτελέσµατα της µείωσης
απωλειών από σεισµούς παρά η πρόγνωσή τους, τη στιγµή που η αποτροπή τους είναι αδύνατη!
Ποιος ήταν ο πιο µεγάλος σεισµός στην Κύπρο;
Αυτή η πολύ συχνή ερώτηση είναι κατά κάποιο τρόπο παγίδα. Ο πιο µεγάλος σεισµός δεν είναι και ο πιο κα-
ταστροφικός, διότι απλούστατα εξαρτάται από τη θέση της εστίας σε σχέση µε τις κατοικηµένες περιοχές (και
από τα χαρακτηριστικά του εδάφους) όπως έχει προαναφερθεί. Ο πιο µεγάλος σε ένταση είναι ο πιο κατα-
στροφικός. Ο µεγαλύτερος σε µέγεθος σεισµός του τελευταίου αιώνα κατά τον οποίο υπάρχουν ενόργανες
καταγραφές είναι αυτός της 9
ης
Οκτωβρίου 1996, µεγέθους Μ=6,5 µε επίκεντρο στο θαλάσσιο χώρο, περίπου,
50
km νότιο-δυτικά της Πάφου. Ο σεισµός αυτός δεν προκάλεσε εκτεταµένες ζηµιές ούτε άµεση απώλεια αν-
θρώπινων ζωών. Ο πιο καταστροφικός, όµως, του αιώνα ήταν αυτός της 10
ης
Σεπτεµβρίου 1953, µεγέθους
Μ=6,1 µε επίκεντρο το Στρουµπί της Πάφου. Σκοτώθηκαν 40 άνθρωποι, τραυµατίστηκαν 100 και 4000 έµει-
ναν άστεγοι. Καταστράφηκαν 1600 σπίτια, ενώ άλλα 10000 σπίτια και δηµόσια κτίρια έπαθαν ζηµιές. Συνολικά
επηρεάστηκαν 158 χωριά και πόλεις. Ο πιο καταστροφικός σεισµός που έπληξε την Κύπρο κατά τα τελευταία
2000
χρόνια ήταν, πιθανώς, αυτός του 76µ.Χ. ο οποίος ισοπέδωσε τη Σαλαµίνα, το Κίτιο και την Πάφο. Είναι
δύσκολο, όµως, να γίνει σύγκριση των σεισµών των αρχαίων εποχών µε τους πρόσφατους λόγω έλλειψης πο-
σοτικών δεδοµένων (καταγραφών), των πολύ διαφορετικών χαρακτηριστικών του δοµηµένου περιβάλλοντος
και της έντονης υποκειµενικότητας που χαρακτηρίζει τις ιστορικές µαρτυρίες.
Πότε θα έχουµε τον επόµενο µεγάλο σεισµό στην Κύπρο;
Μάς είναι άγνωστο. Ιστορικά δεδοµένα δίνουν 26 καταστρεπτικούς σεισµούς σε 2000 χρόνια, δηλαδή, έναν
καταστρεπτικό σεισµό κάθε, περίπου, 80 χρόνια. Τα στατιστικά δεδοµένα του τελευταίου αιώνα δίνουν ένα
αξιοσηµείωτο σεισµό κάθε 10 περίπου χρόνια κατά µέσο όρο. Ο τελευταίος σοβαρός σεισµός εκδηλώθηκε τον
Αύγουστο του 1999, µε επίκεντρο στη Γεράσα Λεµεσού και µέγεθος Μ=5,6. Κανείς, όµως, δεν µας βεβαιώνει
ότι η Γη θα συνεχίσει να εκδηλώνει γεωλογικά φαινόµενα µε τους ίδιους ρυθµούς, γι’ αυτό και τα στατιστικά
δεδοµένα δεν πρέπει να θεωρούνται και κανόνας.
Ποιος ήταν ο πιο µεγάλος σεισµός του κόσµου;
Ήταν ο σεισµός της Χιλής του 1960, µεγέθους Μ=9,5. Συνοδεύτηκε από ένα καταστροφικό τσουνάµι µέγι-
10
ΑΓΡΟΤΗΣ
