Βοτανική περιγραφή
Το είδος Φίκος ή Συκή η καρική (Ficus carica), περιλαµβάνει τα υποείδη Φίκος η καρική (Ficus carica sativa), δηλαδή,
την κοινή συκιά στην οποία ανήκουν όλες οι καλλιεργούµενες ποικιλίες και ο Φίκος η καρική άγρια (Ficus carica
caprificus) την αγριοσυκιά ή ορνιό που είναι πιο µικρή από τη συκιά µε µικρότερα φύλλα και καρπούς που δεν τρώ-
γονται. Η συκιά είναι δένδρο φυλλοβόλο που το ύψος του φθάνει τα 2-5 µέτρα και, σπανίως, τα 10 µέτρα και δια-
τηρείται πέραν των 50-60 χρόνων. Υπάρχουν στοιχεία για δέντρα συκιάς που
έχουν ηλικία πολλών εκατοντάδων ετών. Καλλιεργείται σε θερµές και
δροσερές παραθαλάσσιες περιοχές και συναντάται σε πολλά µέρη
του κόσµου (Xώρες γύρω από τη Μεσόγειο, Βόρεια Αµερική,
Μεξικό, Αφρική, Ινδία, Αυστραλία και πολλά άλλα µέρη).
Το υποείδος Φίκος η καρική (ήµερη) έχει µέτριο ανάστηµα
(6-7
µ) απλωτή µορφή και χαµηλή στρογγυλωπή και δια-
κλαδισµένη «κόµη». Ο κορµός και τα εύρωστα κλαδιά της
σκεπάζονται από ένα λείο, γκρίζο φλοιό. Πρόκειται για
φυλλοβόλο δέντρο µε αρκετά µεγάλα, σαρκώδη φύλλα
διαιρεµένα σε 3-5 λοβούς, βαθυπράσινα και γυαλιστερά
στην επάνω επιφάνεια και καλυµµένα µε πολύ µικρές και
σκληρές τρίχες στην κάτω. Τα σύκα από βοτανικής άποψης
δεν είναι καρποί, αλλά ταξιανθίες που, κατόπιν, γίνονται τα-
ξικαρπίες. Το σύκο είναι µια ταξιανθία που αποτελείται από µια
σαρκώδη ανθοδόχη στο εσωτερικό της οποίας βρίσκονται τα µικρά
άνθη. Αυτά, στη συνέχεια, µετατρέπονται σε µικρούς σκληρούς καρ-
πούς που θεωρούνται σπόροι. Οι ποικιλίες της ήµερης συκιάς παράγουν, γε-
νικά, δύο τύπους ταξιανθιών (σύκων). Τα πρώτα ωριµάζουν τον Ιούνιο και ονοµάζονται πρωτόσυκα (µατζίλες), ενώ,
τα δεύτερα που είναι και τα πραγµατικά σύκα, ωριµάζουν κατά τον Αύγουστο-Σεπτέµβριο. Σχηµατίζονται στη µα-
σχάλη των φύλλων πάνω στα µικρά κλαδιά που αναπτύχθηκαν την Άνοιξη. Στα ίδια αυτά κλαδιά, σχηµατίζονται και
άλλες ταξιανθίες που ωριµάζουν µόνο την επόµενη Άνοιξη και γίνονται µατζίλες. Η αγριοσυκιά παράγει τρεις δια-
φορετικούς τύπους ταξιανθιών (όψιµα σύκα, προσύκα, ερινεοί) που, όµως, δεν είναι εδώδιµες.
Όπως αναφέραµε, τα άνθη είναι κλεισµένα σε µια σαρκώδη ανθοδόχη, η οποία έχει ένα στρογγυλωπό άνοιγµα. Για
να φτάσει η ταξιανθία στην πλήρη ωρίµανση είναι απαραίτητο να γονιµοποιηθούν τα λουλούδια. Στην αγριοσυκιά,
η γονιµοποίηση εξασφαλίζεται από ένα έντοµο, τον ψήνα (Blastophaga psenes), που, καθώς µπαινοβγαίνει µέσα
στις ταξιανθίες, εξασφαλίζει τη µεταφορά της γύρης. Το έντοµο αυτό επισκέπτεται, επίσης, τα πραγµατικά σύκα της
ήµερης συκιάς και τα γονιµοποιεί. Πολλές ποικιλίες ήµερης συκιάς που καλλιεργούνται στη Xώρα µας µπορούν να
παράγουν τέλεια αναπτυγµένα σύκα, χάρη στον ψήνα. Για το λόγο αυτό, ήταν κάποτε διαδοµένη η τεχνική του «ερι-
νεασµού» ή «ορνιάσµατος», δηλαδή, το κρέµασµα στην ήµερη συκιά µερικών κλαδιών αγριοσυκιάς µε καρπούς
από τους οποίους βγαίνουν οι ψήνες κατά την Άνοιξη. Σήµερα, ο ερινεασµός δεν είναι πολύ διαδοµένος µιας και
υπάρχουν ποικιλίες ήµερης συκιάς που µπορούν να σχηµατίζουν εδώδιµα σύκα τέλεια ανεπτυγµένα χωρίς να χρει-
άζονται γονιµοποίηση (παρθενοκαρπία). Τα σύκα παρθενοκαρπικής προελεύσεως διακρίνονται από εκείνα στα
οποία έχει γίνει η γονιµοποίηση επειδή δεν περιέχουν τους µικρούς καρπούς (δηλαδή τους «σπόρους»).
Η συκιά αναπτύσσεται καλά στις ζώνες µε ήπιο κλίµα, αλλά αντέχει και στις χαµηλές θερµοκρασίες του Xειµώνα,
αρκεί να µην κατεβαίνουν κάτω από τους -10
o
C. Φυτεύεται το Φθινόπωρο ή στις αρχές της Άνοιξης σε εδάφη εµ-
πλουτισµένα µε κοπριά και ανόργανα λιπάσµατα. Γενικά, προτιµά τα βαθιά,
δροσερά και ελαφρά χρώµατα. Η συκιά ευδοκιµεί σε ποικιλία εδαφών
και µπορεί να καλλιεργηθεί ακόµη και σε ξηροθερµικές περιοχές,
µε ασβεστούχα εδάφη και pH µέχρι 8. Επειδή η ποιότητα των
παραγόµενων σύκων εξαρτάται, περισσότερο από κάθε άλλο
είδος οπωροφόρου, από το εδαφοκλιµατικό περιβάλλον,
θα πρέπει να προσδιοριστεί η πιο κατάλληλη ποικιλία για
κάθε τύπο εδάφους και µικροκλίµατος.
Θεωρείται αρκετά ανθεκτική στην έλλειψη νερού σε
σχέση µε άλλα οπωροφόρα δένδρα, όµως, για µια πλού-
σια και ποιοτικά ικανοποιητική παραγωγή θα χρειαστούν
ορισµένα ελαφρά έως µέτρια ποτίσµατα κατά την καλο-
καιρινή περίοδο, ιδιαίτερα, σε περιοχές που παρουσιάζουν
φαινόµενα ξηρασίας. Η συκιά, επίσης, είναι ανεκτική στα άλα-
τα, οπότε είναι δυνατή η χρήση υποβαθµισµένων νερών. Χρει-
10
ΑΓΡΟΤΗΣ