20 • AΓPOTHΣ
αποτελεί εξαίρεση από τη γενική εντύπωση που περιγράφεται παραπάνω. Σύμφωνα με τις εκτι-
μήσεις, η ελαστικότητα της απόστασης για τις κυπριακές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων εκτιμά-
ται στο -1,85 για την περίοδο 1992-2003 και στο -1,73 για την περίοδο 2004-2009. Σε σχέση με τη
μέση ελαστικότητα, η ελαστικότατα της απόστασης για τα κυπριακά προϊόντα είναι κατά 105,5%
υψηλότερη για την περίοδο 1992-2003 και κατά 92,2% υψηλότερη για την περίοδο μετά το 2004.
Επιπλέον, σε σύγκριση με τη μέση εκτιμώμενη ελαστικότητα για το ενδοκοινοτικό εμπόριο, αυτή
είναι 39,5% υψηλότερη (για την περίοδο 2004-2009). Με άλλα λόγια, η επίδραση της απόστασης
για το εμπόριο της Κύπρου είναι σχεδόν διπλάσια, σε σύγκριση με τη μέση επίδραση στο διεθνές
εμπόριο σε όλον τον κόσμο.
Φαίνεται, δηλαδή, ότι, η μεγάλη επίδραση της απόστασης στον κυπριακό αγροτικό τομέα δεν μει-
ώθηκε σημαντικά μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ το 2004. Σε γενικές γραμμές, όμως, η ευ-
ρωπαϊκή ολοκλήρωση, μετά το 2004, προκαλεί σημαντική επίδραση στις κυπριακές εξαγωγές. Οι
εξαγωγές προς Κράτη Μέλη της ΕΕ εκτιμάται ότι, είναι κατά 106,4% υψηλότερες από ότι, οι εξα-
γωγές προς άλλες Χώρες εμπορικούς εταίρους της Κύπρου. Ωστόσο, η ένταξη στην ΕΕ δεν οδή-
γησε σε σημαντική μείωση της επίπτωσης της γεωγραφικής απόστασης για την κυπριακή γεωργία.
Μετά το 2004, ο εκτιμώμενος συντελεστής της γεωγραφικής απόστασης μειώθηκε κατά 6,5%, σε
σχέση με την επίδραση της απόστασης πριν από το 2004. Ως εκ τούτου, η προσχώρηση της Κύπρου
στην ΕΕ δεν οδήγησε σε σημαντική άμβλυνση των εγγενών μειονεκτημάτων που η απομακρυ-
σμένη γεωγραφική θέση της επιβάλλει στο γεωργικό τομέα και στο εμπόριο των γεωργικών προ-
ϊόντων.
Στην υποθετική περίπτωση που η Κύπρος μετακινούταν στο γεωγραφικό κέντρο της ΕΕ (και βρι-
σκόταν, δηλαδή, στη γεωγραφική θέση της Γερμανίας) βρέθηκε από τους υπολογισμούς ότι, αυτό
θα είχε ως αποτέλεσμα μέση ετήσια αύξηση στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων, για την περίοδο
2004-2009, της τάξης των
€
145 εκ. Επιπλέον, σε μία άλλη υποθετική περίπτωση, όπου η Κύπρος
μετακινούνταν κατά 10% εγγύτερα στους ευρωπαϊκούς της εταίρους (θα βρίσκονταν, δηλαδή, πλη-
σίον της Ελλάδας και της Ιταλίας) υπολογίστηκε ότι, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα μία μέση ετήσια
αύξηση στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων, για την περίοδο 2004-2009, της τάξης των
€
132 εκ.
Βέβαια, η γεωγραφική θέση της Κύπρου δεν σημαίνει μόνο τη γεωγραφική της απόσταση από τα
Κράτη Μέλη της ΕΕ. Οι γειτονικές Χώρες της Κύπρου, οι Μεσογειακές Χώρες Εταίροι, δηλαδή, που
έχουν προσχωρήσει στη διακήρυξη της Βαρκελώνης, εκτιμάται ότι, δεν αποτελούν ευνοϊκό προ-
ορισμό για τις κυπριακές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων. Η Κύπρος εξήγαγε πριν από το 2004 γε-
ωργικά προϊόντα κατά 71,4% χαμηλότερης αξίας σε σχέση με τις εξαγωγές σε άλλες Χώρες και
κατά 65% χαμηλότερης αξίας μετά την προσχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπρόσθετα, η
μη ύπαρξη θαλάσσιας επικοινωνίας με ορισμένες Χώρες εταίρους της Κύπρου, εκτιμάται ότι, απο-
τελεί σημαντικό εμπόδιο για την πραγματοποίηση εξαγωγών, ενώ οι ιστορικοί αποικιοκρατικοί δε-
σμοί, αλλά και η ύπαρξη κοινής γλώσσας ανάμεσα στην Κύπρο και άλλα Κράτη εκτιμάται ότι, επι-
δρούν θετικά στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων.
Όπως διαφαίνεται, η επίδραση της γεωγραφικής θέσης στον κυπριακό αγροτικό τομέα είναι ση-
μαντική και η προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ δεν οδήγησε σε σημαντική άμβλυνση των εγγε-
νών μειονεκτημάτων που η απομακρυσμένη γεωγραφική της θέση επιβάλλει. Το γεωγραφικό αυτό
μειονέκτημα θα πρέπει να αναγνωριστεί και στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ, ως κομμάτι των ευρύτερων
φυσικών περιορισμών που αντιμετωπίζει η κυπριακή γεωργία (όπως η έλλειψη υδάτινων πόρων).
Η αναγνώριση αυτής της ιδιαιτερότητας, του κυπριακού αγροτικού τομέα, γίνεται εντονότερη υπό
το πρίσμα των πιθανών μελλοντικών εξελίξεων. Τις εντεινόμενες, δηλαδή, μελλοντικά ανταγωνι-
στικές συνθήκες, μιας πιθανής απελευθέρωσης του αγροτικού εμπορίου στο γύρο των διαπραγ-
ματεύσεων της Ντόχα, της διαφαινόμενης αυξημένης αβεβαιότητας που θα αντιμετωπίσει ο αγρο-
τικός τομέας παγκοσμίως, αλλά και της Κλιματικής Αλλαγής.