AΓPOTHΣ • 21
Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για τους γενετικούς πόρους των
αγροτικών ζώων και η Διακήρυξη του Ιντερλάκεν
Δρ Γεωργία Χατζηπαύλου
Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Α΄
στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Η
διατήρηση και η αειφόρος χρήση της χλωρίδας και της πανίδας του Πλανήτη, αποτελούν ένα
βασικό πυλώνα της περιβαλλοντικής συνείδησης και δράσης. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Οργανι-
σμός για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία των Ηνωμένων Εθνών (FAO) εξέδωσε το έντυπο «Παγκόσμιο Σχέ-
διο Δράσης για τους γενετικούς πόρους των αγροτικών ζώων και η Διακήρυξη του Ιντερλάκεν». Στο
έντυπο, περιγράφονται η σημασία των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων και οι προτεραιότη-
τες που ορίζονται για τη διαφύλαξη και τη διατήρηση των περιβαλλοντικών αυτών πόρων.
Γενετικούς πόρους αγροτικών ζώων αποτελούν τα είδη ζώων που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και
στην κτηνοτροφία και, ειδικότερα, για την παραγωγή τροφίμων. Είναι, δηλαδή, όλοι οι γενετικά δια-
κριτοί πληθυσμοί κάθε είδους είτε αυτοί αποτελούν τυποποιημένες φυλές ή επιλεγμένες γραμμές
μιας φυλής, άγριους προγόνους, αλλά και κάθε μορφής διατηρημένου γενετικού υλικού. Οι γενε-
τικοί πόροι των αγροτικών ζώων είναι αναπόσπαστο μέρος του περιβάλλοντος, της περιβαλλοντι-
κής ιστορίας και της εξέλιξης του Πλανήτη, καθώς και της ιστορίας του ανθρώπου. Πέραν, όμως,
αυτού, η γενετική ποικιλομορφία αποτελεί βασικό απόθεμα για: α) την αντιμετώπιση της συνεχιζό-
μενης και ραγδαία αναπτυσσόμενης Κλιματικής Αλλαγής, β) την ενίσχυση της αγροτικής ανάπτυξης,
ειδικά, σε υποβαθμισμένες περιοχές, και γ) τη διασφάλιση της επάρκειας των τροφίμων. Μόνο εάν
έχουμε και διατηρούμε μια πλούσια δεξαμενή γενετικών πόρων, θα μπορούμε να ελπίζουμε σε αει-
φόρο ανάπτυξη και διασφάλιση του μέλλοντος των επόμενων γενεών.
Το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης είναι το επιστέγασμα μιας μακράς διαδικασίας που ξεκίνησε το 1990
με πρωτοβουλία του FAO και τη συμμετοχή 169 Χωρών. Απορρέει από την ανάγκη, ανά το παγκό-
σμιο, για ορθότερη χρήση του δυναμικού των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων σε αναπτυγ-
μένες και αναπτυσσόμενες Χώρες. Αποτελείται από 23 Στρατηγικές Προτεραιότητες με λεπτομερή
περιγραφή των στόχων και πρακτικών δράσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της διά-
βρωσης της γενετικής παραλλακτικότητας των αγροτικών ζώων και την αειφόρο χρήση των γενε-
τικών πόρων των αγροτικών ζώων. Η υλοποίηση του Σχεδίου θα συμβάλει ουσιαστικά στην επί-
τευξη των Στόχων για την Ανάπτυξη της Χιλιετίας και, ιδιαίτερα, το Στόχο 1 για εξάλειψη της φτώ-
χειας και της πείνας, αλλά και το Στόχο 7, την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος.
Στο Σχέδιο περιγράφονται τέσσερα κύρια πεδία στρατηγικών προτεραιοτήτων: 1) Ο χαρακτηρισμός,
η απογραφή και η παρακολούθηση των τάσεων και κινδύνων που απειλούν τους γενετικούς πό-
ρους αγροτικών ζώων, 2) η εξασφάλιση της αειφορίας των συστημάτων παραγωγής, εστιάζοντας
στην ασφάλεια τροφίμων και στην αγροτική ανάπτυξη, 3) η διατήρηση της ακεραιότητας της γε-
νετικής ποικιλομορφίας, προς όφελος των παρόντων και των μελλοντικών γενεών, και 4) η ανά-
πτυξη των απαραίτητων θεσμών και δεξιοτήτων για χειρισμό θεμάτων και πρακτική εφαρμογή των
Δράσεων του Σχεδίου.
Το κάθε Κράτος είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία και την ενίσχυση των εθνικών δικτύων για τους
γενετικούς πόρους των αγροτικών ζώων της Χώρας του, την ενεργοποίηση και δέσμευση των εμ-
πλεκόμενων Φορέων για την υλοποίηση του Σχεδίου και την παρακολούθηση της κατάστασης και
των τάσεων των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, μέσω Εθνικών Εστιακών Σημείων. Όμως,
η περιφερειακή και διεθνής συνεργασία για το σκοπό αυτό, θεωρείται καθοριστικής σημασίας, λόγω
και της αλληλεξάρτησης των Χωρών, όσον αφορά πληθυσμούς αγροτικών ζώων. Σημαντική είναι,
επίσης, η συνεισφορά του FAO, κυρίως, για την ενίσχυση των αναπτυσσόμενων Χωρών.