AΓPOTHΣ • 19
δυνατό να χαρακτηριστεί ως σημαντικό εμπόδιο για την πραγματοποίηση του εμπορίου. Επιπλέον,
η γεωγραφική θέση προσδιορίζει και τα πολιτισμικά, εθνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά που επι-
δρούν στην κυπριακή οικονομία και, κατά προέκταση, στον αγροτικό της τομέα. Δηλαδή, τα χα-
ρακτηριστικά της ύπαρξης κοινής γλώσσας, κοινών ιστορικών και αποικιακών καταβολών, κοινής
θρησκείας, συναφούς πολιτιστικού περιβάλλοντος, κοινών μεταναστευτικών κινήσεων, εθνοτικών
σχέσεων, αλλά και η ύπαρξη κοινών πολιτικών θεσμών, όπως οι περιφερειακές εμπορικές συμ-
φωνίες ή η κοινή ένταξη στην Ε.Ε. ανάμεσα στην Κύπρο και στις γειτονικές της Χώρες, αποτελούν
παράγοντες που είτε προωθούν το εμπόριο ή λειτουργούν ως εμπόδια για την πραγματοποίησή
του.
Ως εκ τούτου, ο κυπριακός αγροτικός τομέας πέρα από την επίδραση της γεωγραφικής απόστασης,
επηρεάζεται και από πλήθος άλλων παραγόντων που συνδέονται με τη γεωγραφική της θέση. Το
γεγονός ότι, η Κύπρος είναι μια νησιωτική Χώρα χωρίς χερσαία σύνορα είναι ένα από αυτά. Άλλοι
παράγοντες περιλαμβάνουν τις μεσογειακές κλιματολογικές συνθήκες και το μεσογειακό τοπίο. Οι
υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν κατά τους θερινούς μήνες, η έλλειψη βροχοπτώσεων, οι
εκτεταμένες περίοδοι ξηρασίας και ο μη πεδινός χαρακτήρας του τοπίου είναι χαρακτηριστικά που
επηρεάζουν τον αγροτικό τομέα. Επιπρόσθετα, η Κύπρος, με τη στρατηγική της θέση στη Μεσό-
γειο διαθέτει ένα κοινό πολιτιστικό υπόβαθρο με γειτονικές μεσογειακές Χώρες που ευνοεί την επι-
κοινωνία και, προφανώς, ενισχύει τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις. Επιπλέον, η ύπαρξη αποι-
κιακών δεσμών με άλλα Κράτη επιδρά στις εμπορικές της σχέσεις προσφέροντας ευκαιρίες για ευ-
ρύτερες οικονομικές σχέσεις και ενισχυμένες εξαγωγές.
Στο πλαίσιο που δημιουργεί αφενός η γεωγραφική θέση της Κύπρου και αφετέρου η σχετικά απο-
μακρυσμένη θέση της από το ηπειρωτικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κύριος στόχος αυτής
της έρευνας ήταν η εκτίμηση της επίδρασης της γεωγραφικής απόστασης στον κυπριακό αγρο-
τικό τομέα. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, εκτιμήθηκε ένα Επαυξημένο Υπόδειγμα Εξίσωσης
Βαρύτητας (Augmented Gravity Equation Model) χρησιμοποιώντας δεδομένα εξαγωγών και εισα-
γωγών αγροτικών προϊόντων της Κύπρου για την περίοδο 1992-2009. Για την εκτίμηση του υπο-
δείγματος, αναγνωρίστηκαν δύο κλάδοι εμπορίου. Ο κλάδος που περιλαμβάνει το σύνολο των
αγροτικών προϊόντων και ο κλάδος που περιλαμβάνει μόνο τα αλιευτικά προϊόντα. Η χρήση εμ-
πορικών παρατηρήσεων κατά δεκαοκτώ συναπτά έτη μάς δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε την
επίδραση της γεωγραφικής απόστασης στο διεθνές εμπόριο της Κύπρου τόσο πριν από την έν-
ταξή της στην ΕΕ (για την περίοδο 1992-2003), όσο και μετά την ένταξη (2004-2009). Η εκτίμηση
ενός υποδείγματος Εξίσωσης Βαρύτητας προσφέρει, επιπλέον, τη δυνατότητα εμπλουτισμού του
κύριου στόχου με δευτερεύοντες, όπως η εκτίμηση: α) της επίδρασης γεωγραφικών και κλιμα-
τολογικών χαρακτηριστικών, β) της επίδρασης πολιτιστικών και ιστορικών χαρακτηριστικών, και γ)
της επίδρασης πολιτικών εξελίξεων στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Κύπρου (όπως η δι-
εύρυνση της ΕΕ και η συμφωνία της Βαρκελώνης) στο κυπριακό εμπόριο αγροτικών προϊόντων.
Σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις ότι, ο ρόλος της απόστασης στην ολοένα και εντονότερα ολοκλη-
ρωμένη παγκόσμια οικονομία βαίνει μειούμενος, στην πραγματικότητα δεν φαίνεται να έχει εξα-
φανιστεί. Αντίθετα, μετα-αναλύσεις εκτιμήσεων υποδειγμάτων Εξίσωσης Βαρύτητας δείχνουν ότι,
η απόσταση διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στο κόστος που συνδέεται με το εμπόριο με μέση ελα-
στικότητα -0,9, δηλαδή, μια μείωση κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες της γεωγραφικής απόστασης
μεταξύ των εμπορικών εταίρων θα είχε ως αποτέλεσμα μια μέση αύξηση των διμερών εμπορικών
ροών κατά 9%. Από την άλλη πλευρά, η εκτίμηση της επίδρασης της απόστασης στο ενδοκοινο-
τικό αγροτικό εμπόριο εκτιμήθηκε με ελαστικότητα -1,24, δηλαδή, μια μείωση κατά δέκα ποσο-
στιαίες μονάδες της γεωγραφικής απόστασης μεταξύ των Κρατών Μελών της ΕΕ θα είχε ως απο-
τέλεσμα την αύξηση του ενδοκοινοτικού εμπορίου κατά 12,4%.
Στην περίπτωση των κυπριακών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, η επίδραση της απόστασης δεν