ποθετούνται σε σκιερό χώρο, ενώ αντίθετα τους
µήνες µε χαµηλές θερµοκρασίες να τοποθετούνται σε
µέρος που να λιάζονται. Οι ποτίστρες θα πρέπει να κα-
λύπτονται, έτσι ώστε να µην λερώνονται µε περιττώ-
µατα των εντόµων ή των πουλιών. Η κάλυψη, επίσης,
µε διάτρητο πλέγµα, αποµακρύνει το ενδεχόµενο επί-
σκεψης άλλων ζώων ή πουλιών. Ο µελισσοκόµος πρέ-
πει να αποφεύγει την τοποθέτηση του µελισσοκο-
µείου κοντά σε κατοικηµένες περιοχές, σε περάσµατα
βόσκησης ζώων ή πολύ κοντά σε κτηνοτροφικά υπο-
στατικά χωρίς την πρόνοια παροχής νερού.
Είναι γνωστό ότι, η µέλισσα µπορεί να διανύσει από-
σταση ακτίνας 4-5 χιλιοµέτρων ή και περισσότερο για
εντοπισµό µελισσοβοσκής ή εξεύρεσης νερού για κά-
λυψη των αναγκών του µελισσοσµήνους. Πολλές
φορές, η µέλισσα, στην προσπάθειά της να εξασφαλί-
σει νερό, είναι πιθανόν να επισκεφθεί αυλές σπιτιών ή
βρύσες των κήπων κ.ά. Στις περιπτώσεις αυτές, ο µε-
λισσοκόµος θα πρέπει να τοποθετήσει ποτίστρα στο
µελισσοκοµείο του εάν δεν υπάρχει και να διενεργεί
συχνό έλεγχο, ούτως ώστε να υπάρχει πάντοτε δια-
θέσιµο νερό στις µέλισσες. Από πλευράς τους, οι κά-
τοικοι θα πρέπει να αποµακρύνουν ή να περιορίσουν
για 5-6 ηµέρες τα σηµεία-πηγές πρόσβασης των µε-
λισσών σε νερό, όπως ποτίστρες ζώων, λιµνάζοντα
νερά στον κήπο, κάλυψη πισίνων, βρύσες που στά-
ζουν κ.ά., έτσι ώστε οι µέλισσες κατά την επίσκεψή
τους να µην βρίσκουν νερό και να συνηθίσουν την
πηγή νερού του µελισσοκοµείου.
Η επιλογή του χώρου εγκατάστασης του µελισσοκο-
µείου αποτελεί σηµαντική προϋπόθεση για το ξεχει-
µώνιασµα των µελισσιών. Το µέρος αυτό θα πρέπει να
προφυλάσσει το µελισσοκοµείο από τους ανέµους και
την υγρασία και να είναι ηλιόλουστο καθ’ όλην τη
διάρκεια της ηµέρας. Μικρή κλίση του εδάφους απο-
µακρύνει το ενδεχόµενο λίµνασης βρόχινου νερού στο
µελισσοκοµείο. Επιπλέον, η τοποθέτηση των κυψελών
πάνω σε σταντ ή ξύλινα καδρόνια, µερικά εκατοστά
πάνω από το έδαφος, περιορίζει την υγρασία µέσα στην
κυψέλη και αποµακρύνει το ενδεχόµενο ανάπτυξης
ασθενειών. Επίσης, η τοποθέτηση πετρών ή κάποιου βά-
ρους πάνω στα καπάκια προστατεύει από τους δυνατούς
ανέµους. Η ύπαρξη πρώιµων ανθοφοριών στην περιοχή,
όπως αµυγδαλιάς, µάζας, ξυνιδιού, λαψάνας, αναθρή-
κας και φασσόχορτου (µηλιάκου), υποβοηθά την καλύ-
τερη ανάπτυξη των µελισσιών, ιδιαίτερα, όταν επιδιώ-
κεται εκµετάλλευση µιας πρώιµης ανθοφορίας. Αυτήν
την περίοδο, ο µελισσοκόµος αφιερώνει αρκετό χρόνο
στη µελισσοκοµική αποθήκη για εργασίες προετοιµασίας
του µελισσοκοµικού εξοπλισµού, όπως η συρµάτωση
πλαισίων, η τοποθέτηση φύλλων κηρήθρας, η κατα-
σκευή ή αγορά καινούργιων κυψελών, η απολύµανση
και η συντήρηση ή η επισκευή και το βάψιµο των πα-
λαιών. Η απολύµανση του µελισσοκοµικού εξοπλισµού
είναι απαραίτητη και µειώνει τη διασπορά µολυσµατικών
ασθενειών. Μια απλή και αποτελεσµατική µέθοδος είναι
η χρήση φλόγιστρου για το κάψιµο των ξύλινων µερών
της κυψέλης.
Ανάλογα µε τις συνθήκες που θα επικρατήσουν αυτήν
την περίοδο, στις πλείστες περιοχές, ο γόνος στα µε-
λίσσια µπορεί να είναι περιορισµένος, αλλά όχι ανύ-
παρκτος. Το µελίσσι βρίσκεται σε σχηµατισµό µελισσό-
σφαιρας ανάλογα µε τη θερµοκρασία του περιβάλλον-
τος. Όταν, δηλαδή, η θερµοκρασία του περιβάλλοντος
πέσει κάτω από τους 18°C, τότε το µελίσσι συσπειρώ-
νεται σε σχήµα σφαίρας και όσο χαµηλότερη είναι η θερ-
µοκρασία, τόσο µεγαλύτερη είναι η συστολή. Για την εκ-
κόλαψη του γόνου, η θερµοκρασία στο κέντρο της µε-
λισσόσφαιρας απαιτείται να βρίσκεται σταθερή στους
34
°C – 35°C. Για να επιτευχθεί αυτή η θερµοκρασία πρέ-
πει οι µέλισσες να καταναλώσουν µέλι, ούτως ώστε µε
τις µικροδονήσεις των θωρακικών µυών τους να παραχ-
θεί η αναγκαία θερµότητα. Όσο το µήκος της ηµέρας µε-
γαλώνει, τόσο επεκτείνεται και η γέννα της βασίλισσας
λόγω και της µεγαλύτερης δραστηριότητας των µελισ-
σών. Εποµένως, αυξάνεται η κατανάλωση τροφών από
τις µέλισσες και πιθανή έλλειψή τους, ενδεχοµένως, να
καταδικάσει το µελίσσι σε λιµοκτονία.
Επίσης, το ενδεχόµενο να υπάρχουν τροφές στο µε-
λίσσι, αλλά να βρίσκονται µακριά από τη µελισσόσφαιρα
και την περιοχή του γόνου, αποτελεί αιτία να χαθεί το
µελίσσι, λόγω του ότι οι µέλισσες ποτέ δεν θα αφήσουν
το γόνο να παγώσει, διασπώντας τη µελισσόσφαιρα για
να τραφούν. Εποµένως, ο µελισσοκόµος σε µια ζεστή
µέρα θα πρέπει να κάνει γρήγορες επιθεωρήσεις για να
διαπιστώσει την ύπαρξη µελιού στα µελίσσια και αν η
τροφή βρίσκεται κοντά στη µελισσόσφαιρα. Τα µελίσσια
δεν πρέπει να ανοίγονται όταν η θερµοκρασία είναι
κάτω από τους 12°C.
Η εκτίµηση των αποθεµάτων µελιού από το βάρος της
κυψέλης δεν µπορεί να είναι πάντοτε αξιόπιστη λόγω
και των αποθεµάτων της γύρης. Σε περίπτωση έλλειψης
τροφής, τότε τα µελίσσια θα πρέπει να τροφοδοτηθούν
µε χλιαρό πυκνό σιρόπι (2 ζάχαρη:1 νερό), ζαχαροζύ-
µαρο ή µέλι. Σηµαντικό είναι οι τροφές να βρίσκονται
πάνω ή δίπλα από τη µελισσόσφαιρα. Το µέλι, για την
παρασκευή του ζαχαροζύµαρου, καθώς και η τοποθέ-
τηση (απολεπισµένων σε κάποιο σηµείο) κηρηθρών µε
Κυψέλες βαµµένες µε διαφορετικό χρώµα
∆ιάταξη των κυψελών σε διάφορα σχήµατα για τη µεί-
ωση της παραπλάνησης των µελισσών (Matheson 1990)