5.
Σφραγίδα/Τοπική ονοµασία: Σφραγίδα δεκατείας ή Βούλλα(ν)
Αριθµός Απόκτησης: 177/89
Τόπος χρήσης: Γεροσκήπου
∆ωρητής: Γιαννάκης Κοντός
∆ιαστάσεις: Μ. 0,26µ. Π. 0,13µ. Υ. 0,095µ.
Ξύλινη, ορθογωνική σφραγίδα µε οριζόντια λαβή από το ίδιο
υλικό, στερεωµένη στο µέσο και κατά µήκος της πάνω επι-
φάνειας µε µικρά, µεταλλικά καρφιά. Στην κάτω επιφάνεια,
φέρει σκαλισµένους τους χαρακτήρες «Α» και «Μ», που, πι-
θανόν, παραπέµπουν στον εντεταλµένο από την Κυβέρνηση
υπάλληλο, που χρησιµοποιούσε το αντικείµενο.
Οι σφραγίδες αποτελούσαν µέσα ελέγχου της σοδειάς από τον Κρατικό µηχανισµό, για να διασφαλιστούν τα
έσοδα που εισέπραττε από την επιβολή του Φόρου της ∆εκάτης. Μετά τη διαδικασία του λιχνίσµατος, ο
σωρός των σιτηρών σφραγιζόταν από τον «κορτζιή» ή το «µεµούρη», και έπρεπε να παραµείνει ανέγγιχτος έως
ότου πραγµατοποιηθεί η επί τόπου καταµέτρηση της παραγωγής και η αποπληρωµή του Φόρου. Τα αντικεί-
µενα αυτά βρίσκονταν σε χρήση έως το 1926, οπότε και καταργήθηκε ο Φόρος της ∆εκάτης, έπειτα από έν-
τονες διαµαρτυρίες των κατοίκων του Νησιού.
6.
∆οχείο µέτρησης όγκου στερεών/Τοπική ονοµασία: Αµπούστα ή µισό «κοιλό»
Αριθµός Απόκτησης: 219/85
Τόπος χρήσης: Παραλίµνι
∆ωρητής: Σολωµός Σ. Γλυκένου
∆ιαστάσεις: ∆. 0,35µ. Υ. 0,25µ.
Κυλινδρικό, µεταλλικό δοχείο, που πλαισιώνεται από ζεύγος στεφανιών, περι-
µετρικά της βάσης και του χείλους και φέρει οριζόντια λαβή, διαµετρικά τοπο-
θετηµένη στο άνοιγµα. Από το κέντρο της λαβής ξεκινά κατακόρυφος άξονας,
που διαπερνά τον πυθµένα και κλείνει µε λεπτή, αρκετά φθαρµένη, πλέον, ρο-
δέλα. Το στεφάνι στο πάνω µέρος του δοχείου είναι ελαφρώς στενότερο, στε-
ρεώνεται µε αµφικέφαλα καρφιά και φέρει ενσφράγιστη την επιγραφή «HALF
BUSHEL», αλλά ανεστραµµένη. Μεταξύ των δύο λέξεων παρεµβάλλεται ένθετο
µετάλλιο από ορείχαλκο, στο οποίο διακρίνεται, επίσης, ενσφράγιστο, βασιλικό
στέµµα και τα στοιχεία «VR» και «GB». Οι χαρακτήρες που εντοπίζονται στο σήµα
αυτό, παραπέµπουν στην Βασίλισσα Βικτωρία της Μεγάλης Βρετανίας (Victoria
Reign, Great Britain) και αποτελούν τεκµήριο για τον προσδιορισµό της περιόδου κατασκευής του αντικειµένου από
το 1837 έως το 1901.
Οι «αµπούστες» χρησιµοποιούνταν για τη µέτρηση των σιτηρών, κυρίως, κατά την περίοδο που ίσχυε το φο-
ρολογικό µέτρο της ∆εκάτης. Τη µέτρηση αναλάµβανε αρµόδιος υπάλληλος, γνωστός ως «κκιλερζτής», που,
για κάθε δέκα δοχεία από την παραγωγή, τοποθετούσε το ένα σε ξεχωριστό σάκο, για την αποπληρωµή του
Φόρου. Η χωρητικότητά του ισοδυναµούσε µε µισό «κοιλό», δηλαδή, από οχτώ έως δώδεκα οκάδες, ανάλογα
µε το είδος και την ποιότητα των σιτηρών. Για παράδειγµα, µία «αµπούστα» µε κοινό σιτάρι, ζύγιζε δέκα οκά-
δες, µε σιτάρι της ποικιλίας «Κυπερούντας» δώδεκα οκάδες, ενώ µε κριθάρι οχτώ.
Στο επόµενο τεύχος θα παρουσιαστούν αντικείµενα από τη συλλογή του Μουσείου Κυπριακής Υπαίθρου που αφο-
ρούν την καλλιέργεια της αµπέλου.
ΑΓΡΟΤΗΣ
65
