Ρεσβερατρόλη: Ένας φίλος της καρδιάς εντός του οίνου
Πέτρος Κλεάνθους
Λειτουργός Γεωργίας Α’
στο Τµήµα Γεωργίας
Η
κατανάλωση ερυθρού οίνου, όταν γίνεται µε µέτρο, θεωρείται χρήσιµη για την υγεία και, ιδιαίτερα, για
την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων. Η ευεργετική δράση του οίνου οφείλεται, στην αλκοόλη, η
οποία δρα σαν αιµοστατικός παράγοντας, διευκολύνει την κυκλοφορία του αίµατος και παρεµποδίζει την οξεί-
δωση των λιποπρωτεϊνών, καθώς και στην αντιοξειδωτική δράση πολλών χηµικών ενώσεων που συµπερι-
λαµβάνονται στο σύνολο των φαινολικών ενώσεων που βρίσκονται σε αυτόν.
Μία από αυτές τις ενώσεις είναι και η ρεσβερατρόλη (resveratrol, RVT). Πρόκειται για µια φυ-
σική ουσία της κατηγορίας των φυτοαλεξινών (phytoalexins) που εντάσσεται, χηµικά, στην κα-
τηγορία των στιλβενίων. Εδώ και αρκετούς αιώνες, διάφορα σκευάσµατα που περιείχαν Ρε-
σβερατρόλη, χρησιµοποιούνταν ως “φάρµακα” για καρδιαγγειακές ασθένειες (στέµφυλα των
σταφυλιών, φάρµακα της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής). Η RVT βρίσκεται, κυρίως, σε υψη-
λές συγκεντρώσεις στη φλούδα των σταφυλιών και, ιδιαίτερα, των κόκκινων σταφυλιών, στα
φύλλα ευκαλύπτου και ελάτου, στους ξηρούς καρπούς και σε διάφορες ποικιλίες µούρων, ενώ
έχει επιβεβαιωθεί ότι, εντοπίζεται, σε µικρότερες συγκεντρώσεις, σε 70 ακόµα φυτικά προ-
ϊόντα. Παράγεται στα φυτά ως αµυντικό µέσο για την καταπολέµηση διάφορων ασθενειών.
Στην περίπτωση του αµπελιού, τέτοιες ασθένειες είναι ο βοτρύτης, ο ασπέργιλος κ.ά.
Σε ό,τι αφορά τον οίνο, το ενδιαφέρον για τη ρεσβερατρόλη εστιάζεται στους ερυθρούς οίνους και αυτό οφεί-
λεται στη διαδικασία της οινοποίησης. Όπως είναι γνωστό, στην ερυθρή οινοποίηση, η ζύµωση του µούστου
και η µετατροπή του σε οίνο γίνεται στην παρουσία της φλούδας. Με αυτόν τον τρόπο, σηµαντική ποσότητα
ρεσβερατρόλης εκχυλίζεται και περνά στην υγρή φάση. Αντίθετα, στη λευκή οινοποίηση, ο χυµός του στα-
φυλιού διαχωρίζεται από τη φλούδα και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχει αντίστοιχο αποτέλεσµα. Η περιεκτικότητα
της ρεσβερατρόλης στο σταφύλι µπορεί να ανέρχεται στα 100µg/g, ενώ στους ερυθρούς οίνους κυµαίνεται
από 1,5 µέχρι 3mg/L.
Η RVT παρουσιάζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, δηλαδή, εξουδετερώνει τις ελεύθερες οξυγονούχες ρίζες,
καθώς και άλλες οξειδωτικές ενώσεις που παράγονται στους διάφορους ιστούς ή κυκλοφορούν στο πλάσµα
του αίµατος. Mε βάση αυτήν την ιδιότητα, έχουν γίνει πολυάριθµες έρευνες για τη RVT και τα παράγωγά της.
Από την άποψη αυτή, η RVT διαθέτει καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. H δηµοσιοποίηση των ευεργετικών
δράσεων του σταφυλιού και της ρεσβερατρόλης έχει πάρει µεγάλη έκταση. Tα θετικά αποτελέσµατά της
έχουν επηρεάσει σε µεγάλο βαθµό όχι µόνο το ευρύ κοινό, αλλά και εταιρείες, οι οποίες αποµονώνουν τη ρε-
σβερατρόλη και την πωλούν ως ξεχωριστό φαρµακευτικό σκεύασµα. Oι έρευνες, µέχρι σήµερα, που εξέτα-
σαν τη σχέση του σταφυλιού και της ρεσβερατρόλης από τη µία και του καρδιαγγειακού συστήµατος από την
άλλη, έδειξαν ότι η ένωση αυτή µπορεί να συµβάλει στα ακόλουθα:
•
Mείωση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο της καρδιάς.
•
Mείωση της οξείδωσης της λιποπρωτεϊνης LDL και άλλων λιπιδίων, προστασία από την οξείδωση των λιπι-
δίων των κυττάρων. H αντιοξειδωτική δράση της ρεσβερατρόλης µπορεί να είναι µεγαλύτερη από αυτήν
των βιταµινών C και E.
•
Mειώνει τη συγκόλληση των αιµοπεταλίων και
συµβάλλει έτσι στη µείωση του κινδύνου για
αθηροσκλήρωση.
•
H αντικαρκινική δράση της ρεσβερατρόλης φαί-
νεται, κυρίως, από εργαστηριακές έρευνες ότι,
µπορεί να καταστείλλει τη σύνθεση ελευθέρων
ριζών και να µειώσει τον κίνδυνο µεταλλάξεων
και τη φλεγµονή.
•
Πέραν των πιο πάνω, γίνονται έρευνες για να
εξεταστεί η συµβολή της ρεσβερατρόλης στην
αντιµετώπιση της παχυσαρκίας.
Για τους λόγους αυτούς, στις οµάδες εργασίας του
6
ΑΓΡΟΤΗΣ
Χηµική δοµή του µορίου της ρεσβερατρόλης