Αλιεία και εµπορία του µακρύπτερου τόνου στην Κύπρο
Νικόλας Μιχαηλίδης
Λειτουργός Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών
στο Τµήµα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών
Ο
µακρύπτερος τόνος ή τονάκι (
Thunnus alalunga
)
είναι είδος τόνου µε παγκόσµια εξάπλωση, αρκετά κοινό
στη Μεσόγειο Θάλασσα και στα νερά ανοιχτά της Κύπρου. Είναι πελαγικό είδος µε έντονη µεταναστευ-
τική συµπεριφορά που κινείται σε κοπάδια, συνήθως, κοντά στην επιφάνεια, αν και υπάρχουν αναφορές ότι,
κατεβαίνει σε πιο βαθιά στρώµατα, µέχρι και σε 600 µέτρα βάθος, για να τραφεί. Το τονάκι ανήκει στα µικρο-
µεσαία µέλη της οικογένειας των τόνων (Scombridae) και στα νερά µας, τα πλείστα άτοµα που αλιεύονται,
κυµαίνονται γύρω στα 7 κιλά σε βάρος. Πιο σπάνια, αλιεύονται άτοµα που φθάνουν µέχρι και τα 15 κιλά σε
βάρος και το 1 µέτρο σε µήκος αν και κατά καιρούς υπήρξαν αναφορές για σύλληψη ακόµη µεγαλύτερων ατό-
µων του είδους. Το τονάκι, όπως τα πλείστα µέλη της οικογένειάς του, είναι ένας γρήγορος θηρευτής, που
κυνηγά, συνήθως, σε οµάδες και τρέφεται, κυρίως, µε είδη µικρών πελαγικών ψαριών, είδη καλαµαριών και
κάποια είδη µαλακοστράκων.
Μεγάλα κοπάδια από τονάκια προσεγγίζουν τα επιφανειακά νερά της
Χώρας µας, κατά τους καλοκαιρινούς µήνες, ακολουθώντας αρι-
στερόστροφη πορεία, παράλληλα, µε τις ακτές της Λεβαντίνης,
στα πλαίσια του ετήσιου µεταναστευτικού τους κύκλου. Η
εποχή αυτή συµπίπτει µε την περίοδο αναπαραγωγής του
είδους στη Μεσόγειο Θάλασσα. Φαίνεται ότι, η αναπαρα-
γωγή ευνοείται από τις υψηλές θερµοκρασίες, αφού η
παρουσία των κοπαδιών είναι, γενικά, πιο έντονη σε πε-
ριοχές µε πιο ζεστές µάζες νερού. Η περίοδος αυτή,
επίσης, συµπίπτει µε την περίοδο αλιείας του στα
νερά µας, αν και αυτή µπορεί να επεκταθεί µέχρι και
το Σεπτέµβριο, ανάλογα µε τις φάσεις τις Σελήνης.
Το τονάκι αλιεύεται µαζικά από τα πολυδύναµα
σκάφη του κυπριακού αλιευτικού στόλου, τα οποία
είναι σκάφη άνω των 12 µέτρων σε µήκος. Τα σκάφη
αυτά χρησιµοποιούν ως κύριο εργαλείο για την αλι-
εία πελαγικών ειδών τα παρασυρόµενα παραγάδια
επιφανείας ή αλλιώς αφροπαράγαδα. Σε γενικές γραµ-
µές, το παραγάδι αποτελείται από µια κεντρική πετονιά
(
µάνα) από νάιλον, µισίνα ή σχοινί, πάνω στην οποία
είναι δεµένα, σε ίσες αποστάσεις,
πιο µικρά κοµµάτια µισίνας (πα-
ράµαλλα) που στο τέλος κατα-
λήγουν στο αγκίστρι. Το αφρο-
παράγαδο είναι είδος παραγα-
διού που ψαρεύει στα επιφανειακά
στρώµατα του νερού και στοχεύει σε
µεγάλα πελαγικά είδη ψαριών. Κάποιες
φορές, στα αφροπαράγαδα, η µάνα του παραγα-
διού είναι τυλιγµένη σε µεγάλη µποµπίνα µηχανικού βιντσιού (καρούλα)
και τα παράµαλλα στερεώνονται πάνω της µε ειδικό σύνδεσµο ταχείας απε-
λευθέρωσης. Το αφροπαράγαδο, συνήθως, δεν στερεώνεται µε βάρος στο
βυθό, αλλά ψαρεύει παρασυρόµενο από τα θαλάσσια ρεύµατα και οι αλι-
είς χρησιµοποιούν ραντάρ για να εντοπίσουν αργότερα τους ειδικά σχε-
διασµένους µεταλλικούς πλωτήρες.
Οι αλιείς που στοχεύουν το τονάκι επιλέγουν τις περιοχές µε τα πιο ζεστά
νερά για να ρίξουν τα αφροπαράγαδα. Τα αγκίστρια δολώνονται, συνήθως,
4
ΑΓΡΟΤΗΣ
Λεβάρισµα
(
µάζεµα)
αφροπαράγαδου για
τονάκια µε τη βοήθεια
υδραυλικού βιντσιού
Αλιεία
µακρύ-
πτερου
τόνου µε
πελαγική
συρτή
από ερα-
σιτέχνη
ψαρά