AΓPOTHΣ • 23
H αντιµετώπιση του προβλήµατος της λειψυδρίας και
της ξηρασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Γιάννα Οικονοµίδου
Εκτελεστικός Μηχανικός
στο Τµήµα Αναπτύξεως Υδάτων
Τ
α φαινόµενα της λειψυδρίας και της ξηρασίας παρουσιάζονται ολοένα και πιο συχνά στην
Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, η εξισορρόπηση αναγκών και
διαθεσιµότητας του νερού βρίσκεται σε κρίσιµο στάδιο, ενώ όλο και περισσότερες περιοχές
αντιµετωπίζουν την Κλιµατική Αλλαγή και, κυρίως, τη µείωση της βροχόπτωσης. Μέχρι το 2007,
εκτιµάται ότι τουλάχιστον το 11% του πληθυσµού και το 17% του εδάφους της Ευρώπης είχε
επηρεαστεί από τη λειψυδρία, ενώ το κόστος της ξηρασίας κατά τα τελευταία 30 χρόνια ανέρχεται
στα
€
100 δισ., περίπου. Αναγνωρίζοντας την ανησυχία πολλών Kρατών Mελών, η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή έχει αναλάβει µια εις βάθος αξιολόγηση της κατάστασης και ανάπτυξη στρατηγικής για
την αντιµετώπιση και την πρόληψη των προβληµάτων που σχετίζονται µε τη λειψυδρία και την
ξηρασία.
Στα πλαίσια αυτά, η Επιτροπή εξέδωσε, το 2007, Aνακοίνωση για την αντιµετώπιση του προβλήµατος της
λειψυδρίας και της ξηρασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (COM(2007) 414). Η Aνακοίνωση προσδιόρισε επτά
τοµείς πολιτικής που έπρεπε να αντιµετωπιστούν εάν η Ευρώπη ήθελε να στραφεί προς µια οικονοµία που
χρησιµοποιεί αποτελεσµατικά και ορθολογικά τους υδατικούς πόρους της. Οι τοµείς αυτοί
περιλαµβάνουν τη σωστή τιµολόγηση του νερού, την αποδοτικότερη κατανοµή του νερού
και των σχετικών µε το νερό χρηµατοδοτικών πόρων, τη βελτίωση της διαχείρισης των
κινδύνων ξηρασίας, τη διερεύνηση δυνατότητας επιλογής πρόσθετων υποδοµών
ύδρευσης, την προώθηση των τεχνολογιών και πρακτικών που προάγουν την
αποδοτική χρήση των υδατικών πόρων, την προαγωγή µιας νοοτροπίας για την
εξοικονόµηση νερού στην Ευρώπη και τη βελτίωση της γνώσης και συλλογής
στοιχείων. Τον Οκτώβριο του 2007, το Συµβούλιο στήριξε τις πρωτοβουλίες που
εµπεριέχονται στην Aνακοίνωση και κάλεσε την Επιτροπή να αναθεωρήσει τη
στρατηγική όσον αφορά τη λειψυδρία και την ξηρασία µέχρι το 2012, ενώ το 2008
το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισµα µε το οποίο υπογραµµίστηκε η
ανάγκη για δράση και µεγαλύτερη χρηµατοδότηση. Οι ετήσιες εκθέσεις για τα έτη
2008, 2009 και 2010 που ακολούθησαν την Aνακοίνωση για τη λειψυδρία εντόπισαν
ορισµένες ενθαρρυντικές πρωτοβουλίες πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό
επίπεδο, συµπέραναν, όµως, ότι, αποµένουν πολλά ακόµη να γίνουν.
Με βάση τα πιο πάνω, η Επιτροπή σκοπεύει να υιοθετήσει, το Νοέµβριο του 2012, ένα «Σχέδιο
για τη διαφύλαξη των υδάτινων πόρων της Ευρώπης» («Blueprint to safeguard Europe΄s water resources»
ή «Blueprint»). Το Blueprint θα αξιολογήσει την πολιτική για τη λειψυδρία και την ξηρασία, την εφαρµογή της
Οδηγίας Πλαίσιο περί Υδάτων, καθώς και την τρωτότητα των υδατικών πόρων έναντι της Kλιµατικής
Aλλαγής. Θα περιλαµβάνει διάφορες εισηγήσεις υδατικής πολιτικής και θα συνοδεύεται από µια σειρά νέων
πρωτοβουλιών, συµπεριλαµβανοµένων και πρωτοβουλιών µε νοµοθετικό χαρακτήρα, εάν αυτό κριθεί
σκόπιµο. Θα εξετάσει, επίσης, τις ανάγκες για επιπρόσθετα χρηµατοδοτικά εργαλεία, κίνητρα και µέτρα και
θα στηρίξει τη συλλογή δεδοµένων για επιστηµονική και τεχνολογική ανάπτυξη. Οι ενέργειες για την
κατάρτιση του Blueprint βρίσκονται σε εξέλιξη από το 2010. Σηµαντική θεωρείται, επίσης, η έρευνα της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταλληλότητα της Ευρωπαϊκής υδατικής πολιτικής («Fitness Check of EU
Freshwater Policy» ή «Fitness Check»), τα αποτελέσµατα της οποίας θα τροφοδοτήσουν το Blueprint.
Συγκεκριµένα, το Fitness Check θα αξιολογήσει την αποδοτικότητα των µέτρων πολιτικής της ΕΕ και θα
προσδιορίσει τυχόν κενά που πρέπει να καλυφθούν για να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι της ΕΕ
µε πιο αποτελεσµατικό τρόπο.
Λόγω της γεωγραφικής θέσης και των κλιµατολογικών συνθηκών της Κύπρου, το Blueprint αποκτά
ιδιαίτερη σηµασία για την Κύπρο, ενώ η διαµόρφωση µιας ολοκληρωµένης και σαφής κοινοτικής
στρατηγικής για το µετριασµό των επιπτώσεων της λειψυδρίας και ξηρασίας αποτελεί επιτακτική ανάγκη.
Το Blueprint θα αποτελέσει, επίσης, µέρος των προτεραιοτήτων της κυπριακής Προεδρίας του Συµβουλίου
όσον αφορά το περιβάλλον, κατά το δεύτερο εξάµηνο του 2012.