Κρατικές ενισχύσεις στον τοµέα της γεωργίας - τελευταίες εξελίξεις
Χλόη Κολά Χριστοφή
Λειτουργός Γεωργίας Α΄
στο Τµήµα Γεωργίας
Ε
ίναι ευρέως αποδεκτό ότι ο ανταγωνισµός αποτελεί βασικό µοχλό ανάπτυξης, ως εκ τούτου η διατήρηση ενός
συστήµατος ελεύθερου ανταγωνισµού χωρίς στρεβλώσεις αποτελεί µία από τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊ-
κής Ένωσης. Λαµβάνοντας υπόψη την επίδραση των κρατικών ενισχύσεων στον ανταγωνισµό, η πολιτική της Ευ-
ρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις σκοπό έχει, αλλά και οφείλει, να διασφαλίζει τον ελεύθερο αντα-
γωνισµό, την αποτελεσµατική κατανοµή των πόρων και τον ενιαίο χαρακτήρα της ευρωπαϊκής αγοράς, µε παράλ-
ληλη τήρηση των διεθνών δεσµεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΑΓΡΟΤΗΣ
39
Γεωργοοικονοµικά
Κρατικές ενισχύσεις και γεωργία
Κατά την υλοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και
των ειδικών µεθόδων εφαρµογής της λαµβάνεται υπόψη
ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της γεωργικής δραστηριότητας
που απορρέει µεταξύ άλλων από την ειδική δοµή της γε-
ωργίας, από τις διαρθρωτικές και φυσικές ανισότητες µε-
ταξύ των διαφόρων γεωργικών περιοχών, και το γεγονός
ότι η γεωργία αποτελεί ένα τοµέα στενά συνδεδεµένο
µε το σύνολο της οικονοµίας. Ως εκ τούτου, και η παρα-
χώρηση κρατικών ενισχύσεων στον τοµέα της γεωργίας
δικαιολογείται µόνο αν συνάδει µε
τις γενικές αρχές της
πολιτικής ανταγωνισµού και τις κοινές πολιτικές της Ευ-
ρωπαϊκής Ένωσης στον τοµέα της γεωργίας και της
αγροτικής ανάπτυξης και πρέπει να υπάρχει συµβατό-
τητα µε τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης, και ιδίως
µε τη συµφωνία του Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου
για τη γεωργία.
Οι αρχές αυτές οδήγησαν σε κάποιες νοµικές πράξεις που
αφορούν αποκλειστικά τον γεωργικό τοµέα, που είναι: (α)
οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραµµές για τις κρατικές
ενισχύσεις στον τοµέα της γεωργίας και δασοκοµίας, (β)
ο κανονισµός σχετικά µε τις απαλλαγές κατά κατηγορία
στον τοµέα της γεωργίας και (γ) ο κανονισµός για τις ενι-
σχύσεις ήσσονος σηµασίας, «
ενισχύσεις de minimis
»,
στον τοµέα της γεωργίας.
Ιστορική εξέλιξη των κρατικών ενισχύσεων
Για πρώτη φορά το 1999 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέ-
τησε τις Κατευθυντήριες Γραµµές για τις Κρατικές Ενι-
σχύσεις στον τοµέα της γεωργίας που τέθηκαν σε εφαρ-
µογή την 1
η
Ιανουαρίου 2000. Το 2006 έγινε µεταρρύθ-
µιση του καθεστώτος των κρατικών ενισχύσεων στον
γεωργικό τοµέα και από την 1
η
Ιανουαρίου 2007 τέθη-
καν σε εφαρµογή οι Κατευθυντήριες γραµµές για τις Κρα-
τικές Ενισχύσεις στον τοµέα της γεωργίας και δασοκο-
µίας 2007-2013 καθώς και ο Κανονισµός 1857/2006 που
αφορά τις κρατικές ενισχύσεις προς µικρές και µεσαίες
επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τοµέα της πα-
ραγωγής γεωργικών προϊόντων και ο Κανονισµός
1535/2007
που αφορά τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας
στον γεωργικό τοµέα.
Οι νοµικές αυτές πράξεις έληγαν
στις 31 ∆εκεµβρίου 2013, οπότε υπήρξε ανάγκη για επα-
νεξέταση τους, λαµβάνοντας υπόψη, τόσο το πλαίσιο
της πρωτοβουλίας της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισµό
των κρατικών ενισχύσεων, όσο και τους νέους κανόνες
που θα ισχύουν στον τοµέα της γεωργίας και της αγρο-
τικής ανάπτυξης βάση του πολυετούς δηµοσιονοµικού
πλαισίου 2014-2020.
Κατά το 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διενήργησε δηµό-
σια διαβούλευση για την αναθεώρηση των κανόνων περί
κρατικών ενισχύσεων, στο πλαίσιο της οποίας όλα τα εν-
διαφερόµενα µέρη εξέφρασαν τις απόψεις τους σχετικά
µε τις αναγκαίες αναθεωρήσεις και διατύπωσαν τις πα-
ρατηρήσεις τους όσον αφορά το σχέδιο νέων νοµικών
κειµένων για τις ενισχύσεις από κρατικούς πόρους, στον
τοµέα της γεωργίας. Τον ∆εκέµβριο του 2013 ψηφίστηκε
ο Κανονισµός 1408/2013 για τις ενισχύσεις ήσσονος ση-
µασίας στον γεωργικό τοµέα, για την περίοδο 2014-2020.
Ωστόσο, ο νέος κανονισµός για τις απαλλαγές κατά κα-
τηγορία στον τοµέα της γεωργίας και οι νέες κατευθυν-
τήριες γραµµές δεν ολοκληρώθηκαν και δεν ήταν δυ-
νατή η έναρξη ισχύος τους από τις αρχές του 2014. Ως εκ
τούτου, τον Νοέµβριο του 2013, η Επιτροπή παρέτεινε,
τον ισχύοντα κανονισµό για τις απαλλαγές κατά κατηγο-
ρία στον γεωργικό τοµέα και τις κατευθυντήριες γραµ-
µές, µέχρι τις 30 Ιουνίου 2014. Οι συζητήσεις και οι ερ-
γασίες για την ολοκλήρωση των νέων αυτών νοµοθετη-
µάτων, συνεχίζονται και θα ολοκληρωθούν µε την
ψήφιση των σχετικών νοµικών κειµένων.
Επισηµαίνεται, τέλος, ότι δεν µπορεί να δοθεί οποιαδή-
ποτε ενίσχυση, ακόµα και αν αυτή προέρχεται από κρα-
τικούς πόρους, προτού εγκριθεί από τον Έφορο Ελέγχου
Κρατικών Ενισχύσεων ή/ και τις αρµόδιες υπηρεσίες της
ΕΕ. Τα κράτη µέλη της ΕΕ εξακολουθούν να έχουν τη δυ-
νατότητα παροχής ενισχύσεων προς τους αγρότες από
εθνικούς πόρους νοουµένου ότι κατά το σχεδιασµό και
υλοποίηση οποιουδήποτε Μέτρου ή Σχεδίου Κρατικών
Ενισχύσεων στον τοµέα της γεωργίας ικανοποιούνται οι
πρόνοιες των σχετικών ευρωπαϊκών Nοµοθετηµάτων.