Η µελισσοκοµία στην Κύπρο µετά την ανεξαρτησία
Χρίστος Τοφαρής
Λειτουργός Γεωργίας
΄Ελενα Χριστοφόρου
΄Εκτακτη Επιθεωρητής Γεωργίας
στο Τµήµα Γεωργίας
Κ
ατά την περίοδο της αγγλοκρατίας και µέχρι την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο Kράτος, η µελισσοκοµία
στη νήσο διατήρησε τον παραδοσιακό της χαρακτήρα και παρέµεινε, ως επί το πλείστον, προσηλωµένη στη
χρήση των τζιβερτιών, των εγχώριων δηλαδή κυψελών
1
.
Παρά το γεγονός ότι στα 1912 η
τότε αποικιακή κυβέρνηση, σε µία προσπάθεια εκσυγχρονισµού της µελισσοκοµίας
του τόπου, εισήγαγε δείγµατα ξύλινων κυψελών µε κινητά πλαίσια, εντούτοις
µόνο ένας µικρός αριθµός µελισσοκόµων υιοθέτησε την πρώτη κυπριακή
πλαισιοκυψέλη. Οι προσπάθειες που καταβάλλονταν εκ µέρους της αποι-
κιακής Kυβέρνησης, εκ των πραγµάτων θα είχαν στόχο τον εκσυγχρονι-
σµό και την περαιτέρω ανάπτυξη της µελισσοκοµίας στη νήσο, καθότι,
σύµφωνα και µε την έκθεση του Παναγιώτη Γεννάδιου, πρώτου ∆ιευ-
θυντή του τότε Γεωργικού Τµήµατος, ήδη, περί τα µέσα του 1905 «
ἡ
μελισσοκομία ἐν Κύπρῳ δὲν εὐρίσκετο εἰς ἀνθηρὰν κατάστασιν
»,
κά-
νοντας µάλιστα και αλλού λόγο “περί στασιµότητος” της κυπριακής µε-
λισσοκοµίας. Η στασιµότητα που είχε εντοπιστεί ήδη από το 1905, κο-
ρυφώνεται στα 1946, µε τον αριθµό των µελισσιών στο νησί µας να κα-
ταγράφει τροµακτική µείωση και να φθάνει σύµφωνα µε την επίσηµη
στατιστική του Τµήµατος ∆ασών µόλις τις 23.170, σε σύγκριση µε τις 500.000
µελίσσια που είχαν καταγραφεί το 1896 σύµφωνα µε αντίστοιχη στατιστική του
ιδίου Τµήµατος. Προκύπτει λοιπόν εκ των πραγµάτων ότι περί τα µέσα του 20
ου
αιώνα, η κυπριακή µελισσοκοµία είχε αναµφιβόλως περιέλθει σε δεινή θέση ως αποτέ-
λεσµα διαφόρων παραγόντων.
Παρ’ όλα αυτά, και παρά τις δυσοίωνες ενδείξεις για την πορεία της µελισσοκοµίας στην Κύπρο, τα χρόνια µετά την
ανεξαρτησία της νήσου σήµαναν, ταυτόχρονα, και την απαρχή µιας νέας εποχής για τη µε-
λισσοκοµία. Στην εξέλιξη αυτή συνέδραµε τα µέγιστα και η ακούραστη δράση του κ.
Ντίνου Παπαϊωάννου, στον οποίο είχε ανατεθεί, στα 1961, η µελισσοκοµία, ως το-
µέας του Κλάδου Προστασίας Φυτών. Στις άµεσες προτεραιότητές του εντάχθηκε
από πολύ νωρίς και η αναγκαιότητα µετάβασης από την εγχώρια στην κινητή
κυψέλη, µια και είχε διαπιστώσει ότι, βασική αιτία της στασιµότητας ήταν και
η µη αξιοποίηση της κινητής πλαισιοκυψέλης, ως αποτέλεσµα της συντηρη-
τικότητας που επεδείκνυαν τότε οι Κύπριοι. Πράγµατι, οι εγχώριες κυψέλες,
λόγω της κατασκευής που είχαν, δυσχέραιναν τις επιθεωρήσεις αλλά και τις
οποιεσδήποτε επεµβάσεις στο µελίσσι. Για τούτο και σε περιόδους ανοµβρίας
ή έξαρσης εχθρών και ασθενειών, οι δυνατότητες που προσφέρονταν στους
µελισσοκόµους για οποιουσδήποτε χειρισµούς ήταν περιορισµένες. Οι πρακτι-
κές αδυναµίες που προέκυπταν κατά τη χρήση των τζιβερτιών είχαν εντοπιστεί και
Μοναχός στον Άγιο Ηρακλείδιο καπνίζει τον µελισσιώνα του µε σπασµένο πήλινο αγγείο
(
Από το λεύκωµα Ohnefalsch – Richter, Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας Κύπρου)
Σπαθκιάς σε τζιβέρτι
Μελισσοκοµικά Νέα
ΑΓΡΟΤΗΣ
35